Het stroomverbruik van een warmtepomp: Factoren, berekening en besparing

Published by Redactie on september 24, 2025 | Category warmtepomp

De overstap naar een warmtepomp is tegenwoordig een populaire keuze voor eigenaren die hun woning duurzamer willen maken. Warmtepompen werken efficiënter dan traditionele verwarmingssystemen en kunnen bijdragen aan lagere energiekosten en een vermindering van CO₂-uitstoot. Echter, een warmtepomp verbruikt wel elektriciteit, en het begrip van dit stroomverbruik is essentieel bij het bepalen van de haalbaarheid en voordelen van een dergelijke installatie. In deze artikel bespreken we de belangrijkste factoren die het stroomverbruik van een warmtepomp beïnvloeden, hoe je dit verbruik kunt berekenen, en welke maatregelen je kunt nemen om het te verlagen.

Inleiding: Wat is het stroomverbruik van een warmtepomp?

Een warmtepomp gebruikt elektriciteit om warmte uit de omgeving – zoals lucht, grond of water – te halen en deze te verhitten tot de gewenste temperatuur voor verwarming van een woning. In vergelijking met traditionele verwarmingssystemen zoals een cv-ketel, verbruikt een warmtepomp minder energie, vooral bij een goed geïsoleerde woning. Gemiddeld ligt het jaarlijkse stroomverbruik van een warmtepomp tussen de 2.000 en 5.000 kilowattuur (kWh). Dit verbruik varieert afhankelijk van het type warmtepomp, de isolatiegraad van het huis, de grootte van het huishouden en het verwarmingsgedrag van de gebruiker.

Voor een hybride warmtepomp, die gecombineerd wordt met een cv-ketel, is het stroomverbruik lager, rond de 1.500 tot 3.000 kWh per jaar. Deze combinatie zorgt voor een balans tussen elektrisch en thermisch verwarmen, vooral op koude dagen of bij hoge warmtebehoefte.

De kosten van dit stroomverbruik zijn afhankelijk van de stroomtarieven en kunnen tussen de € 405,- en € 1.350,- per jaar liggen, afhankelijk van het type warmtepomp en het totale verbruik. Door slimme keuzes te maken en het systeem efficiënt in te richten, is het mogelijk om het stroomverbruik en daarmee de kosten behoorlijk te verlagen.

Factoren die het stroomverbruik bepalen

Het stroomverbruik van een warmtepomp wordt beïnvloed door verschillende variabelen. De meest relevante zijn:

1. Het type warmtepomp

Er zijn verschillende soorten warmtepompen, waaronder lucht/water-warmtepompen, grond/water-warmtepompen en water/water-warmtepompen. Het type bepaalt hoe efficiënt de warmtepomp werkt en hoeveel elektriciteit het verbruikt.

Lucht/water-warmtepomp: Deze warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht en verwerkt die via een koelmiddelcircuit. Het nadeil is dat de lucht temperatuurafhankelijk is, wat betekent dat de werking minder efficiënt is in koude weersomstandigheden. Hierdoor verbruikt een lucht/water-warmtepomp in de praktijk meestal meer stroom dan een grond- of watergebaseerde warmtepomp.
Grond/water- of water/water-warmtepomp: Deze warmtepompen halen warmte uit de grond of uit oppervlaktewater. Omdat de bodem en water de hele winter een relatief constante temperatuur behouden, is de werking van deze warmtepompen efficiënter. Ze verbruiken dus minder stroom dan een lucht/water-warmtepomp.
Hybride warmtepomp: Een hybride warmtepomp werkt samen met een cv-ketel en biedt een balans tussen elektrisch en thermisch verwarmen. Op koude dagen of bij hoge warmtebehoefte, zoals bij het maken van warm water, springt de cv-ketel in. Hierdoor is het stroomverbruik lager dan bij een volledig elektrische warmtepomp.

