Nadelen en aandachtspunten bij de installatie van een ventilatie warmtepomp

Published by Redactie on september 24, 2025 | Category warmtepomp

De toepassing van warmtepompen in de woningbouw is in de afgelopen jaren sterk gegroeid, mede door de stijgende energiekosten en de wens tot duurzaamheid. Een specifieke vorm van warmtepomp die in opkomst is, is de ventilatie warmtepomp. Deze warmtepomp haalt warmte uit de ventilatielucht en gebruikt deze om een woning te verwarmen en eventueel warm water op te wekken. De technologie biedt veelbelovende voordelen, zoals energie-efficiëntie en verbetering van het binnenklimaat. Toch zijn er ook nadelen en aandachtspunten die cruciaal zijn om te begrijpen voordat men besluit tot installatie. Dit artikel bespreekt die nadelen en aandachtspunten in detail, gebaseerd op informatie uit betrouwbare bronnen.

Wat is een ventilatie warmtepomp?

Een ventilatie warmtepomp is een systeem dat wordt gebruikt in combinatie met een ventilatiesysteem. In tegenstelling tot traditionele verwarmingssystemen, maakt deze warmtepomp gebruik van de warmte die normaal gesproken verloren zou gaan via de ventilatielucht. Deze warmte wordt gecaptuurd en gebruikt om de woning te verwarmen of warm water op te wekken.

Het systeem bestaat meestal uit een ventilatieunit binnen het huis en een warmtepompunit, die meestal buiten geïnstalleerd wordt. De ventilatielucht wordt geleid door het systeem, waarbij de warmtepomp de warmte uit deze lucht haalt en deze omzet in verwarmingsenergie. In sommige gevallen wordt deze warmtepomp gekoppeld aan een traditionele CV-ketel om een hybridesysteem te vormen.

De nadelen van een ventilatie warmtepomp

1. Afhankelijkheid van het ventilatiesysteem

Een van de belangrijkste nadelen van een ventilatie warmtepomp is de afhankelijkheid van het ventilatiesysteem in de woning. Het systeem werkt namelijk door gebruik te maken van de ventilatielucht. Als het ventilatiesysteem niet optimaal functioneert — bijvoorbeeld door slechte afgifte of insluiting — kan dit de prestaties van de warmtepomp aanzienlijk verminderen.

In dergelijke gevallen kan de warmtepomp niet efficiënt genoeg warmte uit de ventilatielucht halen, wat leidt tot een lagere verwarmingscapaciteit en dus een minder aantrekkelijke retour op de investering. Het is daarom belangrijk dat het bestaande ventilatiesysteem goed werkt of eventueel verbeterd wordt voordat men overweegt om een ventilatie warmtepomp te installeren.

2. Beperkt vermogen

Een ventilatie warmtepomp heeft doorgaans een beperkt vermogen. Dit betekent dat het meestal geschikt is voor kleinere woningen of appartementen met een beperkte warmtevraag. Voor grotere woningen, of woningen met hoge warmtevraag — bijvoorbeeld vanwege slechte isolatie — kan het vermogen van de ventilatie warmtepomp onvoldoende zijn. In dergelijke gevallen is het noodzakelijk om het systeem aan te sluiten op een traditionele CV-ketel of een andere warmtebron, zoals een hybridesysteem.

De beperkte capaciteit van ventilatie warmtepompen maakt ze dan ook minder geschikt voor woningen met hoge warmtevraag of in koude klimaten. Hier is het verstandig om te kijken naar alternatieve warmtepompvarianten, zoals lucht-water of bodem-water warmtepompen.

3. Lagere rendementen bij lage temperaturen

Een ander aandachtspunt is het rendement van de ventilatie warmtepomp bij lage temperaturen. Net zoals bij andere warmtepompsoorten, vermindert het rendement van een ventilatie warmtepomp bij lagere buitentemperaturen. Dit betekent dat de warmtepomp minder efficiënt warmte kan genereren, wat leidt tot hogere energiekosten en een minder aantrekkelijke retour op de investering.

In koude winters kan dit het systeem ongeschikt maken als enige warmtebron. In dergelijke gevallen is het verstandig om een hybridesysteem te overwegen, waarbij de ventilatie warmtepomp gecombineerd wordt met een CV-ketel of elektrische bijverwarming.

4. Geluidsniveau

Sommige ventilatie warmtepompen kunnen geluid produceren, vooral bij hogere capaciteiten. Hoewel de geluidsproductie meestal binnen de normale geluidsniveaus valt, kan het in sommige gevallen invloed hebben op het comfortniveau in de woning. Dit is vooral het geval bij woningen waarbij de warmtepompunit dicht bij woonruimtes is geïnstalleerd.

Het geluidsniveau van de warmtepomp kan ook afhankelijk zijn van de kwaliteit van het ontwerp en de installatie. Het is daarom belangrijk om een professionele installateur in te schakelen om ervoor te zorgen dat de warmtepomp op een manier wordt geïnstalleerd die het geluidsniveau zo laag mogelijk houdt.

5. Investering en kosten

Hoewel de langere termijn opbrengst van een ventilatie warmtepomp gunstig kan zijn, is de initiele investering vrij hoog. De kosten van het systeem variëren afhankelijk van de grootte, het merk, het type ventilatie, en andere factoren. Bovendien zijn er extra kosten mogelijk bij het aanpassen van het ventilatiesysteem of het installeren van een hybridesysteem.

Het is belangrijk om rekening te houden met de terugverdientijd van het investement. In combinatie met de stijgende energiekosten en de mogelijke subsidies, kan een ventilatie warmtepomp toch een aantrekkelijke investering zijn. Toch is het noodzakelijk om een duidelijk budget en verwachtingen op te stellen voordat men besluit tot aankoop en installatie.

