Jurisprudentie over geluidsoverlast van warmtepompen: Rechtelijk kader en praktijk

Published by Redactie on september 24, 2025 | Category warmtepomp

In de huidige tijd, waar duurzame energieoplossingen zoals warmtepompen steeds vaker worden ingezet, ontstaan ook steeds vaker geschillen tussen buren. Deze geschillen spelen zich vaak af rondom geluidsoverlast veroorzaakt door warmtepompen, die – alhoewel vaak volgens wettelijke normen geplaatst – toch hinderlijke geluiden kunnen veroorzaken. In dit artikel bespreken we de recente jurisprudentie en rechtspraak omtrent geluidsoverlast veroorzaakt door warmtepompen. Het doel is om duidelijkheid te verschaffen over de juridische grenzen en de praktische consequenties voor eigenaars en buurlui.

Inleiding

De juridische discussies over geluidsoverlast door warmtepompen zijn opnieuw in de voorbije maanden intens geweest. In november 2022 gaf het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden een uitspraak in een geschil tussen buren over een warmtepomp die geluidsoverlast veroorzaakte. Dit arrest is niet alleen van belang voor de partijen betrokken, maar ook voor de bredere discussie over hoe geluidsoverlast in de civiele rechtspraak wordt beoordeeld.

De uitspraak benadrukt dat het aanhouden van wettelijke geluidsnormen – zoals die zijn opgenomen in het Bouwbesluit 2012 – niet automatisch betekent dat er geen sprake is van onrechtmatige hinder. De rechtspraak kijkt hierbij naar de aard, ernst en duur van de overlast, evenals de mogelijke maatregelen om die overlast te voorkomen of te beperken. Deze richting in de rechtspraak is belangrijk voor zowel woningeigenaren die overwegen om een warmtepomp te plaatsen, als voor buurlui die last hebben van dergelijke installaties.

In het volgende deel van dit artikel geven we een overzicht van de relevante jurisprudentie, de wettelijke kaders en de praktische maatregelen die kunnen worden genomen om geluidsoverlast te beperken.

De uitspraak van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden (2022)

Een van de meest relevante uitspraken in de huidige rechtspraak is die van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden in november 2022. Het betreft het arrest met ECLI:NL:GHARL:2022:9854. In dit geval ging het om een geschil tussen twee buurlui over de geluidsoverlast veroorzaakt door een warmtepomp die bij een zwembad was aangebracht.

De warmtepomp was geplaatst in een nis slechts 40 cm van de perceelgrens, wat al direct een geluidshinder veroorzaakte. De buurlui klagen dat de warmtepomp vooral in de nachturen hinderlijk geluid produceert. De eigenaar van de warmtepomp had diverse maatregelen genomen om de geluidsoverlast te beperken, zoals het draaien van de warmtepomp, het plaatsen van rubberen dempingen en een afdak. Ook is de warmtepomp vervangen door een zwaardere versie. Daarnaast zijn er scheidingsmaatregelen zoals een laurierheg geplaatst. Toch bleef de geluidsoverlast aanhouden, behalve wanneer de warmtepomp ’s nachts was uitgeschakeld.

Het gerechtshof bekrachtigde in dit geval de uitspraak van de voorzieningsrechter, die voorlopig had bepaald dat de warmtepomp in de nacht uren uit moest blijven. Het hof benadrukte dat de beoordeling van geluidsoverlast niet alleen gebaseerd is op het aanhouden van wettelijke normen, maar ook op de feitelijke ervaring van de buurlui, de duur van de overlast en de mogelijkheden om die te beperken.

De uitspraak benadrukt ook dat het geluidsniveau van 40 dB, zoals opgenomen in het Bouwbesluit 2012, niet per definitie betekent dat er geen sprake is van onrechtmatige hinder. In dit geval was het geluidsniveau zelfs aanzienlijk hoger, wat verder bijdroeg aan de hinderlijke omstandigheden voor de buurlui.

Juridische kaders en normen

De uitspraak van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden moet worden gezien in het licht van de juridische kaders die van toepassing zijn op geluidsoverlast in Nederland. Een belangrijke norm is artikel 3.8, tweede lid, van het Bouwbesluit 2012. Dit artikel bepaalt dat een warmtepomp op de perceelgrens met een andere woning niet meer mag produceren dan 40 dB. Deze norm is bedoeld om geluidshinder te voorkomen.

Maar zoals blijkt uit de uitspraak, is aanhouden van deze norm niet automatisch een garantie dat er geen sprake is van onrechtmatige hinder. De rechtspraak kijkt ook naar de feitelijke situatie en de ervaring van de betrokkenen. Zoals in het arrest genoemd, is het niet voldoende om alleen maar aan wettelijke normen te voldoen; de rechtszaal wil ook weten of de overlast ernstig is, hoe lang het duurt en of er maatregelen zijn genomen om die overlast te beperken.

