CV-ketel vervangen door warmtepomp: opties, voorwaarden en toekomstbestendige keuzes

Published by Redactie on september 24, 2025 | Category warmtepomp

De overgang van een traditionele CV-ketel naar een warmtepomp is tegenwoordig een populaire keuze voor huiseigenaren die op zoek zijn naar een duurzamere en voordeligere verwarmingsoplossing. Deze transitie kan echter niet louter op basis van wensbaarheid worden gedaan; de geschiktheid van een woning, de isolatiegraad, het type warmtepomp en de financiële aspecten spelen een belangrijke rol. In dit artikel bespreken we de mogelijkheden voor het vervangen van een CV-ketel door een warmtepomp, met een focus op de beschikbare technologieën, de voorwaarden en de toekomstige wetgeving.

Wat is een CV-ketel en waarom is het vervangen erdoor relevant?

Een CV-ketel (centrale verwarmingsketel) is een verwarmingsinstallatie die in de meeste Nederlandse huizen wordt gebruikt. De ketel verwerkt gas om water te verwarmen, dat vervolgens via radiatoren of vloerverwarming wordt afgegeven om een woning te verwarmen. Tevens zorgt de CV-ketel voor warm water in de keuken en badkamer.

Ondanks het traditionele karakter en betrouwbaarheid van deze systemen, wordt steeds duidelijker dat CV-ketels niet toekomstbestendig zijn. Het gebruik van gas leidt tot CO₂-uitstoot en maakt huizen afhankelijk van een fossiele bron. Daarnaast zijn CV-ketels na ongeveer 12 tot 15 jaar aan vervanging toe. De combinatie van deze factoren maakt het vervangen van een CV-ketel door een warmtepomp een logische keuze.

De voordelen van een warmtepomp

Een warmtepomp is een elektrisch systeem dat warmte uit de omgeving (zoals lucht of grond) gebruikt om een woning te verwarmen. Er zijn drie hoofdtypes van warmtepompen die geschikt zijn voor het vervangen van een CV-ketel:

Lucht-water warmtepomp: Deze warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht en levert warm water aan het verwarmingssysteem. Het voordeel van deze optie is dat er weinig werkzaamheden nodig zijn voor de installatie en dat de woning niet hoeft te worden afgebroken.
Geothermische warmtepomp: Ook bekend als aardwarmtepomp, haalt deze warmte uit de grond via boringen. Deze warmtepomp heeft het hoogste rendement vanwege de constante temperatuur van de aarde, maar vereist wel ruimte en investeringen in de tuin.
Hybride warmtepomp: Deze combinatie van een warmtepomp en een gasketel biedt de flexibiliteit om op basis van efficiëntie of kosten te kiezen tussen elektrische verwarming en gas. Dit maakt het een goede transitieoptie voor huizen die niet direct volledig gasvrij willen worden.

De belangrijkste voordelen van warmtepompen zijn:

Lage CO₂-uitstoot: Warmtepompen werken op elektriciteit en kunnen dus volledig duurzaam zijn, zeker wanneer ze worden aangedreven door zonnepanelen.
Kostenbesparing: Hoewel de aanschafkosten hoger zijn dan bij een CV-ketel, leiden warmtepompen tot aanzienlijke besparingen op energiekosten in de langere termijn.
Toekomstbestendig: Warmtepompen voldoen aan huidige en toekomstige duurzaamheidsdoelen, zoals de plannen voor gasvrij Nederland in 2050.

Voorwaarden voor het vervangen van een CV-ketel door een warmtepomp

Het vervangen van een CV-ketel door een warmtepomp is niet voor elke woning gelijk toepasbaar. Er zijn enkele belangrijke voorwaarden en overwegingen die worden genoemd in de beschikbare informatie:

1. Isolatie van de woning

Warmtepompen werken het beste in goed geïsoleerde woningen. Hoe beter de isolatie, hoe minder warmteverlies er is, en hoe efficiënter de warmtepomp werkt. In slecht geïsoleerde huizen is het verstandig om eerst isolatieverbeteringen door te voeren voordat er een warmtepomp wordt geïnstalleerd. Dit kan ook leiden tot extra subsidies of voordelen.

2. Afgiftesysteem

De meeste warmtepompen werken op lage aanvoertemperaturen, wat betekent dat ze het beste presteren in combinatie met vloerverwarming. In huizen met radiatoren moet vaak worden gekeken of deze aanpassingen zijn gedaan of of het systeem geschikt is voor warmtepompverwarming. De LWDV van Alpha Innotec is een uitzondering, omdat het hoge watertemperaturen kan leveren en dus compatibel is met bestaande radiatoren.

3. Vermogen van de warmtepomp

Het vermogen van de warmtepomp moet voldoen aan de warmtevraag van de woning. In de informatie staat dat een hybride warmtepomp meestal wordt aanbevolen bij een warmtevraag van meer dan 14 kWh. Het is belangrijk om een professionele berekening te laten maken om te bepalen welk vermogen nodig is.

4. Ruimte en infrastructuur

Afhankelijk van het type warmtepomp zijn er specifieke ruimte- en infrastructuureisen. Geothermische warmtepompen vereisen ruimte in de tuin voor boringen, terwijl lucht-water warmtepompen alleen een buitenunit nodig hebben. Voor nieuwbouwprojecten is het gebruik van een warmtepomp verplicht, zoals sinds 2023 in Nederland.

