Hybride warmtepomp: tijdelijke oplossing of sleutel tot duurzame verwarming?

Inleiding

De overgang naar duurzame verwarmingssystemen is in volle gang. In Nederland is de hybride warmtepomp op dit moment een veelvoorkomende keuze bij woningeigenaren die hun cv-ketel vervangen. Dit systeem combineert een warmtepomp met een traditionele aardgasketel, wat in de korte termijn energiebesparing oplevert, maar geen volledige ontkoppeling van aardgas betekent. Vanaf 2026 wordt de hybride warmtepomp als standaard opgenomen in de wettelijke eisen voor nieuwe installaties. Toch blijkt dat er vragen zijn over de prestaties van deze systemen. Klachten over het "niet aanslaan" van hybride warmtepompen wijzen op mogelijke problemen met kennis, uitvoering of verwachtingen.

In dit artikel bespreken we de rol van de hybride warmtepomp in de huidige context van verduurzaming van woningen. We bekijken de werking van het systeem, de voordelen en beperkingen, de huidige stand van zaken in de markt en de kritische stemmen die stellen dat de hybride opstelling slechts een tijdelijke oplossing is. We analyseren ook hoe installateurs en woningeigenaren met deze keuze omgaan, en wat er nodig is om ervoor te zorgen dat de investering in een hybride warmtepomp op de lange termijn succesvol is.

Wat is een hybride warmtepomp?

Een hybride warmtepomp is een combinatie van twee verwarmingsbronnen: een warmtepomp en een aardgasketel. Het doel van dit systeem is om het gebruik van aardgas te verminderen en tegelijkertijd het verwarmingssysteem betrouwbaarder te maken in extreem koude buien. In de meeste gevallen draait de warmtepomp bij normale temperatuur om de woning te verwarmen en de aardgasketel treedt pas in actie wanneer de warmtepomp niet voldoende warmte kan leveren.

Er zijn verschillende soorten hybride warmtepompen, afhankelijk van het type warmtepomp dat wordt gebruikt:

• Lucht/water warmtepomp: haalt warmte uit de buitenlucht.
• Ventilatielucht/water warmtepomp: maakt gebruik van de warmte uit de ventilatielucht.
• Brine/water warmtepomp: haalt warmte uit de grond via een put.
• Water/water warmtepomp: maakt gebruik van warmte uit een oppervlaktewater (zoals een meer of kanaal).

De hybride installatie kan ook bestaan uit twee losse apparaten of uit één gecombineerd toestel. In beide gevallen is het doel om het energieverbruik te verlagen en de afhankelijkheid van aardgas te beperken.

Voordelen van een hybride warmtepomp

1. Verlaging van het aardgasverbruik

Een van de belangrijkste voordelen van een hybride warmtepomp is de aanzienlijke vermindering van het aardgasverbruik. Volgens minister Hugo de Jonge is een hybride warmtepomp in staat om tot 60% minder gas te verbruiken dan een traditionele cv-ketel. Dit is een aantrekkelijke optie voor woningeigenaren die willen meewerken aan de verduurzaming van hun woning, maar op korte termijn nog niet volledig gasloos kunnen zijn.

2. Subsidies beschikbaar

Tot 2030 is er subsidie beschikbaar voor woningeigenaren die kiezen voor een duurzame verwarmingsoplossing, zoals een hybride warmtepomp. Dit maakt het aantrekkelijker om over te stappen op een alternatief voor aardgas, aangezien de investeringskosten gedeeltelijk worden vergoed.

3. Betere prestaties in extreem koude weersomstandigheden

Hoewel een warmtepomp het beste presteert in gematigde temperatuur, is de aanwezigheid van een aardgasketel een veiligheidsmaatregel in de koudste periodes. In zulke gevallen neemt de aardgasketel het over en zorgt ervoor dat de woning voldoende verwarmd blijft.

4. Mogelijkheid tot lagere energierekeningen

Als de woning goed geïsoleerd is en de warmtepomp efficiënt werkt, kan het energieverbruik aanzienlijk dalen. Dit heeft als gevolg dat de energierekening lager uitvalt. In tijden van hoge energieprijzen is dit een extra aanlokkelijk voordeel.

