Warmtepomp in elektrische auto's: is het een verstandige investering?

Een warmtepomp in een elektrische auto is tegenwoordig een steeds belangrijkere optie die vooral het verbruik en daarmee de actieradius van een elektrisch voertuig kan beïnvloeden. Omdat elektrische auto's geen restwarmte hebben zoals conventionele auto’s, is het verwarmingssysteem van een EV een cruciale factor bij het rijden in koud weer. In dit artikel worden de voordelen, nadelen en het rendement van een warmtepomp in elektrische auto’s besproken, met het oog op de vraag of het een verstandige keuze is om deze technologie in te schakelen bij aankoop of bestelling van een elektrische auto.

Wat is een warmtepomp en waarom zit die in een elektrische auto?

Een warmtepomp is een energie-efficiënte manier om warmte te verplaatsen in plaats van die te genereren. In de bouwsector zijn warmtepompen al jaren ingezet als duurzame alternatief voor klassieke cv-ketels. In elektrische auto's is deze technologie relatief nieuw, maar steeds vaker te vinden. De reden daarvoor is eenvoudig: in een elektrische auto is er weinig of geen restwarmte om het interieur te verwarmen, in tegenstelling tot een auto met een verbrandingsmotor.

Een elektrische aandrijflijn produceert vrijwel geen restwarmte, dus als het interieur toch verwarmd moet worden, moet de energie daarvoor uit de hoofdbatterij komen. Dit verbruikt kostbare energie en verkort daarmee de actieradius. Een warmtepomp biedt hier een oplossing voor, omdat deze warmte uit de omgeving of uit onderdelen van de auto haalt en die daarna naar binnen brengt. Dit gebeurt met veel minder stroomverbruik dan bij een klassiek elektrisch verwarmingselement.

Hoe werkt een warmtepomp in een elektrische auto?

De werking van een warmtepomp in een elektrische auto is vergelijkbaar met die van een koelkast, maar dan omgekeerd. In plaats van warmte uit een afgesloten ruimte te halen en af te voeren, haalt een warmtepomp warmte uit de buitenlucht of uit componenten van de auto, zoals de elektromotor en het accupakket, en brengt die naar binnen. Het systeem gebruikt een koudemiddel dat onder druk komt te staan, verdampt en condenseert. Bij het verdampen neemt het warmte op uit de omgeving, en bij het condenseren geeft het die weer af – bijvoorbeeld aan de lucht in het interieur.

De warmtepomp verbruikt wel stroom, maar veel minder dan een klassiek elektrisch verwarmingselement. Dit zorgt ervoor dat de batterij in koude omstandigheden minder snel leeg raakt, wat resulteert in een grotere actieradius. De energie voor de warmtepomp komt volledig uit de hoogspanningsbatterij van de auto. Er zijn geen zonnepanelen of speciale laadinstallaties nodig. Wel moet de auto technisch geschikt zijn voor een warmtepomp, wat ruimte in de motorruimte, extra componenten en een aangepaste klimaatregeling inhoudt.

Wat levert een warmtepomp je op?

De voornaamste voordelen van een warmtepomp zijn:

• Grootere actieradius bij koud weer. In koude omstandigheden verbruikt een klassieke verwarming veel energie uit de batterij. Een warmtepomp gebruikt minder stroom en zorgt dus voor een betere energie-efficiëntie.
• Snellere voorverwarming via app. Veel elektrische auto's met warmtepomp kunnen via de bijbehorende mobiele app voorverwarmd worden, zodat het interieur aangenaam is zodra je instapt.
• Lage energieverbruik in zomermaanden. In de zomer helpt de warmtepomp bij het koelen van de batterij en ondersteunt het systeem de airconditioning. Dit verlaagt het stroomverbruik indirect.
• Duurzame technologie. Door warmte uit de omgeving te gebruiken in plaats van energie te genereren, draagt een warmtepomp bij aan een efficiëntere energiebeheersing.

Volgens Hyundai en Kia is de efficiëntie van hun warmtepompen zo hoog dat de actieradius van hun elektrische modellen in de winter tot 18% kan verbeteren. Dit is aanzienlijk meer dan het gemiddelde van 10% dat typisch wordt genoemd voor andere merken.

En de nadelen?

Tegenover de voordelen staan ook enkele nadelen van het gebruik van een warmtepomp in een elektrische auto:

• Meerprijs. Niet alle elektrische auto’s worden standaard geleverd met een warmtepomp. In veel gevallen is het een optie die honderden tot duizenden euro kost. Deze investering verdient zich in principe terug als je veel rijdt, vooral in koudere klimaten. Bij incidenteel gebruik is het rendement echter kleiner.
• Ruimte- en gewichtsbeperkingen. Het systeem neemt ruimte in en brengt extra gewicht met zich mee. Voor kleinere elektrische auto’s kan dit het verschil maken in bruikbaarheid of prestaties.
• Extra onderhoud. Het systeem bevat bewegende onderdelen en koudemiddel, wat op de lange termijn extra onderhoud kan vereisen. De praktische risico’s zijn echter beperkt.
• Lagere verwarmingssnelheid. Een warmtepomp verwarmt minder snel dan een conventioneel elektrisch verwarmingselement. Bij zeer lage temperaturen duurt het iets langer voordat het interieur aangenaam aanvoelt.

Moet je dan wel of geen warmtepomp nemen?

