Geluidsoverlast van warmtepompen: oorzaken, wettelijke regels en oplossingen

Published by Redactie on september 24, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

De toepassing van warmtepompen als duurzame verwarmingsoplossing voor woningen is in de afgelopen jaren sterk gegroeid. Echter, naast de milieubaatkant brengt het gebruik van warmtepompen ook mogelijke nadelen met zich mee, zoals geluidsoverlast. Dit kan zowel voor de eigenaar van de warmtepomp als voor de buren vervelend of zelfs hinderlijk zijn. De overlast kan vooral ’s nachts voorkomen, waardoor het effect op de nachtrust en gezondheid aanzienlijk kan zijn.

In dit artikel bespreken we de belangrijkste oorzaken van geluidsoverlast veroorzaakt door warmtepompen, de wettelijke regels en geluidsnormen, en mogelijke maatregelen om het geluid te beperken. De focus ligt op praktische oplossingen die zowel de woningeigenaar als de buren kunnen gebruiken om geluidsoverlast te verminderen of te voorkomen.

Oorzaken van geluidsoverlast bij warmtepompen

1. Compressoren en ventilatoren

Een warmtepomp bestaat uit meerdere bewegende onderdelen, waarvan de compressor en de ventilator de belangrijkste geluidsbronnen zijn. De compressor is verantwoordelijk voor het verhitten en afkoelen van de warmtetransportvloeistof en werkt op hoge druk. Dit proces kan aanzienlijke geluidsproductie veroorzaken. De ventilator, die vooral bij lucht-water warmtepompen wordt gebruikt, blaast warme lucht af en trekt koele lucht aan, wat eveneens geluid kan genereren.

2. Trillingen en onjuiste installatie

Trillingen zijn een veelvoorkomende bron van geluidsoverlast. Deze kunnen ontstaan wanneer de warmtepomp niet correct is geïnstalleerd of op een vlakke, stabiele ondergrond staat. Trillingen kunnen via vloeren, muren of schuttingen worden doorgegeven en zo het geluid versterken. Dit fenomeen kan ervoor zorgen dat het geluid niet alleen in de directe omgeving van de warmtepomp wordt waargenomen, maar ook op grotere afstand.

3. Slijtage en onderhoud

Na verloop van tijd kan slijtage van onderdelen, zoals lagers of ventilatoren, ervoor zorgen dat de warmtepomp meer lawaai maakt. Onregelmatig of slecht onderhoud kan leiden tot extra geluidsgeneratie. Ook het aanhopen van vuil of roet op filters en ventilatoren kan het lawaai verhogen, omdat de apparatuur harder moet werken om de gewenste prestaties te behouden.

4. Omgevingsfactoren

Bijzondere omgevingsfactoren zoals wind, regen of de aanwezigheid van harde oppervlakken (zoals muren of schuttingen) kunnen het geluid van de warmtepomp versterken. Wind kan bijvoorbeeld de richting van het geluid beïnvloeden of de ventilator extra belasten, terwijl harde oppervlakken het geluid reflecteren en de overlast dus verergeren.

Wettelijke regels en geluidsnormen

1. Geluidsnormen voor warmtepompen

De geluidsproductie van warmtepompen wordt beperkt door wettelijke normen. Volgens het Bouwbesluit 2012 mag een warmtepomp op de perceelgrens van een woning niet meer dan 40 dB geluid produceren. Deze regel is bedoeld om geluidsoverlast te voorkomen en is afgeleid uit artikel 3.8, tweede lid, van het Bouwbesluit.

Daarnaast gelden er sinds 1 april 2021 specifieke regels voor de geluidsproductie op de erfgrens van burenwoningen. Tussen 19:00 en 7:00 mag de warmtepomp maximaal 40 dB produceren, en tussen 7:00 en 19:00 maximaal 45 dB. In appartementen wordt het geluid niet opgemeten op de erfgrens, maar in de openbare ruimtes van de buren.

2. Europese richtlijnen en technische standaarden

Op Europees niveau zijn er richtlijnen die bepalen hoeveel geluid warmtepompen mogen produceren. Warmtepompen met een vermogen tot 6 kW mogen maximaal 65 dB produceren, terwijl warmtepompen met een vermogen van 6 tot 12 kW maximaal 70 dB mogen bereiken. In de praktijk zijn echter de meeste nieuwe warmtepompen stiller dan deze normen, mede door technologische vooruitgang en de toegenomen vraag naar stillere modellen.

3. Toepassing in de praktijk

Hoewel warmtepompen voldoen aan geluidsnormen, betekent dit niet automatisch dat ze geen hinderlijke geluidsoverlast veroorzaken. In een uitspraak van het Gerechtshof is vastgesteld dat ook wanneer een warmtepomp voldoet aan de wettelijke normen, het geluidsniveau toch onrechtmatige hinder kan veroorzaken, vooral als het voornamelijk ’s nachts optreedt. In zo’n geval kan een rechter een beperking opleggen, zoals het uitschakelen van de warmtepomp gedurende nachturen.

Oplossingen en maatregelen tegen geluidsoverlast

1. Optimalisatie van de plaatsing

De plaatsing van een warmtepomp heeft een grote invloed op het geluidsniveau. Het is aan te raden om de warmtepomp op een zo ver mogelijke afstand van de perceelgrens of naburige woningen te plaatsen. Bijvoorbeeld: een afstand van 12 meter kan voldoende zijn om de geluidsproductie te beperken tot een niet-storend niveau.

