Hoog temperatuur warmtepomp: Duurzame verwarming voor bestaande woningen

Inleiding

De overstap naar duurzame verwarmingssystemen is essentieel voor het verduurzamen van woningen en het verminderen van CO₂-uitstoot. Voor veel huiseigenaren die hun woning willen verduurzamen zonder ingrijpende renovaties, is de hoog temperatuur warmtepomp (HT-warmtepomp) een aantrekkelijke keuze. Deze warmtepomp is ontworpen om water op te warmen tot hogere temperaturen, wat het geschikt maakt voor bestaande verwarmingssystemen zoals traditionele radiatoren. In dit artikel bespreken we de werking, voordelen, nadelen en toepassingen van de hoog temperatuur warmtepomp. We geven ook een overzicht van de technische kenmerken, de keuzes tussen HT- en hybride warmtepompen, en de belangrijkheid van isolatie en onderhoud.

Wat is een hoog temperatuur warmtepomp?

Een hoog temperatuur warmtepomp (HT-warmtepomp) is een type lucht-water warmtepomp dat water kan opwarmen tot temperaturen van 65 tot 80°C, vergelijkbaar met de temperaturen van een HR-gasketel. Deze warmtepompen bestaan meestal uit twee delen: een binnenunit en een buitenunit. De buitenunit haalt warmte uit de buitenlucht, terwijl de binnenunit deze omzet in warm water voor het verwarmingssysteem.

In tegenstelling tot een lage temperatuur warmtepomp (LT-warmtepomp), die water opwarmt tot 30–55°C, is de HT-warmtepomp in staat om hogere temperaturen te bereiken zonder extra ondersteuning. Dit maakt het geschikt voor woningen met traditionele radiatoren of andere verwarmingssystemen die hoge watertemperaturen vereisen.

HT-warmtepompen zijn vooral interessant voor bestaande woningen met slechte of matige isolatie en oude verwarmingssystemen. Ze bieden een duurzame alternatief voor gas- of olieverwarming, zonder dat het verwarmingssysteem volledig opnieuw hoeft te worden aangelegd.

Werking van een hoog temperatuur warmtepomp

De werking van een HT-warmtepomp is vergelijkbaar met die van een lage temperatuur warmtepomp, maar met technologische aanpassingen om hogere temperaturen te bereiken. Het proces verloopt als volgt:

1. Warmteopname uit de buitenlucht: De buitenunit trekt warmte uit de omgeving, zelfs bij lage temperaturen.
2. Warmteoverdracht: De opgehaalde warmte wordt overgedragen via een koelmiddel. Sommige HT-warmtepompen gebruiken een tweede koelmiddel of specifieke compressortechnologieën om de efficiëntie bij hoge temperaturen te behouden.
3. Opwekking van warm water: Het binnendeel van de warmtepomp verwerkt deze warmte en produceert warm water tot ongeveer 70–80°C.
4. Verwarming van de woning: Het warme water wordt door het verwarmingssysteem (zoals radiatoren of vloerverwarming) geleid om de woning te verwarmen.

Het gebruik van een buffervat is vaak essentieel bij een HT-warmtepomp. Dit vat zorgt voor een tijdelijke opslag van warm water en helpt om de warmtevraag te balanceren. Het buffervat werkt ook efficiënter in combinatie met zonnepanelen, omdat het energie kan opslaan tijdens de dag voor gebruik in de avond of op koude dagen.

Voordelen van een hoog temperatuur warmtepomp

1. Geschikt voor bestaande verwarmingssystemen

Een van de grootste voordelen van een HT-warmtepomp is dat het compatibel is met bestaande verwarmingssystemen, zoals radiatoren. Traditionele radiatoren vereisen vaak hoge watertemperaturen (60–80°C) om voldoende warmte af te geven, wat voor een lage temperatuur warmtepomp niet efficiënt genoeg is. De HT-warmtepomp lost dit probleem op zonder dat het verwarmingssysteem volledig moet worden vervangen.

2. Minder renovatiekosten

Omdat de HT-warmtepomp met bestaande verwarmingssystemen kan worden aangesloten, zijn de renovatiekosten lager dan bij een volledige renovatie. Dit is een belangrijk voordeel voor huiseigenaren die geen ingrijpende verbouwingen willen uitvoeren, maar toch willen verduurzamen.

3. Milieu- en installatievriendelijk

HT-warmtepompen maken vaak gebruik van milieuvriendelijke koudemiddelen zoals propaan of CO₂. Deze stoffen hebben een lage impact op de ozonlaag en een geringe CO₂-uitstoot. Bovendien is de installatie van een HT-warmtepomp doorgaans minder complex dan die van een hybride of elektrische verwarmingsoplossing.

