Koelen met een warmtepomp: Uitleg, voordelen en technische werking

Published by Redactie on september 24, 2025 | Category warmtepomp

In de huidige tijd waar duurzaamheid en energie-efficiëntie steeds belangrijker worden, is de warmtepomp een populaire keuze voor zowel verwarming als koeling. Hoewel de meeste mensen de warmtepomp vooral associëren met het opwekken van warmte in de winter, is het mogelijk om deze technologie ook te gebruiken om huizen te koelen in de zomer. Dit artikel geeft een overzicht van hoe koelen met een warmtepomp werkt, de verschillende methoden zoals actief en passief koelen, de beschikbare systemen zoals lucht-lucht en lucht-water warmtepompen, en de voordelen en nadelen van deze optie.

Wat is koelen met een warmtepomp?

Een warmtepomp is een duurzaam verwarmingssysteem dat warmte uit de buitenlucht of de ondergrond opwekt en deze gebruikt om een woning te verwarmen. Echter, dit proces is omkeerbaar. In de zomer kan een warmtepomp worden gebruikt om warmte uit een huis te halen en deze af te voeren naar de buitenlucht, waardoor de binnenruimte koel wordt. Deze methode is vergelijkbaar met airconditioning, maar biedt het voordeel van energie-efficiëntie en duurzaamheid.

Het principe van koelen met een warmtepomp is gebaseerd op het omkeren van de verwarmingscyclus. In plaats van warmte uit de buitenlucht te trekken en naar binnen te brengen, haalt de warmtepomp warmte uit de woning en brengt deze naar buiten. Het resultaat is een koelere binnenomgeving die comfortabel is voor bewoners.

Actief en passief koelen met een warmtepomp

Er zijn twee manieren om met een warmtepomp te koelen: actief koelen en passief koelen. Beide methoden gebruiken de warmtepomp, maar werken op een verschillende manier en hebben ook verschillende energieverbruiken en efficiëntie.

Actief koelen

Bij actief koelen wordt de werking van de warmtepomp omgekeerd. De compressor blijft actief draaien en de koelkringloop wordt omgekeerd. Hierdoor kan de warmtepomp effectief warmte onttrekken aan de binnenlucht of het warme water in het verwarmingssysteem en deze afvoeren naar de buitenlucht.

Actief koelen is geschikt voor systemen zoals lucht-water warmtepompen, waarbij het koelwater door de vloerverwarming of radiatoren stroomt. De warmte die uit de woning is onttrokken, kan ook worden gebruikt om sanitair water op te warmen, wat de efficiëntie verder verhoogt.

Voordelen van actief koelen: - Snel en efficiënt: Actief koelen brengt de binnenruimte snel op de gewenste temperatuur. - Flexibel: Het is mogelijk om zowel met lucht-lucht als lucht-water warmtepompen te werken. - Geen graafwerken nodig: Installatie is relatief eenvoudig en minder kostbaar dan bij passief koelen.

Nadelen van actief koelen: - Hoger energieverbruik: Actief koelen verbruikt meer elektriciteit dan passief koelen. - Minder ecologisch: Omdat de compressor draait, is het minder milieuvriendelijk dan passief koelen.

Passief koelen

Passief koelen, ook wel natuurlijke koeling genoemd, werkt zonder gebruik van de compressor. Dit is enkel mogelijk bij bepaalde types warmtepompen, zoals grond/water- of water/water-warmtepompen. Bij deze systemen worden geothermische sondes of collectoren gebruikt om de warmte uit de woning af te voeren naar de ondergrond of een waterbron.

Omdat de compressor hier niet nodig is, is passief koelen een erg energie-efficiënte en goedkope manier om een woning te koelen. Het kan de kamertemperatuur met ongeveer drie graden Celsius verlagen, wat voldoende is voor comfortabele koelte in de zomer.

Voordelen van passief koelen: - Energie-efficiënt: Geen elektriciteit nodig voor de compressor. - Laag geluidsniveau: Geen storende geluiden door draaiende componenten. - Duurzaam: Werkt volledig op natuurlijke krachten.

Nadelen van passief koelen: - Beperkte toepassing: Alleen mogelijk bij warmtepompen met bodembron. - Hoogere installatiekosten: De installatie van geothermische sondes of collectoren vereist graafwerken, wat de kosten verhoogt. - Langzaam: De koelwerking is minder direct dan bij actief koelen.

Types warmtepompen voor het koelen

Er zijn twee hoofdtype van warmtepompen die geschikt zijn voor het koelen van huizen: lucht-lucht warmtepompen en lucht-water warmtepompen. Elke type heeft zijn eigen werking en toepassing, afhankelijk van de bouw van het huis en de verwarmingssystemen die al aanwezig zijn.

