Vereniging Warmtepompen: Verduurzaming, beleid en marktpotentieel in de Nederlandse woningbouw

Published by Redactie on september 24, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

De Vereniging Warmtepompen speelt een centrale rol in de Nederlandse energietransitie en de uitrol van warmtepompen in de woningbouw. In de huidige situatie, waarin de Nederlandse regering haar beleidskoers bijstelt, heeft de branche duidelijk geluid gegeven over de gevolgen van deze keuzes voor zowel het milieu, de economie als de marktpartijen. Dit artikel biedt een overzicht van de recente ontwikkelingen in de warmtepompsector, het beleidskader dat op komst is en de marktpotentieel in Europa, met een nadruk op Nederland.

Het artikel is opgebouwd uit verschillende onderdelen: de huidige stand van zaken in de Nederlandse warmtepompsector, de rol van de Vereniging Warmtepompen in het beleidsproces, de voorgenomen wijzigingen in het ISDE-beleid, de marktprestaties in Europa en de visie van de branche op de toekomstige energietransitie.

De positie van de Vereniging Warmtepompen

De Vereniging Warmtepompen is een brancheorganisatie die de belangen behartigt van de Nederlandse warmtepompindustrie. De vereniging werkt samen met NVI-GO om de uitrol van warmtepompen te stimuleren en het beleid in de richting van duurzame energie te beïnvloeden. De vereniging ziet zichzelf als een partner in het actieplan warmtepompen, waarin zowel publiek als privé geïnvesteerd heeft in productiecapaciteit en innovatieprogramma’s.

In haar reactie op het nieuwe kabinet en het voorgestelde beleid, heeft de Vereniging Warmtepompen haar verbazing uitgesproken over de afwijkende koers. Deze keuze, zo stelt de branche, zou leiden tot een inefficiënt gebruik van geïnvesteerde middelen, een vertraging in de verduurzaming en negatieve gevolgen voor de economie, de maatschappij en het klimaat.

Het beleid dat op komst is, houdt onder andere in dat woningeigenaren in de toekomst niet meer verplicht worden om hun gasketel te vervangen door een warmtepomp. Deze afwijking van de oorspronkelijke plannen betreft een cruciale aandrift die de branche als essentieel beschouwt om de doelstellingen van de energietransitie te bereiken.

De branche benadrukt dat duurzaamheid niet alleen over energie en milieu gaat, maar ook over efficiëntie en het verantwoord gebruik van middelen. In dit kader benadrukken de NVI-GO en de Vereniging Warmtepompen dat het verder doorzetten van de huidige beleidskoers essentieel is om het potentieel van warmtepompen volledig te benutten.

ISDE-beleid en de voorgenomen wijzigingen

Een van de belangrijkste subsidies die de warmtepompsector ondersteunen is de Investeringssubsidie Duurzame Energie en Energiebesparing (ISDE). Deze subsidie is bedoeld om woningeigenaren te stimuleren om duurzame maatregelen te nemen, zoals het aanbrengen van isolatie of het installeren van een warmtepomp. De ISDE-regeling is voor 2026 herzien, mede op basis van input van de Vereniging Warmtepompen.

De voorgenomen wijzigingen zijn inmiddels opgesteld en worden in de herfst van 2025 officieel gepubliceerd. Tijdens stakeholdersessies in het voorjaar van 2024 heeft de Vereniging Warmtepompen actief meegewerkt aan de uitwerking van deze wijzigingen. De nieuwe regeling houdt rekening met technische vooruitgang, de kostenontwikkelingen en de behoefte aan een korte terugverdientijd voor investeringen in warmtepompen.

De branche benadrukt dat het ISDE-beleid een essentieel onderdeel is van de energietransitie, omdat het zowel financiële als technische barrières wegneemt voor woningeigenaren die overstappen op duurzame warmteopwekking. Met name voor de bestaande woningbouw, waarin het vervangen van gasketels verplicht zou worden vanaf 2026, is het ISDE-beleid van groot belang.

