Het juiste vermogen van een warmtepomp berekenen: een expertgids voor woningeigenaren en installateurs

Published by Redactie on september 24, 2025 | Category warmtepomp

Het kiezen van het juiste vermogen van een warmtepomp is een cruciale beslissing bij de installatie van een duurzamere verwarming. Een warmtepomp die te weinig vermogen heeft, kan de woning niet voldoende verwarmen, terwijl een warmtepomp met te veel vermogen energie verspilt en de levensduur van het apparaat verkort. In dit artikel wordt een gedetailleerde uitleg gegeven over hoe het benodigde vermogen van een warmtepomp berekend kan worden, gebaseerd op woonoppervlakte, isolatiegraad, het type verwarmingssysteem en andere relevante factoren. De nadruk ligt op het gebruik van een warmteverliesberekening, een essentieel instrument voor een correcte bepaling van het benodigde vermogen.

Inleiding

Een warmtepomp is een efficiënte en duurzame oplossing voor het verwarmen van huizen. Tegenwoordig wordt het gebruik van warmtepompen steeds populairder, vooral in de context van energiebesparing en duurzaamheid. Het vermogen van een warmtepomp wordt uitgedrukt in kilowatt (kW) en bepaalt hoeveel energie het apparaat in een uur kan leveren. Om zowel comfort als rendement te waarborgen, is het belangrijk om het benodigde vermogen nauwkeurig te berekenen.

De berekening van het benodigde vermogen hangt af van verschillende factoren, zoals de grootte van de woning, de mate van isolatie, het type verwarmingssysteem (zoals vloerverwarming of radiatoren) en het gewenste comfortniveau. Een vuistregel is dat je per vierkante meter ongeveer 0,1 kW aan vermogen nodig hebt. Voor een goed geïsoleerde woning van 150 m² zou een warmtepomp met ongeveer 15 kW voldoende zijn.

Een goede isolatie voorkomt warmteverlies en zorgt ervoor dat de warmtepomp minder energie moet leveren. Daarom is het aan te raden om de isolatie op orde te maken voordat je een warmtepomp laat installeren.

Het belang van een warmteverliesberekening

Een warmteverliesberekening is een technische methode om te bepalen hoeveel warmte een woning verliest in de winter. Deze berekening is essentieel om het benodigde vermogen van een warmtepomp nauwkeurig te bepalen. Het proces omvat het onderzoeken van de isolatie van muren, daken, vloeren, ramen en deuren, evenals het bepalen van de hoeveelheid warmte die nodig is om de woning op temperatuur te houden in de koudste maanden.

Een warmteverliesberekening levert een uitgebreide rapportage op die aangeeft hoeveel warmte per ruimte verloren gaat en wat het benodigde vermogen is voor de hele woning. Deze informatie is essentieel om een warmtepomp met de juiste capaciteit te kiezen.

Het vermogen van de warmtepompinstallatie wordt berekend op basis van het warmteverlies en het vermogen van het huidige verwarmingssysteem. In een voorbeeld berekening wordt het benodigde vermogen van de warmtepompinstallatie uitgedrukt in watt (W), terwijl het vermogen van de centrale verwarming wordt weergegeven in watt per kelvin (W/K).

De formule voor het bepalen van de instelling [T-10] van de stooklijn bij -10 °C is als volgt:

$$ [T-10] = 20 \,^{\circ}C + \frac{\text{Vermogen van de warmtepompinstallatie [W]}}{\text{Vermogen van de centrale verwarming [W/K]}} $$

Bijvoorbeeld, als het vermogen van de warmtepompinstallatie 9600 W is en het gemeten vermogen van de centrale verwarming 300 W/K is, dan is de instelling [T-10] van de stooklijn bij -10 °C:

$$ [T-10] = 20 \,^{\circ}C + \frac{9600}{300} = 52 \,^{\circ}C $$

Een correcte warmteverliesberekening zorgt ervoor dat de warmtepomp niet te groot of te klein wordt gekozen. Een te kleine warmtepomp kan de woning niet voldoende verwarmen, terwijl een te grote warmtepomp energie verspilt en vaak te veel starts en stops maakt, wat de levensduur van het apparaat verkort.

Factoren die het benodigde vermogen bepalen

Oppervlakte van de woning

De grootte van de woning is een van de belangrijkste factoren bij het bepalen van het benodigde vermogen van een warmtepomp. Hoe groter de woning, hoe meer warmte er nodig is om de binnentemperatuur te behouden. Een algemene vuistregel is dat je per vierkante meter ongeveer 0,1 kW aan vermogen nodig hebt. Voor een woning van 150 m² zou je dus een warmtepomp met een vermogen van ongeveer 15 kW nodig hebben.

Isolatiegraad

De mate van isolatie van een woning heeft een grote invloed op het benodigde vermogen van een warmtepomp. Een goed geïsoleerde woning verliest minder warmte, wat betekent dat de warmtepomp minder energie moet leveren. Daarom is het aan te raden om de isolatie van de woning op orde te maken voordat je een warmtepomp laat installeren.

