Warmtepomp op het dak: plaatsing, regelgeving en aandachtspunten

Published by Redactie on september 24, 2025 | Category warmtepomp

In de huidige context van energietransitie en duurzaamheidsambities wordt de warmtepomp steeds vaker gekozen als alternatief voor gasverwarming. De warmtepomp maakt gebruik van warmte uit de lucht of bodem en zet deze om in verwarmd water, waardoor woningen op een CO₂-arme manier verwarmd kunnen worden. Een van de meest voorkomende oplossingen is de zogenaamde lucht-waterwarmtepomp, waarbij de buitenunit meestal op het dak of op een gevel wordt geplaatst. In dit artikel bespreken we de belangrijkste aandachtspunten bij het plaatsen van een warmtepomp op het dak, inclusief geluids- en trillingsaspecten, juridische regelgeving en technische richtlijnen.

Wat is een warmtepomp?

Een warmtepomp is een technische oplossing die warmte uit de omgeving – zoals de lucht of de bodem – opneemt en deze omzet in verwarmd water. Het principe is vergelijkbaar met dat van een airco, maar dan in omgekeerde richting. In de lucht of bodem zijn altijd warme deeltjes aanwezig. Deze deeltjes zijn op zoek naar koudere plekken. In de warmtepomp circuleert koudemiddel, dat deze warmte opneemt. Vervolgens wordt het koudemiddel samengedrukt in de pomp, waardoor de temperatuur van de warmte toeneemt. Deze verhoogde warmte kan gebruikt worden om water te verwarmen en zo de woning te verwarmen.

Er zijn verschillende soorten warmtepompen, met de lucht-waterwarmtepomp als de meest voorkomende. Deze werkt met een buitenunit die buiten op het dak, aan de gevel of los in de tuin staat. Een andere vorm is de bodem-waterwarmtepomp, die de temperatuur van de bodem gebruikt. Ook zijn er PVT-panelen – zonnepanelen die naast elektriciteit ook warmte opwekken. Deze worden meestal op het dak geplaatst.

Plaatsing van de buitenunit op het dak

De buitenunit van een warmtepomp is een belangrijk onderdeel van het systeem. Deze unit is verantwoordelijk voor het opnemen van warmte uit de lucht of bodem. Bij de keuze voor een dakinstallatie zijn er diverse aandachtspunten om rekening mee te houden.

Geluidsaspecten

Sinds 2021 gelden er geluidseisen voor warmtepompen, met name bij buitenunits. Tijdens de nacht, tussen 19.00 en 7.00 uur, mag de warmtepomp maximaal 40 decibel geluid maken op de erfgrens met de buren. Overdag is 45 decibel het maximale geluidsniveau. Om geluidsoverlast te beperken, is het verstandig om de buitenunit zo te plaatsen dat het geluid niet gericht wordt op gevels of andere structuren die het geluid weerkaatsen.

Praktische tips om geluidsoverlast te beperken zijn:

Richt de uitblaasopening van de unit niet op een gevel of een naburige gevel.
Zorg voor voldoende afstand tot buren en gebruik eventueel geluiddempende materialen.
Zorg dat de unit vrij staat en niet tegen tegels of andere hardere materialen aan zit, die geluid kunnen weerkaatsen.
Een geluiddempende omkasting kan het geluidsniveau verder verminderen.

Trillingsaspecten

Naast geluidsoverlast kunnen warmtepompen ook trillingen veroorzaken. Deze trillingen kunnen via de leidingen of de dakconstructie het huis binnengaan en overlast veroorzaken. Dit geldt vooral voor woningen met zachte of losse constructies. Trillingen kunnen beperkt worden door het gebruik van trillingsdempers of speciale isolatie.

Aanbevolen maatregelen om trillingen te beperken zijn:

Gebruik trillingsvrije montage voor leidingen.
Zorg voor voldoende afstand tot gevoelige onderdelen van het huis.
Zorg dat de ondergrond waarop de unit staat, stabiel en stevig is.

Bij een installatie op een plat dak is het extra belangrijk om trillingsdemping te zorgen, zowel voor de unit zelf als voor de leidingen.

Juridische regelgeving en vergunningen

Het plaatsen van een warmtepomp op het dak kan juridische aspecten met zich meebrengen. In sommige gevallen is een omgevingsvergunning vereist, afhankelijk van het type warmtepomp en de regelgeving in de regio.

Lucht-waterwarmtepomp

Voor de meeste lucht-waterwarmtepompen is geen omgevingsvergunning nodig, mits de unit wordt geplaatst op een manier die in lijn is met de bouwregelgeving. Dit geldt bijvoorbeeld als de unit op het dak wordt geplaatst en binnen de bouwhoogte blijft. Bij afwijkingen van de normale bouwregels – zoals een afwijking vanwege de bouwhoogte – kan een vergunning wel nodig zijn.

Bodem-waterwarmtepomp

Voor de installatie van een bodem-waterwarmtepomp kan een vergunning nodig zijn, aangezien hierbij gegraven moet worden. Dit is afhankelijk van het type installatie en het bestemmingsplan van de betreffende locatie. In sommige gevallen kan een vergunning nodig zijn voor het uitvoeren van werken, ook als het niet om een bouwwerk gaat.

PVT-panelen

PVT-panelen (zonnepanelen die elektriciteit en warmte opwekken) zijn in principe niet vergunningplichtig als ze op het dak worden geplaatst. Dit is bepaald in artikel 2, zesde lid, van Bijlage II van het Besluit regeling omgevingsrecht. Echter, PVT-panelen die niet op het dak worden geplaatst, kunnen wel vergunningplichtig zijn.