1. Lucht-lucht warmtepomp

Een lucht-lucht warmtepomp werkt op een vergelijkbare manier als een airco. Het systeem zorgt voor het onttrekken van warme lucht uit het huis en brengt deze naar buiten, waar de warmte wordt afgevoerd. Dit type warmtepomp is ideaal voor huizen die elektrische verwarming gebruiken of waar koeling snel nodig is.

Werkingsprincipe: - De binnenunit haalt de warme lucht uit de kamer. - Deze lucht wordt afgevoerd naar de buitenunit, waar de warmte wordt afgegeven aan de buitenlucht. - Het systeem draait op elektriciteit en kan zowel verwarmen als koelen.

Voordelen: - Energiezuinig: Werkt efficiënter dan conventionele airconditioning. - Snel koelen: De koelwerking is direct zichtbaar. - Lage installatiekosten: Geen extra leidingen nodig, aangezien het lucht gebruikt als transportmedium.

Nadelen: - Luchtstroming: Kan leiden tot luchtstroming in de ruimte, wat niet gewenst is in sommige huizen. - Beperkt gebruik: Niet geschikt voor huizen met vloerverwarming of radiatoren.

2. Lucht-water warmtepomp

Een lucht-water warmtepomp gebruikt water als transportmedium voor warmte. Bij het koelen onttrekt de warmtepomp warmte uit het water in het verwarmingssysteem en brengt deze naar buiten. Het afgekoelde water stroomt vervolgens door de vloerverwarming of radiatoren, waardoor de binnenruimte wordt afgekoeld.

Werkingsprincipe: - De warmtepomp koelt het water in het verwarmingssysteem. - Het koelwater stroomt door de vloerverwarming of radiatoren. - Warmte wordt opgenomen uit de woning en afgevoerd naar de buitenunit.

Voordelen: - Flexibel: Kan worden gecombineerd met bestaande verwarmingssystemen. - Comfortabel: De koelwerking is zachter dan bij lucht-lucht systemen. - Duurzaam: Werkt efficiënter dan conventionele airconditioning.

Nadelen: - Hoogere kosten: Het systeem is duurder dan lucht-lucht warmtepompen. - Langzaam: De koelwerking is minder direct dan bij lucht-lucht systemen. - Technische eisen: De woning moet uitgerust zijn met vloerverwarming of radiatoren.

Hoeveel graden kan een warmtepomp koelen?

De koeltemperatuur die een warmtepomp kan bereiken, hangt af van verschillende factoren, zoals de isolatie van de woning, het type afgiftesysteem en de buitentemperatuur.

Bij gebruik van vloerverwarming is het mogelijk om het water op ongeveer 18°C te koelen. Dit zorgt voor een comfortabele temperatuur zonder condensvorming.
Bij ventilo-convectoren kan het water lager worden gekoeld, tot ongeveer 7°C, wat resulteert in een groter koelvermogen.
Bij een goed geïsoleerde woning en het juiste afgiftesysteem is het mogelijk om binnen een temperatuur van ongeveer 22°C te behouden, zelfs wanneer het buiten boven de 30°C is.

Is het milieuvriendelijk om je huis te koelen met een warmtepomp?

Ja, het koelen van je huis met een warmtepomp is milieuvriendelijk. Het verbruikt minder elektriciteit dan conventionele airconditioning en maakt gebruik van duurzame methoden om warmte af te voeren. Bij passief koelen is zelfs geen elektriciteit nodig voor de compressor.

Bij actief koelen is het energieverbruik wel hoger dan bij passief koelen, maar het blijft energie-efficiënter dan airconditioning. Daarnaast is het mogelijk om de warmte die bij koelen wordt onttrokken, te gebruiken voor het opwarmen van sanitair water, wat de efficiëntie verder verhoogt.

Voorwaarden voor koelen met een warmtepomp

Niet elke woning is automatisch geschikt voor koelen met een warmtepomp. Er zijn een aantal voorwaarden die moeten worden voldaan om de efficiëntie en effectiviteit van het systeem te waarborgen:

Isolatie: De woning moet goed geïsoleerd zijn om het energieverbruik te beperken.
Afgiftesysteem: Bij lucht-water warmtepompen moet de woning uitgerust zijn met vloerverwarming of radiatoren.
Bodembron: Voor passief koelen is een bodembron nodig, wat extra installatiekosten met zich meebrengt.
Elektriciteit: Actief koelen vereist elektriciteit voor de compressor, dus het is belangrijk om op te letten voor de elektriciteitskosten.

Conclusie

Koelen met een warmtepomp is een duurzame en energie-efficiënte manier om in de zomer comfortabel te blijven. Zowel actief als passief koelen zijn mogelijk, afhankelijk van het type warmtepomp en de installatie in de woning. Lucht-lucht warmtepompen zijn geschikt voor snelle koeling, terwijl lucht-water warmtepompen zich goed laten combineren met bestaande verwarmingssystemen. Het is belangrijk om te overwegen welke methode het beste past bij de eigenschappen van de woning en de behoeften van de bewoners.

Bronnen

koel