4. Duurzame verwarming zonder gas

De HT-warmtepomp biedt een duurzame alternatief voor gas- of olieverwarming, waardoor de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen wordt verlaagd. Het is dus een essentieel onderdeel van het duurzame wonen in de toekomst.

5. Lange levensduur en weinig onderhoud

Hoog temperatuur warmtepompen hebben een lange levensduur, vaak 15 tot 20 jaar. Het onderhoud is relatief eenvoudig en vooral gericht op het controleren van het koudemiddel, de compressoren en de filters. Tegenover een HR-ketel is het onderhoudsinterval vaak langer.

Nadelen en beperkingen

Hoewel HT-warmtepompen veel voordelen bieden, zijn er ook enkele nadelen en beperkingen waar rekening mee moet worden gehouden:

1. Hoge energieverbruik op koude dagen

Hoewel HT-warmtepompen efficiënter zijn dan traditionele verwarmingssystemen, vereist het verwarmen van water tot 70–80°C meer energie dan bij een lage temperatuur warmtepomp. Dit betekent dat de coëfficiënt van prestatie (COP) op koude dagen iets lager kan zijn.

2. Groot installatievolume

HT-warmtepompen zijn vaak groter dan lage temperatuur warmtepompen, vooral wanneer er sprake is van een monoblock-systeem of een systeem met een tweestadiaire compressor. Dit kan beperkingen opleveren in woningen met beperkte ruimte voor installatie.

3. Afhankelijkheid van het verwarmingssysteem

Hoewel HT-warmtepompen compatibel zijn met bestaande verwarmingssystemen, is het belangrijk dat de radiatoren of verwarmingsinstallatie voldoende capaciteit heeft om de gewenste warmte af te geven. In sommige gevallen kan een aanpassing nodig zijn om de warmteafgifte te verbeteren.

4. Geringere efficiëntie zonder isolatieverbeteringen

Een HT-warmtepomp werkt efficiënter in een goed geïsoleerde woning. Woningen met slechte isolatie zullen meer energie nodig hebben om op temperatuur te blijven, wat de voordelen van de warmtepomp kan beperken. Het wordt daarom aanbevolen om eerst isolatieverbeteringen door te voeren voordat een warmtepomp wordt geïnstalleerd.

HT-warmtepomp versus hybride warmtepomp

De keuze tussen een hoog temperatuur warmtepomp en een hybride warmtepomp hangt af van de specifieke situatie van de woning. Beide systemen hebben hun eigen voordelen en toepassingen.

Hoog temperatuur warmtepomp

• Voordelen: Geschikt voor bestaande verwarmingssystemen, minder renovatiekosten, duurzame verwarming zonder gas.
• Toepassing: Oudere woningen met traditionele radiatoren en slechte isolatie.
• Beperkingen: Hoger energieverbruik op koude dagen, afhankelijkheid van het verwarmingssysteem.

Hybride warmtepomp

• Voordelen: Flexibel, werkt efficiënter op warmere dagen, heeft een traditioneel verwarmingssysteem als back-up.
• Toepassing: Woningen waar een volledige verwarmingsaanpassing niet wenselijk is, maar waar toch verduurzaming gewenst is.
• Beperkingen: Duurder in aankoop, complexer installatieproces.

Samenvatting

Technische kenmerken van HT-warmtepompen

HT-warmtepompen hebben enkele unieke technische kenmerken die hen geschikt maken voor het opwekken van hoge watertemperaturen:

1. Tweestadiaire compressoren

Sommige HT-warmtepompen gebruiken tweestadiaire compressoren of twee compressoren om het water op te warmen in een tweestapsgewijs proces. In de eerste stap wordt de warmte uit de buitenlucht opgehaald en verwerkt tot ongeveer 35°C. In de tweede stap wordt deze warmte verder opgewerkt tot 70–80°C. Deze technologie verbetert de efficiëntie en vermijdt overbelasting van de componenten.

2. Speciale koudemiddelen

HT-warmtepompen gebruiken vaak propaan of CO₂ als koudemiddel. Deze stoffen zijn milieuvriendelijk en presteren beter op hoge temperaturen dan traditionele koudemiddelen zoals R410A. Propaan is bijvoorbeeld een natuurlijke stof die geen schade toebrengt aan de ozonlaag en een lage globale opwarmingseffect (GWP) heeft.