De warmteverliesberekening bepaalt hoeveel warmte de woning verliest en hoeveel vermogen nodig is om de binnentemperatuur te behouden. Deze berekening neemt rekening met de isolatie van muren, daken, vloeren, ramen en deuren, evenals de luchtlekken in de woning.

Type verwarmingssysteem

Het type verwarmingssysteem beïnvloedt ook het benodigde vermogen van een warmtepomp. Vloerverwarming werkt efficiënter bij lagere temperaturen dan radiatoren, wat betekent dat een warmtepomp met een lager vermogen voldoende kan zijn. Bij vloerverwarming is een warmtepomp met een vermogen van ongeveer 15 kW voldoende voor een woning van 150 m², terwijl bij radiatoren een iets hoger vermogen nodig kan zijn.

Gewenst comfortniveau

Het gewenste comfortniveau heeft ook invloed op het benodigde vermogen van een warmtepomp. Een hoger comfortniveau betekent dat de woning sneller en warmer moet worden verwarmd, wat meer energie vereist. Daarom is het belangrijk om het gewenste comfortniveau in overweging te nemen bij de berekening van het benodigde vermogen.

Buitentemperatuur en vermogenscurve

Het vermogen van een warmtepomp varieert afhankelijk van de buitentemperatuur en de temperatuur van het water in het verwarmingssysteem. In documentatie wordt het vermogen van een warmtepomp meestal vermeld met standaardwaarden, zoals 7 °C buitentemperatuur en 35 °C watertemperatuur.

Om de variatie in vermogen te compenseren, kunnen warmtepompen moduleren. Moduleren betekent dat de warmtepomp afhankelijk van de situatie meer of minder vermogen levert. Het is belangrijk om de buitentemperatuur, de vermogenscurve en het moduleren in overweging te nemen bij de keuze van een warmtepomp.

Hoe het verbruik van een warmtepomp berekenen

Het verbruik van een warmtepomp wordt uitgedrukt in kilowattuur (kWh) en hangt af van het seizoensgemiddelde coëfficiënt van prestatie (SCOP). Het SCOP geeft aan hoe efficiënt een warmtepomp werkt in het Nederlandse klimaat. Voor een warmtepomp met een SCOP van 3,5 en een woning met een volume van 1600 m³ kan het verbruik als volgt berekend worden:

$$ \text{Verbruik [kWu]} = \frac{1600 \times 9}{3,5 + (5,1 - 3,5) \times (55 - 50) / 20} $$

$$ \text{Verbruik [kWu]} = \frac{14400}{3,5 + 1,6 \times 5 / 20} = \frac{14400}{3,9} = 3692 \, \text{kWu} $$

Deze berekening geeft een goede schatting van het verbruik als de temperatuur van het CV-water onder de 60 °C ligt en als het maximale vermogen van de warmtepomp bij -7 °C hoger is dan 0,8 keer de waarde die is berekend.

Het buffervat en het volume

Het buffervat is een belangrijk onderdeel van een warmtepompinstallatie. Het buffervat heeft drie functies:

Het zorgt voor een gelijkmatige warmtelevering aan het verwarmingssysteem.
Het vermindert het aantal starts en stops van de warmtepomp.
Het zorgt voor een stabiele binnentemperatuur.

Het volume van het buffervat is afhankelijk van het vermogen van de warmtepompinstallatie. Een vuistregel is dat het volume van het buffervat ongeveer 20 liter per kW vermogen moet zijn bij een delta T van 5 °C. Voor een warmtepomp met een laagste vermogen van 4 kW is het volume van het buffervat bij een delta T van 5 °C minimaal 80 liter. Bij een delta T van 7 °C is het volume van het buffervat 4 liter per kW extra nodig.

Conclusie

Het bepalen van het juiste vermogen van een warmtepomp is een essentieel onderdeel van een efficiënte en duurzame verwarming. Een warmtepomp met het verkeerde vermogen kan de woning niet voldoende verwarmen of energie verspillen. Een warmteverliesberekening is het meest betrouwbare instrument om het benodigde vermogen nauwkeurig te bepalen. Deze berekening neemt rekening met de isolatiegraad, het type verwarmingssysteem, het gewenste comfortniveau en de buitentemperatuur.

Het verbruik van een warmtepomp kan berekend worden op basis van het SCOP en het volume van de woning. Het buffervat is een belangrijk onderdeel van de warmtepompinstallatie en moet goed gedimensioneerd zijn. Een warmtepomp met een te groot of te klein vermogen kan de levensduur van het apparaat verkorten en het rendement verminderen.

Voor woningeigenaren en installateurs is het belangrijk om de juiste berekeningen te maken voordat een warmtepomp wordt aangeschaft. Door het benodigde vermogen nauwkeurig te bepalen, zorg je ervoor dat de warmtepomp efficiënt werkt en het gewenste comfortniveau wordt behaald.