Ook de ondergrond waarop de warmtepomp is geplaatst, speelt een rol. Het gebruik van een trillingsdempende ondergrond kan helpen bij het verminderen van trillingen en geluid. Daarnaast dient de warmtepomp niet direct tegen een muur of schutting te staan, omdat dit het geluid kan reflecteren en versterken.

2. Gebruik van geluidskappen en omkasten

Een geluidskap of geluidwerende omkasting kan het geluid van een warmtepomp met 5 tot 10 decibel verminderen. Deze kappen zijn ontworpen om geluid te absorberen zonder de werking van de warmtepomp negatief te beïnvloeden. Het gebruik van zulke kappen is vooral aan te raden in woonwijken waar de afstand tussen woningen klein is of waar de geluidsproductie al vanaf het begin hoge niveaus bereikt.

3. Vibratiedempers en trillingsisolatie

Trillingsdempers onder de warmtepomp kunnen helpen bij het isoleren van geluid en het verminderen van trillingen die via de vloer of muur worden doorgegeven. Deze maatregel is vooral nuttig in situaties waar de warmtepomp dichtbij een woning of perceelgrens staat. Het gebruik van trillingsdempers kan de overlast aanzienlijk verminderen en zorgt ervoor dat het geluid niet verder verspreidt.

4. Regelmatig onderhoud

Regelmatig onderhoud van de warmtepomp kan helpen bij het verminderen van geluidsoverlast. Vuil, slijtage en defecte onderdelen kunnen ervoor zorgen dat de warmtepomp harder moet werken en dus meer lawaai maakt. Het reinigen van filters en ventilatoren, het controleren van slijtage en het bijwerken van onderdelen kan bijdragen aan een stillere werking van de warmtepomp.

5. Overstap naar stillere modellen

Oudere warmtepompen maken vaak meer geluid dan nieuwere modellen. Als een warmtepomp verouderd is en een aanzienlijke bron van overlast is, kan het verstandig zijn om te investeren in een nieuwere, stillere variant. Nieuwere modellen zijn vaak ontworpen met geluidsbeheersing als prioriteit, wat het risico op geluidsoverlast aanzienlijk verkleint.

6. Regelmatige temperatuurverhoging

Het geleidelijk verhogen van de temperatuur in een woning kan helpen om te voorkomen dat de warmtepomp constant op vol vermogen draait. Als de thermostaat bijvoorbeeld een paar graden hoger staat, kan de warmtepomp sneller de gewenste temperatuur bereiken en minder vaak volledig aangaan. Dit kan het geluidsniveau verminderen en het energieverbruik beperken.

Rechtelijke aspecten en praktijkvoorbeelden

1. Geluidsoverlast en de rechter

In een bekend juridisch geval heeft een buurvrouw een warmtepomp geïnstalleerd om haar zwembad te verwarmen. De warmtepomp was geplaatst op slechts 40 centimeter van de erfgrens met de achterburen. De achterburen ervaarden voornamelijk ’s nachts geluidsoverlast, wat leidde tot structureel slapeloosheid en gezondheidsproblemen. Ze startten een kort geding en de rechter oordeelde dat de warmtepomp tussen 23:00 en 7:00 moest worden uitgeschakeld. De buurvrouw gaf in hoger beroep haar ongenoegen te kennen, maar het hof stelde vast dat zelfs als de warmtepomp voldoet aan de geluidsnormen, het geluidsniveau toch onrechtmatige hinder kan opleveren, vooral als het zich voornamelijk ’s nachts voordoet.

2. Rechtsgrondslag en belangenafweging

Het hof legde in de beoordeling in hoger beroep nadruk op de aard, ernst en duur van de overlast, evenals op de mogelijke schade voor de betrokken partijen. De belangenafweging speelt hierbij een belangrijke rol: ook al heeft de eigenaar het recht om een warmtepomp te installeren, dit recht moet worden afgewogen tegen het recht van de buren op een ongestoorde nachtrust. In dit geval zag het hof dat de overlast ernstig was en niet door de buren gemakkelijk te vermijden.

Conclusie

Geluidsoverlast van warmtepompen is een complex maar oplosbaar probleem. Ondanks dat warmtepompen voldoen aan wettelijke geluidsnormen, kan de geluidsproductie toch hinderlijk zijn, vooral als het geluid voornamelijk ’s nachts optreedt. De oorzaken van geluidsoverlast zijn meestal technisch van aard, zoals het werk van compressoren en ventilatoren, trillingen of onjuiste installatie. Gelukkig zijn er diverse oplossingen beschikbaar die de overlast kunnen verminderen of voorkomen, zoals een strategische plaatsing van de warmtepomp, het gebruik van geluidskappen of vibratiedempers, en regelmatig onderhoud.

Bovendien is het belangrijk om rekening te houden met de wettelijke en juridische aspecten. In uiterste gevallen kan het rechtshof een beperking opleggen, zoals het uitschakelen van de warmtepomp gedurende nachturen. Het verstandig is om vooraf te onderzoeken of een warmtepomp mogelijk geluidsoverlast kan veroorzaken, en eventueel maatregelen te nemen om dit te voorkomen. Zowel woningeigenaren als buren kunnen bijdragen aan een harmonieuze situatie door samen te werken en oplossingen te zoeken die het geluidsniveau beperken.

Bronnen

geluidskast