Marktprestaties in Europa en de rol van Nederland

Nederland staat in Europa bekend als een land dat relatief snel vooruitgang boekt in de uitrol van warmtepompen. Toch is de markt in 2024 voor het eerst gedaald, met een verkoop van 393.000 warmtepompen, inclusief airco’s. Dit is 14 procent minder dan in 2023 en 2 procent minder dan in 2022. Deze daling wordt geïnterpreteerd als een teken van vermoeidheid of wachttijd gedurende het beleidsdebatter.

Toch heeft Nederland nog steeds een sterke positie in Europa. Volgens de European Heat Pump Association varieert het aantal geïnstalleerde warmtepompen per 1000 huishoudens sterk tussen landen. De toplanden zijn Noorwegen en Finland, met respectievelijk 632 en 524 warmtepompen per 1000 huishoudens. Nederland ligt hier ver onder, wat aantoont dat er nog veel potentieel is voor verdere uitrol.

Aan de andere kant van het spectrum staan landen zoals het Verenigd Koninkrijk, dat slechts 3,5 warmtepompen per 1000 huishoudens heeft. Hoewel de markt in het VK relatief klein is, groeit die wel sterk dankzij een stabiele ondersteuningsregeling. Nederland kan hier uit leren dat het behoud van een consistente beleidslijn belangrijk is voor de continuïteit van marktpartijen en de vertrouwen van consumenten.

De visie van de branche op de toekomstige energietransitie

De Vereniging Warmtepompen benadrukt dat de overstap naar duurzame warmte niet alleen een technische uitdaging is, maar ook een maatschappelijke en economische. De branche stelt dat warmtepompen uiteindelijk leiden tot lagere energierekeningen en minder afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Daarnaast benadrukt Frank Agterberg, voorzitter van de Vereniging, dat het klimaatprobleem wereldwijd urgent is en dat het stoppen met de verbranding van fossiele brandstoffen noodzakelijk is.

De vereniging ziet echter ook de noodzaak om consumenten bewust en actief te maken voor de voordelen van warmtepompen. Dit betreft zowel educatieve campagnes als maatregelen om de transparantie van de werking en de voordelen van warmtepompen te vergroten. De Vereniging benadrukt dat het niet genoeg is om consumenten te verplichten, maar dat het ook gaat om het bewustwordingsproces dat leidt tot een zelfstandige keuze.

De rol van prestatieborging en normering

In de huidige beleidsdiscussie speelt ook de rol van prestatieborging en normering een belangrijke rol. De Vereniging Warmtepompen en NVI-GO hebben zich sterk gemaakt voor de invoering van een normering die ervoor zorgt dat de geïnstalleerde warmtepompen daadwerkelijk de beloofde besparing leveren. Dit betreft een korte termijn terugverdientijd en een transparante manier om te bewijzen dat de investering in een warmtepomp rendabel is.

De normering moet ervoor zorgen dat de consument goedkoper uitkomt dan met een stand-alone gasketel. Hierbij wordt niet alleen gekeken naar de aanschafprijs, maar ook naar de werkelijke energiebesparing en de levensduur van de installatie. De Vereniging benadrukt dat het aanbieden van een prestatieborging een essentieel onderdeel is van de verduurzaming, omdat het vertrouwen opbouwt bij consumenten en onnodige risico’s vermindert.

De impact van beleidskeuzes op de industrie

Een van de belangrijkste kritieken van de Vereniging Warmtepompen is gericht op de gevolgen van beleidskeuzes voor de industrie. De branche benadrukt dat zowel de overheid als de industrie geïnvesteerd heeft in productiecapaciteit, innovatieprogramma’s en communicatieprojecten. Deze investeringen zijn gedaan op basis van een sturend overheidsbeleid dat nu echter ongedaan lijkt te worden gemaakt.

De branche benadrukt dat dit niet alleen economische gevolgen heeft, maar ook negatieve impact heeft op de maatschappelijke draagkracht van de energietransitie. Wanneer investeringen tevergeefs zijn, kan dat leiden tot onwil van bedrijven om verder mee te doen aan het beleidsproces. Daarnaast kan het ook leiden tot vertraging in de uitrol van warmtepompen, wat de doelstellingen van de klimaatverplichtingen in gevaar brengt.

