Warmtepompen in Nederland: Kansen, Toepassingen en Groei

Published by Redactie on september 24, 2025 | Category warmtepomp

De transitie naar duurzame energie is in volle gang, en warmtepompen spelen een steeds belangrijkere rol in dit proces. Voor zowel particulieren als ondernemers bieden warmtepompen een efficiënte en duurzame oplossing om energieverbruik te verlagen en CO₂-uitstoot terug te dringen. In Nederland is de populariteit van warmtepompen in de afgelopen jaren aanzienlijk toegenomen, vooral in de noordelijke provincies. Deze trend wordt ondersteund door beleid, technologische vooruitgang en groeiende marktvraag.

In dit artikel bespreken we de huidige toestand van de warmtepompmarkt in Nederland, de technische werking en toepassingen van warmtepompen, de rol van industriële toepassingen en restwarmte, en de toekomstige ontwikkelingen en beleidsmaatregelen. Hierbij steunen we op recente data en praktijkvoorbeelden uit verschillende regio’s en sectoren.

Groei van de warmtepompmarkt in Nederland

De aantallen geïnstalleerde warmtepompen in Nederland zijn in de afgelopen jaren significant toegenomen. Volgens de CBS-statistieken is het aantal warmtepompen in woningen in 2022 al 1.379.887. Deze cijfers zijn in 2023 verder gestegen tot 1.806.166 en in 2024 naar 2.169.830. Voor utiliteitsgebouwen, kassen en stallen is de groei eveneens aanzienlijk. In 2022 waren er 430.065 warmtepompen geïnstalleerd, in 2023 was dit 451.633 en in 2024 is de cijfer verder gestegen naar 464.377. Deze groei duidt op een versterkte marktvraag en toename van de technische mogelijkheden.

De toename is vooral zichtbaar in de woningbouwsector, waar warmtepompen steeds vaker worden ingezet als alternatief voor gasverwarming. In 2024 zijn er in totaal 2.169.830 warmtepompen geïnstalleerd in woningen, wat duidt op een snelle expansie. De groei in aantal warmtepompen wordt ondersteund door beleidsmaatregelen zoals de ISDE-regeling (Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing), die subsidie biedt voor duurzame energieprojecten zoals de installatie van warmtepompen.

Een belangrijk aandrijfkracht voor de groei van warmtepompen is de focus op aardgasvrij bouwen en wonen. In regio’s zoals Groningen, waar het aardgasgebruik historisch hoog was, is er een sterke wens om af te stappen van gas. Installateurs zoals Jack Bakker van ENWA Installatieservice Noord benadrukken dat er in de noordelijke provincies vooral vraag is naar warmtepompsystemen. Zijn ervaring toont aan dat het mogelijk is om traditionele gasgestookte systemen te vervangen door efficiëntere oplossingen, zoals de installatie van een warmtepomp in een aardgasloos gemaakte woonboerderij.

Hoe werkt een warmtepomp?

Een warmtepomp is een technologie die warmte overdraagt van een lage temperatuur naar een hogere temperatuur, meestal met behulp van elektriciteit. Het principe is vergelijkbaar met dat van een airconditioning, waarbij warmte uit de ruimte wordt afgevoerd en naar de buitenlucht wordt gebracht. Bij verwarming met een warmtepomp gebeurt het omgekeerde: warmte wordt uit de buitenlucht, bodem of water opgepompt en in het gebouw afgegeven.

De meeste warmtepompen in Nederland zijn lucht-water of bodem-water systemen. In 2024 zijn er in totaal 161.023 bodem- of waterwarmtepompen geïnstalleerd in alle gebouwen, inclusief woningen, utiliteitsgebouwen en kassen. In woningen alleen zijn er in 2024 116.289 warmtepompen van dit type geïnstalleerd.

Een warmtepomp kan meestal het hele jaar door gebruikt worden, zowel voor verwarming als voor koeling. Het energieverbruik is aanzienlijk lager dan bij traditionele verwarmingsmethoden, zoals gas of elektrische verwarming. Dit komt doordat warmtepompen energie gebruiken om warmte te verplaatsen, in plaats van om warmte op te wekken.

Industriële warmtepompen en restwarmte

Naast toepassingen in de woningbouwsector spelen warmtepompen ook een belangrijke rol in de industriële sector. Industriële warmtepompen worden gebruikt om restwarmte uit productieprocessen op te vangen en opnieuw in te zetten. Dit leidt tot een verminderde CO₂-uitstoot en een efficiënter gebruik van energie.

