Monoblock warmtepomp: werking, installatie en locatiekeuze

De monoblock warmtepomp is in de afgelopen jaren steeds vaker aantredend geworden als duurzame verwarmingsoplossing in woningen. Dankzij het alles-in-één ontwerp is deze warmtepomp eenvoudiger in te richten dan traditionele split-systemen. Het is echter belangrijk om zowel de werking, de installatie en de locatie van deze apparatuur goed te begrijpen, om ervan te profiteren zonder problemen.

In dit artikel geef ik een gedetailleerde uitleg over de monoblock warmtepomp, inclusief de voor- en nadelen, de werking, de kosten en de locatieveisigheden. Verder wordt de vraag beantwoord of het mogelijk is om een monoblock warmtepomp zelf te installeren, en wat de risico’s en voordelen zijn van zo’n eigen installatie.

Wat is een monoblock warmtepomp?

Een monoblock warmtepomp bestaat uit slechts één unit die zowel de binnen- als buitencomponenten van een traditionele warmtepomp combineert. In tegenstelling tot split-systemen, die uit een aparte binnen- en buitenunit bestaan, bevat een monoblock alles in één behuizing. Dit alles-in-één ontwerp maakt de installatie eenvoudiger, aangezien minder leidingen en verbindingen nodig zijn. Ook is het risico op lekken of warmteverlies kleiner.

Een monoblock warmtepomp kan geplaatst worden zowel binnen als buiten. De locatie hangt af van de ruimte beschikbaar in of rondom het huis. Doordat er slechts één unit is, is een monoblock ideaal voor woningen met beperkte ruimte, zoals appartementen of woningen zonder voldoende buitenruimte.

Er zijn drie hoofdtypen monoblock warmtepompen:

1. Monoblock lucht-lucht warmtepomp
2. Monoblock lucht-water warmtepomp
3. Hybride monoblock warmtepomp

Elk type heeft zijn eigen werking en doel. De keuze hangt af van de verwarmings- en energiebehoefte van de woning, evenals de beschikbare ruimte en het budget.

Werking van een monoblock warmtepomp

De werking van een monoblock warmtepomp is vergelijkbaar met die van andere warmtepompen, maar met de toevoeging dat de technologie en het koudemiddel in één unit zijn samengevoegd. Dit alles-in-één ontwerp maakt de systeem efficiënter, aangezien er minder energie verloren gaat in de transportstap tussen binnen- en buitenunits.

Lucht-lucht monoblock

Een lucht-lucht monoblock warmtepomp onttrekt warmte uit de buitenlucht en gebruikt deze om de binnenlucht te verwarmen. In de zomer kan het systeem ook als airco werken, waarbij warmte uit de binnenlucht wordt afgevoerd naar buiten. Deze warmtepomp heeft meestal alleen een buitenunit nodig, aangezien de lucht rechtstreeks wordt doorgevoerd. Het nadeel is dat deze systemen het tapwater niet verwarmen.

Lucht-water monoblock

De lucht-water monoblock warmtepomp onttrekt warmte uit de buitenlucht en gebruikt deze om tapwater op te warmen. Daarna kan deze warmte gebruikt worden om de woning te verwarmen. Het voordeel van deze variant is dat geen koudemiddel naar binnen hoeft te worden geleid, wat het rendement verhoogt. De werking is efficiënter, maar het systeem is meestal wat duurder dan andere monoblock varianten.

Hybride monoblock

Een hybride monoblock werkt samen met een traditionele cv-ketel. In de meeste gevallen kan het systeem de woning zelf verwarmen, maar als het extra koud wordt, neemt de cv-ketel het over. Deze oplossing is minder duur dan een volledig lucht-water systeem, maar het rendement is iets lager.

Voordelen en nadelen van een monoblock warmtepomp

Voordelen

1. Eenvoudiger installatie

   • Omdat alle onderdelen in één unit zitten, is de installatie sneller en eenvoudiger. Er zijn minder leidingen nodig, en er hoeft bijvoorbeeld geen koudemiddel in leidingen geplaatst te worden.

2. Stil in werking

   • Omdat alle onderdelen in één geïsoleerde behuizing zitten, is de monoblock vaak stiller dan een split-systeem. De geluidsniveaus zijn vooral gunstig wanneer de unit buiten is geplaatst.

3. Duurzame oplossing

   • Een monoblock warmtepomp maakt gebruik van warmte uit de buitenlucht, wat energiezuiniger is dan het verbranden van fossiele brandstoffen. Daarnaast is er vaak mogelijkheid tot subsidie (zie onder).

4. Minder onderhoud

   • Omdat het systeem compacter is en minder componenten bevat, is het onderhoud vaak eenvoudiger en minder frequent dan bij split-systemen.

Nadelen

1. Duurder aanschafkost

   • Een monoblock warmtepomp is in de regel duurder dan een split-systeem. Dit komt door het complexe technische ontwerp en de productie.

2. Beperkingen in plaatsing

   • De monoblock is relatief groot en moet stevig bevestigd kunnen worden. Daarnaast moet hij binnen een bepaalde afstand van de cv-installatie en de buitenmuur worden geplaatst. Sommige systemen zijn te zwaar om op het dak geplaatst te worden.

3. Voorwaarden voor isolatie

   • Bij een lucht-water monoblock zijn de leidingen gevuld met water in plaats van koudemiddel. Deze leidingen zijn gevoeliger voor vorst, waardoor isolatie of ondergronds leggen noodzakelijk is.

Waar kun je een monoblock warmtepomp plaatsen?