2. De isolatiegraad van de woning

Een goed geïsoleerde woning vermindert het warmteverlies en zorgt ervoor dat de warmtepomp minder vaak moet werken om de gewenste temperatuur te behouden. Dit heeft rechtstreeks invloed op het stroomverbruik. Hoe beter de isolatie, hoe lager het stroomverbruik. Onderwerpen zoals dakkapelisolatie, muurisolatie en vloerisolatie spelen een belangrijke rol in de efficiëntie van een warmtepompinstallatie.

3. Grootte van het huis en het huishouden

De grootte van het huis bepaalt hoeveel warmte nodig is om het comfortabel te houden. Een groter huis vereist meestal een warmtepomp met een hoger vermogen, wat automatisch leidt tot een hoger stroomverbruik. Bovendien beïnvloedt het aantal bewoners en hun gedrag, zoals het gebruik van warm water en de gewenste kamertemperatuur, het totale warmteverbruik.

4. Seizoensprestatiefactor (SPF)

De SPF is een maat voor de efficiëntie van een warmtepomp over het hele jaar. Het geeft het verhouding aan tussen de opgewekte warmte en de verbruikte stroom. Een SPF van 4 betekent dat voor elke 1 kWh stroom, 4 kWh warmte wordt opgewekt. Hoe hoger de SPF, hoe efficiënter de warmtepomp werkt en hoe lager het stroomverbruik.

De SPF is theoretisch berekend op basis van standaardwaarden zoals kamertemperatuur, warmwaterverbruik, klimaatzones en ventilatiegewoontes. In de praktijk kan de SPF echter variëren, afhankelijk van de werkelijke omstandigheden in de woning. Het is daarom belangrijk om rekening te houden met deze eventuele afwijkingen bij het plannen van een warmtepompinstallatie.

5. Verwarmingsgedrag

De manier waarop een gebruiker een woning verwarmp, heeft een directe invloed op het stroomverbruik van de warmtepomp. Factoren zoals het instellen van een lagere kamertemperatuur, het gebruik van een slimme thermostaat en het vermijden van warmteverlies door ramen en deuren open te laten, kunnen het verbruik aanzienlijk verminderen.

Hoe bereken je het stroomverbruik van een warmtepomp?

Het stroomverbruik van een warmtepomp kan worden berekend met behulp van een eenvoudige formule:

Stroomverbruik = Thermisch vermogen / SPF × Bedrijfsuren

Bijvoorbeeld: Een grond/water-warmtepomp met een thermisch vermogen van 10 kilowatt en een SPF van 4,0, die in totaal 2000 uren per jaar draait, heeft 5000 kilowattuur (kWh) stroom nodig. De berekening ziet er als volgt uit:

10 / 4,0 × 2000 = 5000 kWh

Voor de elektriciteitskosten vermenigvuldig je het stroomverbruik met de prijs per kWh. Stel dat de stroomprijs 0,27 euro per kWh is:

Elektriciteitskosten = Stroomverbruik × Kosten per kWh

5000 kWh × € 0,27 = € 1.350,- per jaar

Voor een hybride warmtepomp met een verbruik van 1.500 kWh:

1.500 kWh × € 0,27 = € 405,- per jaar
2.500 kWh × € 0,27 = € 675,- per jaar

Voor een full-electric warmtepomp:

3.000 kWh × € 0,27 = € 810,- per jaar
5.000 kWh × € 0,27 = € 1.350,- per jaar

6. Het type woning

Het stroomverbruik van een warmtepomp hangt ook af van het type woning waarin het systeem is geïnstalleerd. Voorbeelden zijn vrijstaande woningen, dubbele woningen, appartementen en herenhuizen. De verdeling van ruimtes, de vloeroppervlakte, het aantal verdiepingen en de geografische locatie (zoals klimaatzone) zijn belangrijke factoren bij het bepalen van het stroomverbruik.

Hoe verlaag je het stroomverbruik van een warmtepomp?

