Nieuwe CV-ketel of warmtepomp: de duurzame keuze voor verwarming in de toekomst

In de huidige tijd is het belang van duurzame verwarmingssystemen groter dan ooit. Met de stijgende energieprijzen, klimaatdoelstellingen en de toekomstige afhankelijkheid van aardgas, komt de keuze tussen een nieuwe CV-ketel of een warmtepomp steeds vaker voorop. Deze keuze is niet alleen bepalend voor de energiekosten, maar ook voor de duurzaamheid, het comfort in de woning en de toekomstige flexibiliteit van het verwarmingssysteem.

In dit artikel bespreken we de voordelen en nadelen van beide opties. We kijken naar de technische werking, het energieverbruik, de kosten, de regelgeving en de rol van hybride oplossingen. Daarnaast bekijken we de rol van subsidies, de impact van isolatie en de invloed van zonnepanelen. De nadruk ligt op feiten die afkomstig zijn uit betrouwbare bronnen en die relevant zijn voor zowel particuliere woningeigenaars als professionals in de bouw- en renovatiebranche.

Wat zijn de huidige trends in verwarming?

De Nederlandse overheid heeft duidelijk aangegeven dat het gebruik van aardgas moet afnemen. Dit is onder meer te zien in het besluit dat vanaf 2026 alleen nog warmtepompen of hybride systemen mogen worden geïnstalleerd in nieuwbouwprojecten. In de praktijk zijn CV-ketels op dit moment (april 2024) nog steeds populair, vooral bij eigenaren met beperkte budgetten. Echter, met de verwachting dat CV-ketels in de toekomst langzaam worden afgevoerd, is het tijdstip gekomen om serieus over te gaan naar duurzamere alternatieven.

Hybride warmtepompen worden gezien als een brug tussen de klassieke CV-ketel en de volledig gasloze warmtepomp. Dit systeem combineert de voordelen van een warmtepomp met die van een CV-ketel en biedt een duurzame, kostenefficiënte en flexibele oplossing voor woningen die momenteel nog niet volledig geïsoleerd zijn.

Werking van CV-ketel en warmtepomp

CV-ketel: traditioneel en bewezen

Een CV-ketel (centrale verwarming ketel) is een verwarmingssysteem dat aardgas gebruikt om water op te warmen. Dit warme water wordt door een systeem van radiatoren of vloerverwarming in het huis gepompt. Bij het gebruik van een thermostaat wordt de temperatuur van de woning gereguleerd, waardoor het gasverbruik optimaal wordt beheerst.

De werking van een CV-ketel is goed begrepen en heeft zich bewezen in honderden duizenden huishoudens. De nieuwere generaties CV-ketels zijn uitgerust met een hoger rendement en zijn vaak "warmtepomp ready", wat betekent dat ze later nog kunnen worden omgebouwd tot een hybride systeem. Dit maakt een CV-ketel een interessante tussenoplossing voor wie op zoek is naar een duurzame toekomst, maar niet direct wil overschakelen naar een volledig elektrische warmtepomp.

Warmtepomp: duurzaam en energie-efficiënt

Een warmtepomp haalt warmte uit de omgeving — dit kan lucht, grond of water zijn — en verwerkt deze met behulp van elektriciteit naar een hogere temperatuur. Deze warme lucht of vloeistof wordt gebruikt voor de verwarming van de woning en het aanmaken van warm water. In tegenstelling tot een CV-ketel, gebruikt een warmtepomp geen fossiele brandstoffen en produceert dus geen CO₂-uitstoot.

Er zijn verschillende typen warmtepompen:

• Lucht-water warmtepomp: haalt warmte uit de buitenlucht.
• Grond-water warmtepomp: haalt warmte uit de grond.
• Water-water warmtepomp: haalt warmte uit een waterbron (zoals een sloot of een put).

Van alle opties is de lucht-water warmtepomp de meest toegankelijke, aangezien deze geen ingrijpende grondwerken vereist. Echter, deze variant heeft wel beperkingen in minder goed geïsoleerde woningen, waarin de warmtepomp minder efficiënt werkt.

Hybride warmtepomp: het beste van twee werelden

Een hybride warmtepomp combineert een CV-ketel met een warmtepomp. Hierbij wordt de warmtepomp als primaire bron gebruikt, terwijl de CV-ketel als reservefunctie dienst doet bij extreme koudte of bij het aanmaken van warm water. Deze oplossing biedt de voordelen van een warmtepomp — zoals het verlagen van het gasverbruik en CO₂-uitstoot — maar heeft ook de flexibiliteit van een CV-ketel.