In Nederland komt jaarlijks ongeveer 125 petajoule (PJ) aan restwarmte vrij met een temperatuur boven de 100 graden Celsius. Deze restwarmte kan op twee manieren worden benut: intern binnen het bedrijf of extern via warmtenetten. Intern hergebruik betreft het opnieuw inzetten van warmte in het productieproces, bijvoorbeeld via het gebruik van industriële warmtepompen die de temperatuur verhogen. Extern hergebruik betreft het gebruik van de restwarmte om woningen, kantoren of glastuinbouwkassen te verwarmen.

Een voorbeeld van het succesvolle gebruik van industriële warmtepompen is Deltamilk, een middelgrote kaasmakerij in Nederland. Hier is een warmtepomp ingezet om de warmte uit het productieproces efficiënter te gebruiken. Door de warmte te recirculeren, is het energieverbruik sterk verminderd. Dit type toepassing toont aan dat warmtepompen niet alleen duurzaam zijn, maar ook rendabel voor bedrijven.

De rol van warmtepompen in de energietransitie

De energietransitie is een kernthema in de Nederlandse energiepolitiek. Doel is om de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen en de energievoorziening duurzaam te maken. In deze context spelen warmtepompen een cruciale rol. Ze dragen bij aan een vermindering van het aardgasgebruik, verlagen de CO₂-uitstoot en helpen bij het verduurzamen van het elektriciteitsgebruik via het zogenaamde "power to heat" principe.

Aangezien warmtepompen elektriciteit gebruiken om warmte te genereren, kan het elektriciteitsgebruik verder worden verduurzaamd door gebruik te maken van groene stroom. Dit maakt warmtepompen niet alleen een efficiënte technologie, maar ook een belangrijk onderdeel van het klimaatbeleid.

De overheid werkt aan beleidsmaatregelen om de groei van warmtepompen te ondersteunen. Zo zijn er plannen voor de ISDE-regeling vanaf 2026, waarin subsidies worden verstrekt voor duurzame investeringen zoals warmtepompen. Deze regeling wordt in samenwerking met stakeholders zoals de Vereniging Warmtepompen ontwikkeld, en de voorgenomen wijzigingen zullen in oktober/november 2025 worden gepubliceerd.

Kansen voor installateurs en bedrijven

Voor installateurs en bedrijven in de bouwsector bieden warmtepompen grote kansen. De groeiende marktvraag betekent dat er steeds meer kans is op projecten, vooral in de woningbouwsector. Installateurs zoals Jack Bakker benadrukken dat de combinatie van technische expertise, kennis van de markt en een klantgerichte aanpak essentieel zijn voor succes.

Techniek Nederland ondersteunt installateurs met kennis, tools en trainingen om in te spelen op de groeiende markt. Deze ondersteuning is van groot belang, aangezien de technologie van warmtepompen complex is en een goed begrip van de installatie en afstemming vereist. Daarnaast is er een groeiende vraag naar projectontwikkeling en beheer, wat betekent dat installateurs hun activiteiten kunnen uitbreiden naar een bredere rol in het energiebeleid van klanten.

De toekomst van warmtepompen in Nederland

De toekomst van warmtepompen in Nederland is veelbelovend. De huidige groei in het aantal geïnstalleerde warmtepompen duidt op een versterkte marktvraag en technische vooruitgang. Bovendien zijn er plannen voor beleidsmaatregelen die de groei verder zullen ondersteunen.

Een uitdaging is echter dat de groei van warmtepompen ook afhankelijk is van het elektriciteitsnet. Het gebruik van warmtepompen leidt tot een toename van het elektriciteitsverbruik, wat kan leiden tot netcongestie. Daarom is het belangrijk om te zorgen voor een robuuste en duurzame elektriciteitsvoorziening.

Daarnaast is er nog steeds ruimte voor verduurzaming. De European Heat Pump Association stelt dat het aantal warmtepompen per land in Europa sterk varieert, wat aantoont dat er nog steeds potentieel is voor een grotere uitrol. In Nederland is dit potentieel vooral aanwezig in de woningbouwsector, waar warmtepompen een essentieel onderdeel kunnen worden van het energiebeleid.

Conclusie

De groei van warmtepompen in Nederland duidt op een sterke focus op duurzame energie en de energietransitie. Zowel in de woningbouwsector als in de industriële sector worden warmtepompen steeds vaker ingezet om energieverbruik te verlagen en CO₂-uitstoot te verminderen. De toename in het aantal geïnstalleerde warmtepompen en de focus op aardgasvrij bouwen benadrukken de belangrijkheid van deze technologie in de Nederlandse energievoorziening.

Voor installateurs, ondernemers en particulieren bieden warmtepompen kansen om te profiteren van de groeiende marktvraag. Tegelijkertijd is er een verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat warmtepompen efficiënt en duurzaam worden ingezet. Door het benutten van restwarmte, het verbeteren van de technologie en het ondersteunen van beleidsmaatregelen, kan de rol van warmtepompen in de energietransitie verder worden uitgebouwd.

Bronnen

nederland