6. Vereisten voor een goede installatie

De installatie van een ventilatie warmtepomp is geen eenvoudige klus en vereist een hoge mate van expertise. Het systeem moet nauwkeurig worden afgesteld op het bestaande ventilatiesysteem en moet in overeenstemming zijn met de bouwtechnische voorwaarden van de woning. Een foutieve installatie kan leiden tot inefficiëntie, hoge energiekosten of zelfs schade aan het systeem.

Het is daarom sterk aan te raden om een ervaren installateur in te schakelen. Zelfinstallatie wordt niet aanbevolen, aangezien het niet alleen risicovol is, maar ook kan leiden tot inefficiëntie of storingen in het systeem.

7. Koelen en het effect op het comfort

Hoewel een ventilatie warmtepomp meestal wordt gebruikt voor verwarming, kan het ook worden gebruikt om de woning te koelen. Dit gebeurt door het omkeren van het proces, waarbij warmte uit de woning wordt onttrokken en naar buiten wordt afgevoerd. Dit is een voordelige optie, omdat het energiezuiniger is dan traditionele airconditioning.

Een nadeel van het koelen met een ventilatie warmtepomp is echter het comfortgevoel. Het systeem levert warmte of koelte via een afgifte systeem, wat minder comfortabel kan zijn dan bijvoorbeeld vloerverwarming. De verplaatsing van lucht kan bijvoorbeeld een "waaiend" gevoel opleveren, wat voor sommigen onaangenaam is.

8. Incompatibiliteit met balansventilatie

Een ventilatie warmtepomp is niet geschikt voor woningen met een balansventilatie. Bij balansventilatie wordt de warmte uit de uitgaande ventilatielucht gebruikt om de inkomende lucht op te warmen. Omdat de ventilatie warmtepomp ook deze warmte zou willen gebruiken, leidt dit tot een conflict. Het is daarom belangrijk om te controleren of de woning geschikt is voor een ventilatie warmtepomp. In gevallen van balansventilatie is het aan te raden om te kijken naar andere warmtepompvarianten.

9. Overventilatie vermijden

Een veelgemaakte fout bij het gebruik van ventilatie warmtepompen is het overventilatieprobleem. Door extra lucht in te voeren in het systeem om de warmtepomp te versterken, kan het resultaat zijn dat er onnodig veel energie wordt verbruikt en dat de koude lucht onnodig wordt opgewarmd. Dit leidt tot hogere energiekosten en minder efficiëntie van het systeem.

Het is daarom belangrijk om de ventilatie in balans te houden en overventilatie te vermijden. Dit kan het beste bereikt worden door het systeem correct te installeren en het regelmechanisme goed te afstellen.

Aandachtspunten bij de keuze voor een ventilatie warmtepomp

1. Type woning en isolatie

Het type woning en het isolatieniveau zijn belangrijke factoren bij de keuze voor een ventilatie warmtepomp. Woningen met een goede isolatie zijn meestal geschikt voor deze warmtepomp, omdat de warmte minder snel verloren gaat en het systeem efficiënter kan werken. In woningen met slechte isolatie is de warmtevraag vaak hoger en is het mogelijk dat een hybridesysteem nodig is.

2. Investeerbaar bedrag

De investering in een ventilatie warmtepomp is aanzienlijk en moet daarom goed beoordeeld worden. Het is belangrijk om een realistisch budget op te stellen en te bepalen of het systeem zich op lange termijn terugverdient. Daarnaast zijn er subsidies en fiscale voordelen beschikbaar, die het investement gunstiger maken.

3. Toegang tot energiebronnen

Afhankelijk van het type warmtepomp, kan het nodig zijn om energie uit de bodem of water te onttrekken. Het is belangrijk om te controleren of dit in de omgeving mogelijk is en of er ruimte is voor de buiten-unit van een lucht-water warmtepomp.

4. Wens naar warmtapwater

Een ventilatie warmtepomp kan worden gebruikt om warm tapwater op te wekken, maar het vermogen is beperkt. Voor grotere woningen of families met hoge warmtapwaterbehoefte kan het noodzakelijk zijn om een extra warmwateropwekkingsmethode te overwegen.

5. Geluid en ruimte

De geluidproductie en de ruimte die de warmtepomp inneemt zijn ook belangrijke overwegingen. Hoewel ventilatie warmtepompen relatief compact zijn, moet er voldoende ruimte zijn voor zowel de binnen- als buitenunits. Bovendien moet het geluidsniveau in overeenstemming zijn met de wensen van de bewoners.

Conclusie

Hoewel een ventilatie warmtepomp een duurzame en energiezuinige optie is voor verwarming en warmwateropwekking, zijn er een aantal nadelen en aandachtspunten die moeten worden overwogen. De afhankelijkheid van het ventilatiesysteem, het beperkte vermogen, het lagere rendement bij lage temperaturen en het geluidsniveau zijn belangrijke factoren die de efficiëntie en het comfort van het systeem beïnvloeden.

Daarnaast zijn er technische en logistieke eisen aan de installatie van het systeem, waaronder het vereiste expertise en het vereiste budget. Het is daarom belangrijk om zorgvuldig te overwegen of een ventilatie warmtepomp de juiste keuze is voor een bepaalde woning, en om eventueel te kijken naar alternatieven, zoals hybridesystemen of andere warmtepompsoorten.

Voor wie kiest voor een ventilatie warmtepomp, is het verstandig om te zorgen voor een goed functionerend ventilatiesysteem, een professionele installatie en een realistisch budget. Al deze aandachtspunten helpen om ervoor te zorgen dat het systeem efficiënt werkt en een aantrekkelijke retour op de investering biedt.