Soorten warmtepompen en hun toepassing

Lucht-water warmtepomp

De lucht-water warmtepomp (LWDV) is een populaire keuze voor het vervangen van een CV-ketel, omdat het eenvoudiger en goedkoper is dan een geothermische warmtepomp. De buitenunit haalt warmte uit de buitenlucht en levert deze aan het verwarmingssysteem. Een van de voordelen van de LWDV van Alpha Innotec is dat het hoge watertemperaturen tot 70°C kan leveren, waardoor het compatibel is met bestaande radiatoren. Ook is deze warmtepomp erg stille, met een geluidsniveau van maximaal 50 dB.

Geothermische warmtepomp

Geothermische warmtepompen halen warmte uit de grond en zijn daarom minder afhankelijk van buitentemperaturen. Dit leidt tot een hoger rendement, maar het vereist wel aanzienlijke investeringen in boringen en ruimte in de tuin. Het is dus een geschikte optie voor huizen met voldoende terrein en een hoge warmtevraag.

Hybride warmtepomp

De hybride warmtepomp combineert een warmtepomp met een gasketel. Dit systeem biedt flexibiliteit: in de zomer en tussenseizoenen werkt de warmtepomp, terwijl de gasketel in de winter takt. Het is een goede transitieoptie voor huizen die niet direct volledig gasvrij willen worden. De intelligente regeling zorgt ervoor dat het meest efficiënte systeem op elk moment actief is.

Wetgeving en toekomstige maatregelen

De Nederlandse regering heeft in 2022 aangekondigd dat vanaf 2026 bij het vervangen van een CV-ketel een hybride warmtepomp verplicht zou worden. Deze maatregel is echter intussen herzien en is niet langer verplicht. Huiseigenaren hebben dus op dit moment nog vrije keuze.

Toch zijn er enkele belangrijke wettelijke richtlijnen:

Nieuwbouw: Sinds 2023 is het in Nederland verboden om gasketels te installeren in nieuwbouwprojecten. De enige toegestane optie is een warmtepomp.
Gasvrij Nederland: Nederland heeft als doel om tegen 2050 gasvrij te zijn. Dit betekent dat CV-ketels langzaam afgeschaft zullen worden, wat maakt dat het nu al verstandig is om over te stappen naar een duurzamere oplossing.
Subsidies: Er zijn subsidies beschikbaar voor de aanschaf en installatie van warmtepompen. Dit maakt het aantrekkelijker om nu al over te stappen.

Financiële aspecten en kosten

Het vervangen van een CV-ketel door een warmtepomp vereist een aanzienlijke investering, maar dit kan worden gedeeld door subsidies en langdurige kostenbesparingen.

Aanschafkosten

Lucht-water warmtepomp: Ongeveer €10.000 tot €15.000.
Geothermische warmtepomp: Aanzienlijk hoger, vaak boven de €20.000, afhankelijk van het aantal boringen.
Hybride warmtepomp: Ongeveer €12.000 tot €18.000.
Nieuwe CV-ketel: Ongeveer €3.000 tot €6.000.

Subsidies

De regering en energiebedrijven bieden subsidies aan voor de aanschaf van warmtepompen. De hoogte van de subsidie kan variëren, maar het gaat meestal om enkele duizenden euro’s. Dit maakt de investering aantrekkelijker, vooral gezien de langdurige kostenbesparing.

Energiekosten

Warmtepompen zijn efficiënter dan CV-ketels, wat leidt tot lagere energiekosten. Volgens de informatie kunnen huiseigenaren tot 60% minder gas gebruiken of zelfs helemaal geen gas meer gebruiken. Dit is vooral waar bij een volledig elektrische warmtepomp.

Keuzes na 2026

Vanaf 2026 zijn er meerdere opties beschikbaar voor het vervangen van een CV-ketel, afhankelijk van de voorkeuren van de huiseigenaar:

Nieuwe HR-CV-ketel: Dit is de goedkoopste optie, maar het is minder toekomstbestendig en verbruikt nog steeds gas.
Hybride warmtepomp: Deze combinatie van warmtepomp en gasketel is een goede transitieoptie. Het vermindert het gasverbruik met 50-70% en is milieuvriendelijker.
Volledig elektrische warmtepomp: Deze optie is het meest duurzaam, maar vereist een goed geïsoleerde woning en een lage temperatuurverwarming zoals vloerverwarming.
Aansluiting op warmtenet: In sommige gemeenten is het mogelijk om aangesloten te worden op een warmtenet. Dit is een alternatieve oplossing voor huizen die geen eigen warmtepomp willen installeren.

Conclusie

Het vervangen van een CV-ketel door een warmtepomp is een verstandige keuze voor huiseigenaren die op zoek zijn naar een duurzamere en voordeligere verwarmingsoplossing. De beschikbare technologieën – zoals lucht-water, geothermische en hybride warmtepompen – bieden verschillende voordelen en vereisen verschillende investeringen. Het is belangrijk om de geschiktheid van de woning te beoordelen, rekening te houden met de isolatiegraad en subsidies te benutten.

Hoewel de wetgeving op dit moment nog geen verplichting legt op het vervangen van een CV-ketel door een warmtepomp, is de trend duidelijk naar duurzaamheid en elektrische verwarming. Het is daarom verstandig om nu al te beslissen welke optie het beste past bij de eigen situatie, zowel qua financieel als qua duurzaamheid. Een professionele beoordeling en advies van een erkende installateur kan helpen bij het maken van een weloverwogen keuze.