Een voorbeeld van een juridische regeling is de beleidsregel van de gemeente Papendrecht. Daarin is bepaald dat in de wijk Land van Matena buitenunits van warmtepompen op daken van aanbouwen toegestaan zijn, mits bepaalde voorwaarden zijn vervuld. Dit omvat bijvoorbeeld dat de unit binnen de bouwhoogte blijft en dat er een aanvraag voor een omgevingsvergunning is ingediend.

Technische aandachtspunten bij installatie

Bij de installatie van een warmtepomp op het dak zijn er diverse technische aandachtspunten om rekening mee te houden. Deze omvatten niet alleen de fysieke plaatsing van de unit, maar ook de ondersteunende systemen zoals het buffervat, isolatie en het elektriciteitsnetwerk.

Kies de juiste plek

De keuze van de juiste plek voor de buitenunit heeft invloed op zowel de efficiëntie van de warmtepomp als het geluidsniveau. Hoe verder de unit van het huis en de buren staat, hoe kleiner de kans op geluidsoverlast. Echter, langere leidingen kunnen het rendement van de warmtepomp negatief beïnvloeden.

Voor een dakinstallatie is het belangrijk om te zorgen dat de ondergrond stabiel en stevig is. Een zware buitenunit kan anders schade veroorzaken aan de dakconstructie. Bovendien is het verstandig om de uitblaasopening van de unit niet op een gevel of op een gevel van een naburige woning te richten.

Isolatie en efficiëntie

Een goed geïsoleerd huis is essentieel voor de efficiëntie van een warmtepomp. Een warmtepomp werkt namelijk op lage temperaturen en kan alleen efficiënt verwarmen als het huis goed is geïsoleerd. In een goed geïsoleerd huis kan een warmtepomp bijvoorbeeld langer op een laag toerental draaien, waardoor het geluidsniveau lager is en de energieconsumptie verminderd wordt.

Een buffervat kan hierbij een rol spelen. Door warmte op te slaan in een buffervat, kan de warmtepomp langer op een laag toerental draaien in plaats van steeds volledig in- en uit te schakelen. Dit zorgt niet alleen voor energiebesparing, maar ook voor minder geluidsoverlast.

Elektriciteitsnetwerk

Aangezien warmtepompen elektriciteit nodig hebben om te werken, is het belangrijk om rekening te houden met de elektriciteitsaansluiting. In sommige gevallen kan de huidige aansluiting niet voldoen aan de energiebehoefte van de warmtepomp. Het is daarom verstandig om te controleren of de elektriciteitsinstallatie in het huis voldoet aan de vereisten van de warmtepomp.

Geluids- en trillingsvoorzorgen

Geluids- en trillingsvoorzorgen zijn essentieel bij het plaatsen van een warmtepomp op het dak. Hierbij zijn diverse technische en praktische maatregelen van toepassing.

Geluidsvoorzorgen

Omdat warmtepompen geluid kunnen produceren, is het belangrijk om geluidsoverlast te beperken. Dit kan gedaan worden door de unit zo ver mogelijk van de woning en de buren te plaatsen. Daarnaast is het verstandig om een geluiddempende omkasting te gebruiken. Dit kan het geluidsniveau verder verminderen.

In tuinen kan het geluidsniveau ook verminderd worden door beplanting. Planten absorberen geluid beter dan tegels of stenen. Daarom is het verstandig om de tuin te beplanten en eventueel wat tegels te verwijderen om het geluidsniveau te beperken.

Trillingsvoorzorgen

Trillingen zijn een andere vorm van overlast die bij warmtepompen voorkomen. Deze trillingen kunnen via de leidingen of de dakconstructie het huis binnengaan en ongemak veroorzaken. Het is daarom belangrijk om trillingsdempers te gebruiken bij de montage van de leidingen en de unit.

Een vertrouwbare installateur kan hierbij een rol spelen. De installateur kan ervoor zorgen dat trillingen niet worden overgedragen van de leidingen op de woning. Dit voorkomt dat de unit, ook op grotere afstand, binnen overlast veroorzaakt.

Conclusie

Het plaatsen van een warmtepomp op het dak is een steeds populairere keuze bij huiseigenaars die overwegen om over te stappen op duurzame verwarming. Bij deze keuze zijn er diverse aandachtspunten om rekening mee te houden, variërend van technische aspecten tot juridische regelgeving. Het is belangrijk om rekening te houden met geluids- en trillingsaspecten, aangezien deze directe invloed kunnen hebben op het comfort van zowel de eigenaar als de buren. Bovendien is het verstandig om rekening te houden met de regelgeving rondom omgevingsvergunningen, aangezien deze kunnen variëren afhankelijk van de locatie en het type warmtepomp.

De keuze voor een warmtepomp op het dak biedt tal van voordelen, zoals energiebesparing, verminderde CO₂-uitstoot en het gebruik van duurzame energiebronnen. Echter, een goed ontwerp en een zorgvuldige installatie zijn essentieel om ervoor te zorgen dat de warmtepomp zowel efficiënt als comfortabel werkt. Door rekening te houden met de aandachtspunten die in dit artikel zijn besproken, kunnen huiseigenaars ervoor zorgen dat hun warmtepompinstallatie zowel duurzaam als geluidsoverlastvrij is.