De Vereniging benadrukt dat het verder doorzetten van de huidige beleidskoers essentieel is om de investeringen te benutten en de verwachtingen van de maatschappij te realiseren. De branche is bereid mee te werken met het nieuwe kabinet om een realistische en haalbare strategie te ontwikkelen voor de toekomstige energietransitie.

De rol van stakeholders en regiegroepen

De overgang naar duurzame energie is een complex proces dat niet alleen de overheid betreft, maar ook alle stakeholders in de sector. In 2024 is een nieuwe regiegroep opgestart onder leiding van het ministerie van Klimaat, Grote Steden en Groen (KGG) en co-leiding van het ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Waterstaat (VRO). Deze regiegroep bestaat uit sleutelorganisaties van fabrikanten, installateurs, duurzame energie, netbeheerders, consumentenbelangen en innovatie.

De doelstelling van deze regiegroep is om de verdere opschaling van warmtepompen te faciliteren en te zorgen voor een coherente beleidslijn. De regiegroep werkt aan het uitwerken van concrete maatregelen om de uitrol te versnellen, de kosten te verlagen en de toegankelijkheid van warmtepompen te vergroten.

De Vereniging Warmtepompen benadrukt dat het belangrijk is dat alle stakeholders actief meewerken aan dit proces, omdat de energietransitie niet alleen een technische, maar ook een maatschappelijke uitdaging is. De branche benadrukt dat het behoud van een consistente beleidslijn essentieel is voor de continuïteit van marktpartijen en de vertrouwen van consumenten.

De toekomstige uitdagingen

De toekomstige uitdagingen voor de warmtepompsector zijn talrijk. Eén van de belangrijkste uitdagingen is de vraag hoe men de toegankelijkheid van warmtepompen voor woningeigenaren kan vergroten. Momenteel zijn warmtepompen nog steeds relatief dure investeringen, vooral voor woningen in de bestaande bouw. Hoewel subsidies zoals ISDE deze kosten kunnen verlagen, zijn er nog steeds barrières die gecombineerd moeten worden aangepakt.

Een tweede uitdaging is het opbouwen van vertrouwen bij consumenten in de prestaties van warmtepompen. Ondanks de technische voordelen van warmtepompen, blijft er een zekere onwetendheid of twijfel over de werking en de voordelen. De Vereniging benadrukt dat educatieve campagnes en demonstratieprojecten hierbij een essentiële rol kunnen spelen.

Een derde uitdaging is de coördinatie tussen de verschillende beleidsdomeinen. De energietransitie betreft niet alleen de woningbouw, maar ook het elektriciteitsnet, de productie van duurzame energie en de infrastructuur. De Vereniging benadrukt dat het belangrijk is dat alle beleidsdomeinen samenwerken om een coherente strategie te ontwikkelen.

Conclusie

De Vereniging Warmtepompen speelt een cruciale rol in de Nederlandse energietransitie en de uitrol van warmtepompen in de woningbouw. De branche benadrukt dat duurzaamheid niet alleen over energie en milieu gaat, maar ook over efficiëntie en het verantwoord gebruik van middelen. In de huidige situatie, waarin de Nederlandse regering haar beleidskoers bijstelt, heeft de branche duidelijk geluid gegeven over de gevolgen van deze keuzes voor zowel het milieu, de economie als de marktpartijen.

De voorgenomen wijzigingen in het ISDE-beleid zijn van groot belang voor de uitrol van warmtepompen. De Vereniging benadrukt dat het behoud van een consistente beleidslijn essentieel is voor de continuïteit van marktpartijen en de vertrouwen van consumenten. De marktprestaties in Europa tonen aan dat er nog veel potentieel is voor verdere uitrol. Nederland kan hier uit leren dat het behoud van een consistente beleidslijn belangrijk is voor de continuïteit van marktpartijen en de vertrouwen van consumenten.

De toekomstige uitdagingen voor de warmtepompsector zijn talrijk, waaronder de toegankelijkheid van warmtepompen, het opbouwen van vertrouwen bij consumenten en de coördinatie tussen de verschillende beleidsdomeinen. De Vereniging benadrukt dat het verder doorzetten van de huidige beleidskoers essentieel is om de investeringen te benutten en de verwachtingen van de maatschappij te realiseren.

Bronnen

vereniging