De locatie van een monoblock warmtepomp is cruciaal voor het functioneren en het rendement van het systeem. Er zijn een aantal richtlijnen die je moet volgen bij de keuze van de locatie:

1. Vrijstaande ruimte

   • De unit moet voldoende ruimte hebben rondom zich. Er moet voldoende afstand zijn naar muurtjes, bomen of andere obstakels, zodat er voldoende luchtcirculatie is.

2. Afstand tot de cv-installatie

   • De monoblock moet binnen 4 meter van de cv-ketel staan. Voor een optimale werking is het gunstig om binnen 2 meter van de buitenmuur te plaatsen.

3. Afwatering en windbelasting

   • Bij een buitenlocatie moet rekening worden gehouden met afwatering. De unit moet op een plaats staan waar water niet kan stilstaan, om corrosie of technische problemen te voorkomen. Ook moet de windbelasting in overweging worden genomen, zodat de unit niet te veel trillingen of schade oploopt.

4. Voorkeur voor buitenlocatie

   • De meeste mensen kiezen ervoor om de monoblock buiten te plaatsen. Dit voorkomt geluidstoren in de woning en zorgt voor een betere luchtcirculatie.

Wat kost een monoblock warmtepomp?

De kosten van een monoblock warmtepomp variëren afhankelijk van het type. Hieronder vind je een overzicht van de gemiddelde kosten inclusief installatie:

De prijs van een monoblock warmtepomp is in de regel hoger dan die van een split-systeem. Dit komt door het alles-in-één ontwerp en de complexe technologie die erin zit.

Subsidie voor monoblock warmtepomp

Een monoblock warmtepomp kan in aanmerking komen voor subsidie via het ISDE-programma, mits het energielabel A++ heeft. Dit programma ondersteunt duurzame woningverbetering en kan je helpen met de aanschafkosten van een warmtepomp. Het is verstandig om dit bij te houden bij het kiezen van een systeem.

Is het mogelijk om een monoblock warmtepomp zelf te installeren?

De vraag of een monoblock warmtepomp zelf geïnstalleerd kan worden is complexer dan het lijkt. Hoewel het alles-in-één ontwerp het eenvoudiger maakt dan bijvoorbeeld een split-systeem, zijn er toch een aantal technische kennis- en veiligheidsaspecten die je moet begrijpen.

Voordelen van zelfinstallatie

1. Kosten besparen

   • Door de installatie zelf te doen, bespaar je op de kosten van een installateur. Dit kan aanzienlijk zijn, vooral bij duurdere systemen.

2. Flexibiliteit in tijdsplanning

   • Je bepaalt zelf wanneer je de installatie uitvoert, wat handig kan zijn als je geen afspraak met een installateur kunt maken.

3. Leerervaring

   • Het kan een waardevolle ervaring zijn om zelf een warmtepomp te installeren, vooral als je interesse hebt in duurzame energieoplossingen.

Nadelen van zelfinstallatie

1. Technische kennis nodig

   • De installatie van een monoblock warmtepomp vereist een basiskennis van elektriciteit, leidingen en warmtepompontwerp. Als je geen ervaring hebt met elektrische werkzaamheden of het aansluiten van complexe systemen, kan dit gevaarlijk zijn.

2. Verantwoordelijkheid voor veiligheid

   • Een foute installatie kan leiden tot schade aan het systeem of zelfs aan de woning. Bovendien kan het de verzekering beïnvloeden als er schade optreedt.

3. Garantie en certificering

   • Veel leveranciers en garantiebehandelingen veronderstellen dat de installatie door een gecertificeerde installateur is uitgevoerd. Als je zelf installeert, kan dit de garantie ongeldig maken.

4. Voorwaarden voor het functioneren

   • Een correcte installatie is essentieel voor een optimale werking. Als je de unit op de verkeerde manier bevestigt of in de verkeerde locatie plaatst, kan het rendement van het systeem aanzienlijk dalen.

Wanneer is zelfinstallatie aan te raden?

Zelfinstallatie is meestal enkel aan te raden voor ervaren do-it-yourselfers of voor eenvoudige systemen, zoals lucht-lucht monoblock warmtepompen. Deze systemen vereisen minder complexe elektrische of hydraulische aansluitingen.

Voor lucht-water of hybride systemen is het aan te raden om een gecertificeerde installateur in te schakelen, gezien de complexiteit van het systeem en de voorwaarden voor een optimale werking.

Samenvatting

De monoblock warmtepomp is een duurzame en efficiënte oplossing voor verwarming en eventueel koeling. Het alles-in-één ontwerp maakt het systeem geschikt voor woningen met beperkte ruimte. Het is eenvoudiger te installeren dan split-systemen en kan gunstiger zijn voor milieubespaarprojecten. Er zijn verschillende varianten beschikbaar, zoals lucht-lucht, lucht-water en hybride systemen, die elk hun eigen voordelen en nadelen hebben.

De locatie van de monoblock is cruciaal voor het functioneren en rendement van het systeem. De unit moet voldoende ruimte hebben, binnen een bepaalde afstand van de cv-installatie staan en goed beveiligd zijn tegen wind en water.

Hoewel het mogelijk is om een monoblock warmtepomp zelf te installeren, is dit enkel aan te raden voor ervaren do-it-yourselfers. Veel systemen vereisen technische kennis en gecertificeerde installatie om veilig en efficiënt te functioneren. Het is verstandig om advies in te winnen bij een erkende installateur, vooral bij complexere systemen.

Bronnen

1. Monoblock warmtepomp gids
2. Split of monoblock warmtepomp
3. Plaatsing monoblock warmtepomp
4. Monoblock warmtepomp zelf installeren