Volgens de bronnen is een hybride warmtepomp gemiddeld 60% zuiniger dan een gewone CV-ketel. Dit maakt het een aantrekkelijke keuze, vooral voor woningen die momenteel niet optimaal geïsoleerd zijn. Een volledig elektrische warmtepomp kan tot 100% gasloos wonen bieden, maar is in de praktijk vaak niet haalbaar voor oude of slecht geïsoleerde huizen.

Een hybride warmtepomp vereist naast de bestaande CV-ketel ook een buitenunit, die verantwoordelijk is voor het opwarmen van het water. Deze buitenunit is nodig voor het opwekken van warmte uit de buitenlucht.

Kosten vergelijking: CV-ketel versus warmtepomp

CV-ketel

De installatiekosten van een nieuwe CV-ketel zijn lager dan die van een warmtepomp. Een moderne, efficiënte CV-ketel kost ongeveer € 3.000 tot € 5.000 inclusief installatie. Bij een hybride systeem, waarbij een CV-ketel wordt uitgerust met een warmtepomp, komt het totaalbedrag op € 6.000 tot € 8.000. Dit maakt een hybride systeem toegankelijker dan een volledig elektrische warmtepomp.

Een belangrijk voordeel van een CV-ketel is dat er geen ingrijpende veranderingen in het huis zijn nodig. De bestaande verwarmingsinstallatie kan vaak gewoon worden aangesloten op de nieuwe ketel. Bovendien is een CV-ketel geschikt voor woningen met minder goede isolatie en is het niet afhankelijk van weersomstandigheden zoals een warmtepomp.

Een nadeel is dat het gasverbruik op de lange termijn duurder wordt. Aardgas is afhankelijk van internationale marktstromingen en wordt onderdeel van de klimaatstrategie van Nederland. Dit betekent dat CV-ketels in de toekomst minder rendabel zullen zijn.

Warmtepomp

De installatiekosten van een warmtepomp zijn aanzienlijk hoger dan die van een CV-ketel. Een lucht-water warmtepomp kost gemiddeld tussen € 8.000 en € 15.000 inclusief installatie, afhankelijk van de grootte van de woning en de kwaliteit van de isolatie. Een hybride systeem is iets goedkoper, maar nog steeds een aanzienlijke investering.

De voordelen van een warmtepomp zijn vooral op de lange termijn zichtbaar. Het elektriciteitsverbruik is lager dan het gasverbruik van een CV-ketel, en de CO₂-uitstoot is nul. Bovendien kan een warmtepomp in de zomer ook gebruikt worden om de woning te verkoelen, wat een CV-ketel niet kan.

Een nadeel is dat de installatie van een warmtepomp wel ingrijpend is en dat er ruimte nodig is voor de buitenunit. Bovendien kan het geluidsniveau van een warmtepomp lastig zijn, vooral in kleine woonomgevingen.

Energieverbruik en rendement

CV-ketel

De rendement van een moderne CV-ketel is rond de 90%. Dit betekent dat 90% van de energie uit het gas wordt gebruikt voor de verwarming en het aanmaken van warm water. De rest (10%) verloopt als verlies, meestal in de vorm van warme rookgassen die via de schoorsteen verdwijnen.

De efficiëntie van een CV-ketel is het hoogst in woningen met goede isolatie. In slecht geïsoleerde huizen is de CV-ketel sneller in staat om de woning te verwarmen, maar het gasverbruik is hoger.

Warmtepomp

Een warmtepomp heeft een hoger rendement dan een CV-ketel. De COP (Coefficient of Performance) van een warmtepomp ligt meestal tussen de 3 en 5. Dit betekent dat de warmtepomp per 1 kWh elektriciteit 3 tot 5 kWh warmte kan opleveren.

Een warmtepomp werkt het meest efficiënt in goed geïsoleerde huizen. In slecht geïsoleerde woningen is het rendement lager, en is er meer elektriciteit nodig om de woning warm te houden. Dit maakt een warmtepomp minder geschikt voor oudere huizen, tenzij deze eerst worden geïsoleerd.

Invloed van isolatie en hulpbronnen

Isolatie speelt een cruciale rol in de efficiëntie van zowel een CV-ketel als een warmtepomp. Voor een warmtepomp is goede isolatie essentieel, omdat de warmtepomp minder werkt bij slechte isolatie. Bij een CV-ketel is de invloed van isolatie minder groot, omdat de ketel sneller werkt, maar het gasverbruik wel hoger is.