Of een warmtepomp een verstandige investering is, hangt sterk af van je gebruikspatroon:

• Ja, als je veel in koud weer rijdt. Als je vaak in stedelijk gebied rijdt en veel korte ritten maakt, of als je in de winter vaak in koudere gebieden reist, zoals de Alpen of Scandinavië, dan is een warmtepomp een waardevolle aanvulling.
• Nee, als je incidenteel rijdt. Voor wie weinig in koud weer rijdt en de meeste tijd in milde omstandigheden doorbrengt, is het rendement van een warmtepomp minder groot. De meerprijs is dan moeilijker terug te winnen.
• Ja, als je op lange termijn wilt sparen. Ondanks de initiële meerprijs, is een warmtepomp een technologie die in de toekomst steeds efficiënter zal worden. Het is dus een investering die je in de toekomst kunt appreciëren.

Een warmtepomp is dus vooral interessant voor wie elektrische auto’s regelmatig gebruikt en zich zorgen maakt over de actieradius in koude omstandigheden.

Kun je een warmtepomp achteraf inbouwen?

In de praktijk is het meestal niet mogelijk om een warmtepomp achteraf in een elektrische auto te installeren. De installatie is complex, omdat het systeem veel ruimte, technische aanpassingen en een aangepaste klimaatregeling vereist. Daarnaast is het niet zeker of alle modellen technisch geschikt zijn voor een warmtepomp. Het is daarom aan te raden om bij aankoop of bestelling van een elektrische auto al te kiezen voor een model met ingebouwde warmtepomp.

Welke elektrische auto’s hebben standaard een warmtepomp?

Bij steeds meer autofabrikanten is een warmtepomp standaarduitrusting in elektrische modellen, vooral in het hogere segment. Volgens de beschikbare informatie zijn modellen zoals de Audi Q8 e-tron, BMW iX, Hyundai Ioniq 5 en Ioniq 6, Kia EV 6, Volkswagen ID.4 en Tesla Model Y uitgerust met een ingebouwde warmtepomp. Bij andere modellen, zoals de Renault Megane E-Tech, Peugeot e-3008 en Skoda Enyaq iV, is de warmtepomp vaak optioneel, afhankelijk van de uitvoering.

In sommige gevallen is de warmtepomp opgenomen in een optiepakket, bijvoorbeeld samen met een verwarmbaar stuurwiel en verwarmbare achterbank. Het is daarom belangrijk om goed te kijken in de configurator of bij de dealer te vragen of een model standaard of optioneel een warmtepomp heeft. Websites zoals Autoscout24 bieden filters waarmee je specifiek kunt zoeken naar elektrische auto’s met ingebouwde warmtepomp.

Verantwoordelijkheid van de koper en de automerken

Aan de hand van de beschikbare informatie lijkt het erop dat de keuze voor een warmtepomp niet alleen van de automerken afhangt, maar ook van de individuele koper. Automerken zoals Nissan zijn sinds 2012 verantwoordelijk voor de introductie van warmtepompen in elektrische auto’s, zoals de Nissan Leaf. Sindsdien is de technologie verder ontwikkeld, met merken als Hyundai en Kia die beweren dat hun warmtepompen bijzonder efficiënt zijn.

De verantwoordelijkheid van de automerken ligt er ook op om klare informatie te verschaffen over de beschikbaarheid en werking van de warmtepomp. Voor consumenten is het belangrijk om deze informatie goed te begrijpen, vooral omdat de investering aanzienlijk kan zijn en het rendement afhankelijk is van gebruikspatroon en klimaat.

Toekomstige ontwikkelingen en trends

Aangezien warmtepompen steeds efficiënter worden, is het te verwachten dat deze technologie zich verder zal ontwikkelen en beschikbaar zal worden voor een groter aantal modellen. De focus van autofabrikanten ligt op het verhogen van de energie-efficiëntie van elektrische auto’s, en warmtepompen spelen daar een belangrijke rol in.

In de toekomst kan het zijn dat warmtepompen standaard worden geleverd in vrijwel alle elektrische auto’s. Dit zou betekenen dat de meerprijs verdwijnt en het gebruik van een warmtepomp een logische keuze wordt voor iedereen die een elektrische auto koopt. Tot die tijd blijft het echter een keuze die afhankelijk is van persoonlijke voorkeuren en gebruiksgewoontes.

Conclusie

Een warmtepomp in een elektrische auto is een technologie die de energie-efficiëntie en actieradius van een elektrisch voertuig kan verbeteren, vooral in koud weer. De voordelen van een warmtepomp zijn duidelijk, zoals het lager stroomverbruik, de mogelijkheid om het interieur voor te verwarmen via een app en de duurzame aanpak van energie. De nadelen, zoals de meerprijs, extra gewicht en beperkte verwarmingssnelheid, moeten echter ook in overweging worden genomen.

Of het verstandig is om een warmtepomp in te schakelen, hangt sterk af van je gebruikspatroon. Voor wie veel in koud weer rijdt, is het een waardevolle investering. Voor wie incidenteel rijdt of zich vooral in milde omstandigheden begeeft, is het rendement minder groot. Het is aan te raden om bij aankoop of bestelling van een elektrische auto al te kiezen voor een model met ingebouwde warmtepomp, omdat het meestal niet mogelijk is om deze achteraf in te bouwen.

In de toekomst is te verwachten dat warmtepompen standaard worden geleverd in vrijwel alle elektrische auto’s. Tot die tijd blijft het echter een keuze die afhankelijk is van persoonlijke voorkeuren en gebruiksgewoontes.

Bronnen

1. Warmtepomp in elektrische auto: wat doet het
2. Warmtepomp in elektrische auto: voor- en nadelen
3. Wel of geen warmtepomp in de Kia e-Niro