Er zijn verschillende manieren om het stroomverbruik van een warmtepomp te verlagen, zodat de energiekosten op de lange termijn gunstig worden. De volgende tips zijn aan te bevelen:

1. Goede isolatie

Een goed geïsoleerde woning vermindert het warmteverlies en zorgt ervoor dat de warmtepomp minder vaak moet werken. Investeer in isolatie van muren, dak, vloeren en ramen. Dit leidt tot een lager stroomverbruik en een snellere terugverdientijd van de investering.

2. Slimme thermostaat gebruiken

Een slimme thermostaat maakt het mogelijk om de verwarming aan te passen aan het gebruikersgedrag en de weersomstandigheden. Je kunt bijvoorbeeld de verwarming lager zetten wanneer de woning leeg is of automatisch aanpassen op basis van de buitentemperatuur. Hierdoor verbruikt de warmtepomp minder stroom.

3. Kies voor een lage temperatuur verwarming

Systemen zoals vloerverwarming werken efficiënter dan straalverwarming. Ze kunnen lager worden ingesteld en leveren toch voldoende warmte, wat leidt tot een lager stroomverbruik van de warmtepomp.

4. Zonnepanelen installeren

Door zonnepanelen te installeren, kan een deel van het stroomverbruik van de warmtepomp worden opgewekt met eigen energie. Dit vermindert het afhankelijkheid van het energienet en kan de energiekosten aanzienlijk verlagen. Het aantal zonnepanelen dat nodig is, hangt af van het stroomverbruik van de warmtepomp en het totale verbruik van het huishouden.

5. Kies voor een warmtepomp met een hoge SPF

Bij de aankoop van een warmtepomp is het belangrijk om kennis te maken met de SPF. Een warmtepomp met een hogere SPF werkt efficiënter en verbruikt minder stroom. Dit betekent dat het stroomverbruik en daarmee de kosten op de lange termijn lager worden.

6. Speciale stroomtarieven overwegen

Energieleveranciers bieden soms speciale stroomtarieven voor huishoudens met een warmtepomp. Deze tarieven zijn vaak lager dan reguliere stroomtarieven, maar om in aanmerking te komen, moet er een aparte elektriciteitsmeter worden geplaatst. Dit zorgt ervoor dat het verbruik van de warmtepomp en het resterende huishoudelijke verbruik apart worden gemeten en gefactureerd. Dit kan leiden tot een aanzienlijke besparing op de energierekening.

Het verband tussen stroomverbruik en gasbesparing

Hoewel een warmtepomp elektriciteit verbruikt, kan het systeem aanzienlijke besparing opleveren op het gasverbruik. Een volledig elektrische warmtepomp kan tot 80% van het gasverbruik vervangen, terwijl een hybride warmtepomp 50-70% bespaart. Dit betekent dat de totale energiekosten vaak lager worden dan bij een traditioneel gasverwarmingssysteem. Dit is vooral gunstig als het stroomverbruik wordt gecombineerd met zonnepanelen, waarbij de energiekosten verder kunnen worden verlaagd.

Conclusie

Een warmtepomp is een efficiënt en duurzamer alternatief voor traditionele verwarmingssystemen. Hoewel het systeem elektriciteit verbruikt, is het stroomverbruik aanzienlijk lager dan het gasverbruik van een cv-ketel, vooral bij een goed geïsoleerde woning. Het stroomverbruik van een warmtepomp varieert afhankelijk van het type warmtepomp, de isolatiegraad van het huis, de grootte van het huishouden en het verwarmingsgedrag van de gebruiker.

Door slimme keuzes te maken, zoals het installeren van een warmtepomp met een hoge SPF, het aanpassen van het verwarmingsgedrag, het gebruik van zonnepanelen en het overwegen van speciale stroomtarieven, is het mogelijk om het stroomverbruik en daarmee de kosten aanzienlijk te verlagen. Hierdoor is een warmtepomp niet alleen een duurzame, maar ook een financieel gunstige oplossing voor de verwarming van een woning.

Bronnen

stroomgebruik