3. Buffervat

Het gebruik van een buffervat is essentieel bij HT-warmtepompen. Het vat zorgt voor een tijdelijke opslag van warm water en helpt bij het balanceren van de warmtevraag. Het buffervat draagt ook bij aan het optimaliseren van de energie-efficiëntie, bijvoorbeeld door 's nachts te werken wanneer energie goedkoper is.

4. Zonnepanelen

HT-warmtepompen kunnen efficiënter werken in combinatie met zonnepanelen. De elektriciteit die de zonnepanelen opwekken, kan worden gebruikt om de warmtepomp aan te drijven of het buffervat te vullen. Dit vermindert het energieverbruik van het netwerk en verhoogt de duurzaamheid van het systeem.

Keuze van merken en modellen

Bij de keuze van een HT-warmtepomp zijn er verschillende merken en modellen beschikbaar, elk met hun eigen kenmerken en voordelen. Belangrijke merken op de markt zijn:

• Nefit-Bosch: Deze merk biedt een reeks HT-warmtepompen die geschikt zijn voor bestaande woningen. Ze gebruiken propaan als koudemiddel en zijn ontworpen voor hoge temperatuurverwarming.
• Denso: Denso biedt HT-warmtepompen in beide split en monoblock-modellen. De monoblock modellen zijn volledig buiten geplaatst en zijn ideaal voor woningen met beperkte binnenruimte.
• Warmtepompinstallateurs: Het is verstandig om een advies in te winnen bij een erkend warmtepompinstallateur die ervaring heeft met HT-warmtepompen. Deze professionals kunnen de juiste keuze bepalen op basis van de situatie van de woning.

Samenwerking met zonnepanelen

Een HT-warmtepomp werkt efficiënter wanneer deze wordt gekoppeld aan zonnepanelen. De elektriciteit die de zonnepanelen opwekken, kan worden gebruikt om de warmtepomp aan te drijven of het buffervat te vullen. Dit vermindert het energieverbruik van het netwerk en verhoogt de duurzaamheid van het systeem.

Het combineren van HT-warmtepompen en zonnepanelen is een ideale oplossing voor huiseigenaren die hun woning volledig op duurzame energie willen uitvoeren. Het maakt de woning zelfvoorzienend in warmte en elektriciteit, wat leidt tot aanzienlijke besparingen op energiekosten.

Onderhoud en levensduur

HT-warmtepompen hebben een levensduur van 15 tot 20 jaar, mits ze goed worden onderhouden. Het onderhoud is doorgaans minder intensief dan bij HR-ketels, maar het is wel belangrijk om regelmatig de volgende zaken te controleren:

• Koudemiddel: Het koudemiddel moet in balans blijven en niet lekken.
• Filters: De filters moeten regelmatig worden gecontroleerd en bijgesteld.
• Compressoren: De compressoren moeten worden gecontroleerd op slijtage of storingen.
• Buffervat: Het buffervat moet worden gecontroleerd op lekken en op warmteverlies.

Het is aan te raden om jaarlijks een inspectie te laten uitvoeren door een erkend installateur. Dit zorgt voor een langdurige en efficiënte werking van de warmtepomp.

Conclusie

De hoog temperatuur warmtepomp biedt een aantrekkelijke oplossing voor huiseigenaren die hun woning willen verduurzamen zonder ingrijpende renovaties. Deze warmtepomp is geschikt voor bestaande verwarmingssystemen zoals radiatoren en kan water verwarmen tot 70–80°C, wat essentieel is voor een efficiënte warmteafgifte. Door het gebruik van milieuvriendelijke koudemiddelen en de mogelijkheid om deze warmtepomp te combineren met zonnepanelen, wordt het een duurzame en kostenefficiënte oplossing voor de toekomst.

Tegenover de voordelen staan enkele beperkingen, zoals een hoger energieverbruik op koude dagen en de noodzaak om het verwarmingssysteem correct te dimensioneren. Het is daarom belangrijk om een advies in te winnen bij een erkend installateur die ervaring heeft met HT-warmtepompen. Hierdoor kan de keuze worden gemaakt op basis van de specifieke situatie van de woning en de verwachtingen van de huiseigenaar.

Zowel voor bouwers, renovateurs als DIY-enthusiast is de HT-warmtepomp een waardevolle optie in de overgang naar duurzamere verwarmingssystemen.

Bronnen

1. Hoog temperatuur warmtepomp - Gaslozewoningen.nl
2. Hoge temperatuur warmtepomp - Warmtepompenadvies.nl
3. Hoog temperatuur warmtepomp - Warmerhuis.nl
4. Nefit-Bosch hoog temperatuur warmtepomp
5. Een warmtepomp op hoge temperatuur - Ecobouwers.be