Hulpbronnen zoals zonnepanelen of zonnecollectoren kunnen het rendement van een warmtepomp verder verhogen. Zonnepanelen leveren duurzame elektriciteit voor de warmtepomp, waardoor het totale energieverbruik en de CO₂-uitstoot verder dalen. Dit maakt het mogelijk om een woning energieneutraal of zelfs energiepositief te maken.

Subsidies en financiering

Subsidies voor duurzame verwarmingssystemen zijn beschikbaar in Nederland. De overheid stimuleert de overstap naar warmtepompen en hybride systemen via programma's zoals de Energiebesparingssubsidie (EBS) en het SDE++-systeem. Deze subsidies kunnen aanzienlijk zijn en maken de investering in een warmtepomp of hybride systeem financieel haalbaar.

Voor een CV-ketel zijn subsidies beperkt, omdat het systeem minder duurzaam is. Echter, er zijn wel subsidies voor het aanpassen van een CV-ketel naar een warmtepomp-ready systeem. Dit maakt het mogelijk om een CV-ketel te gebruiken als een tussenstap naar een volledig elektrische warmtepomp.

Toekomstige regelgeving

De regelgeving rondom verwarmingssystemen is in voortdurende ontwikkeling. Vanaf 2026 mag in nieuwe woningen alleen nog een warmtepomp of hybride systeem worden geïnstalleerd. Dit betekent dat CV-ketels in nieuwbouwprojecten volledig worden afgevoerd.

In bestaande woningen is het mogelijk om een CV-ketel te vervangen door een warmtepomp of een hybride systeem. Echter, er zijn uitzonderingen mogelijk, bijvoorbeeld voor woningen die in de nabije toekomst worden aangesloten op een warmtenet of voor huizen die niet geschikt zijn voor een warmtepomp.

Het nieuwe regeringsakkoord van mei 2024 suggereert dat CV-ketels na 2026 nog steeds op de markt beschikbaar kunnen zijn, maar dit is momenteel nog niet vastgesteld. Het is daarom verstandig om vroegtijdig te overwegen voor een duurzamere oplossing.

Keuze tussen CV-ketel en warmtepomp: wat is het beste?

De keuze tussen een CV-ketel en een warmtepomp hangt af van meerdere factoren:

• Budget: Een CV-ketel is goedkoper aan te schaffen, maar heeft langere energiekosten.
• Isolatie: Een warmtepomp werkt het efficiëntst in goed geïsoleerde woningen.
• Duurzaamheid: Een warmtepomp produceert geen CO₂ en is duurzamer op de lange termijn.
• Comfort: Een warmtepomp kan in de zomer ook gebruikt worden voor verkoeling.
• Toekomst: Een warmtepomp of hybride systeem is de toekomst van verwarming in Nederland.

Voor wie met een beperkt budget werkt, is een CV-ketel nog steeds een realistische keuze. Echter, met de komende veranderingen in regelgeving en energieprijzen, is het verstandig om rekening te houden met de toekomst.

Voor wie op zoek is naar een duurzame, energie-efficiënte en toekomstbestendige oplossing, is een warmtepomp of hybride systeem de beste keuze. Dit is vooral waar in combinatie met zonnepanelen en goede isolatie.

Conclusie

De keuze tussen een nieuwe CV-ketel en een warmtepomp is afhankelijk van meerdere factoren, waaronder budget, isolatie, duurzaamheid en toekomstvisie. Beide systemen hebben hun voordelen en nadelen, maar op de lange termijn is een warmtepomp of hybride systeem de meest duurzame en efficiënte keuze.

De regelgeving wijst in de richting van meer duurzaamheid en minder aardgasgebruik, wat betekent dat CV-ketels in de toekomst minder geschikt zullen zijn. Voor wie wil vooruitdenken en zijn woning duurzaam maken, is een hybride warmtepomp een logische tussenstap. Dit systeem combineert de voordelen van een warmtepomp met die van een CV-ketel en biedt een flexibele en kostenefficiënte oplossing.

Voor de beste resultaten is het verstandig om de woning goed te isoleren en eventueel zonnepanelen te installeren. Dit zorgt voor een optimale werking van het verwarmingssysteem en verlaagt de energiekosten op de lange termijn.

Bronnen

1. Mensonides.nl
2. Offertevergelijker.nl
3. BSIBreda.nl
4. VolksHuisvestingNederland.nl