De rol van geluidsmetingen en expertisetoetsing

In het arrest van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden speelden geluidsmetingen en expertisetoetsing een centrale rol. Het gerechtshof hecht grote waarde aan de meetresultaten en de deskundige toetsing van de geluidsproductie van de warmtepomp. De meetgegevens tonen aan dat er sprake is van ernstige geluidsoverlast, vooral in de nacht uren, wat verder leidt tot slapeloosheid en gezondheidsklachten bij de buurlui.

De uitspraak benadrukt dat geluidsmetingen een essentieel instrument zijn bij het beoordelen van geluidsoverlast. Maar ook de interpretatie van die meetgegevens is belangrijk. De rechtspraak wil weten of de geluidsniveaus binnen de wettelijke normen vallen, maar ook of die niveaus in de praktijk hinderlijk zijn voor de buurlui.

Praktijkmaatregelen om geluidsoverlast te beperken

In de rechtspraak wordt niet alleen gekeken naar de wettelijke normen, maar ook naar de maatregelen die zijn genomen om geluidsoverlast te beperken. In het arrest van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden zijn diverse maatregelen genoemd die door de eigenaar van de warmtepomp zijn genomen. Deze omvatten onder meer:

Het draaien van de warmtepomp om de richting van het geluid te veranderen;
Het plaatsen van rubberen dempingen om trillingen te verminderen;
Het aanbrengen van een afdak om geluidsspreiding te beperken;
Het vervangen van de warmtepomp door een zwaardere versie;
Het aanleggen van scheidingsmaatregelen zoals een laurierheg.

Hoewel deze maatregelen zijn genomen, bleef de geluidsoverlast aanhouden. Pas toen de warmtepomp ’s nachts was uitgeschakeld, verdween de overlast. Dit benadrukt het feit dat het aanhouden van wettelijke normen en het nemen van maatregelen niet altijd voldoende is om geluidsoverlast volledig te beperken.

Rechtspraak en woningbouwmaatregelen

De uitspraak van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden is niet de enige relevante jurisprudentie op het gebied van geluidsoverlast en warmtepompen. In andere uitspraken, zoals in de VNG-brochure Bedrijven en Milieuzonering, wordt ook benadrukt dat het aanhouden van richtafstanden niet automatisch betekent dat er geen geluidsonderzoek nodig is. De praktijk leert dat ook binnen de wettelijke normen, geluidsoverlast kan ontstaan die juridisch van belang is.

In de rechtspraak wordt gekeken naar de feitelijke situatie, inclusief de aard en de ernst van de overlast. De rechter wil weten of de overlast voorkomen kan worden of beperkt kan worden door maatregelen. Ook de bereidheid en mogelijkheid van de partijen om maatregelen te nemen worden in overweging genomen.

Toekomstige juridische ontwikkelingen

De uitspraak van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden is een duidelijk signaal dat de rechtspraak geluidsoverlast door warmtepompen serieus neemt. Aangezien het gebruik van warmtepompen in Nederland toeneemt, is het waarschijnlijk dat er meer geschillen zullen ontstaan tussen buren. Deze geschillen zullen dan ook meer rechtszaken met zich meebrengen.

Het arrest benadrukt dat het aanhouden van wettelijke normen niet voldoende is. De rechtspraak kijkt naar de feitelijke ervaring van de betrokkenen. Dit betekent dat woningeigenaren die overwegen om een warmtepomp te plaatsen, goed moeten nadenken over de locatie en de maatregelen die genomen moeten worden om geluidsoverlast te beperken.

Conclusie

De jurisprudentie over geluidsoverlast veroorzaakt door warmtepompen laat zien dat de rechtspraak deze kwestie serieus neemt. Het aanhouden van wettelijke normen, zoals die zijn opgenomen in het Bouwbesluit 2012, is niet automatisch een garantie dat er geen sprake is van onrechtmatige hinder. De rechtspraak kijkt naar de feitelijke situatie, inclusief de aard, ernst en duur van de overlast, en de mogelijkheden om die overlast te beperken.

In het arrest van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden is duidelijk te zien dat de rechtspraak niet alleen op wettelijke normen let, maar ook op de ervaring van de betrokkenen. Dit betekent dat woningeigenaren en bouwbedrijven goed moeten nadenken over de locatie en de maatregelen die genomen worden om geluidsoverlast te beperken.

In de toekomst is het waarschijnlijk dat er meer geschillen zullen ontstaan tussen buren over geluidsoverlast veroorzaakt door warmtepompen. Deze geschillen zullen dan ook meer rechtszaken met zich meebrengen. Het is daarom belangrijk dat woningeigenaren en bouwbedrijven zich goed informeren over de juridische kaders en de praktische maatregelen die genomen kunnen worden om geluidsoverlast te beperken.