Beperkingen van een hybride warmtepomp

1. Niet gasloos

Hoewel een hybride warmtepomp het aardgasverbruik vermindert, blijft de woning toch aangesloten op het gasnet. Dit betekent dat de woning niet volledig gasloos is en dat in de toekomst een vervanging van het systeem mogelijk is. Voor wie de overgang naar een volledig elektrische warmtepomp wil maken, is een hybride systeem slechts een tussenstap.

2. Investering in de woning is nodig

Een hybride warmtepomp is pas efficiënt als de woning goed geïsoleerd is. Zonder voldoende isolatie en kierdichtheid kan het systeem niet optimaal werken. Dit betekent dat woningeigenaren mogelijk eerst investeren moeten in de gevels, daken, ramen en vloeren voordat ze over kunnen stappen op een hybride systeem.

3. Installatie vereist ervaren installateurs

De installatie van een hybride warmtepomp is technisch complex. Het vereist kennis van zowel warmtepomp- als cv-installatietechniek. Niet elk installatiebedrijf heeft de benodigde expertise om het systeem correct aan te leggen. Volgens Len Neeleman van Neeleman Installatietechniek is het belangrijk dat woningeigenaren kiezen voor bedrijven die veel ervaring hebben met warmtepompen. Zonder de juiste kennis en vaardigheden kan de prestatie van het systeem onder de verwachting vallen.

4. Wachttijd voor installatie

Vanwege de groeiende vraag naar duurzame verwarmingssystemen is de wachttijd voor installaties opgelopen. Dit betekent dat woningeigenaren soms maanden moeten wachten voordat ze hun hybride warmtepomp geïnstalleerd krijgen.

Hybride warmtepomp versus all-electric oplossing

1. All-electric is de langere oplossing

Voor wie op zoek is naar een langdurige en volledige oplossing is een all-electric warmtepomp de betere keuze. Deze systeem is volledig onafhankelijk van aardgas en biedt dus een volledige ontkoppeling van het gasnet. Volgens Len Neeleman zijn ongeveer 95% van de installaties van zijn bedrijf all-electric. Zijn ervaring is dat klanten die voor deze keuze kiezen, vaak een duidelijke focus hebben op verduurzaming.

2. All-electric vereist extra investering

Hoewel een all-electric warmtepomp op de lange termijn duurzamer is, vereist het in de meeste gevallen een grotere investering in de woning. Goede isolatie, kierdichtheid en eventueel een grotere elektriciteitsaansluiting zijn vaak noodzakelijk. Voor woningen met een laag gasverbruik (bijvoorbeeld minder dan 500 m³ per jaar) kan het financieel niet verstandig zijn om over te stappen op een all-electric systeem. In dergelijke gevallen is het belangrijk dat installateurs eerlijk zijn over de mogelijkheden en beperkingen van de warmtepomp.

3. Hybride systeem als tijdelijke oplossing

Er zijn kritische stemmen in de industrie die stellen dat het hybride systeem slechts een tijdelijke oplossing is. Volgens deze meningen verlaagt het de afhankelijkheid van aardgas slechts voor een korte periode, terwijl het de overgang naar een volledig elektrisch systeem vertraagt. Deze kritiek is gebaseerd op het idee dat het gebruik van aardgas, ook in geringe mate, het vertrouwen in elektrische verwarmingssystemen kan ondermijnen.

De rol van de installateur

1. Kwaliteit van de installatie is bepalend

De kwaliteit van de installatie speelt een cruciale rol in de prestaties van een hybride warmtepomp. Installateurs zoals Len Neeleman benadrukken dat het belangrijk is dat het systeem correct wordt aangelegd. Dit betreft zowel de elektriciteitsaansluiting als de regeling van de warmtepomp en de ketel. Een onjuiste installatie kan leiden tot problemen met de werking van het systeem.

2. Klantcommunicatie is essentieel

Een ander belangrijk aspect is de communicatie tussen de installateur en de woningeigenaar. Volgens Neeleman is het belangrijk dat de klant wordt geïnformeerd over de verwachtingen van het systeem, de eventuele kosten en de tijd die nodig is voor de installatie. Klanten die overtuigd zijn van de voordelen van een warmtepomp en ervan uitgaan dat het systeem automatisch werkt, kunnen teleurgesteld worden als het niet voldoet aan hun verwachtingen.

3. Voorbereiding en uitvoering

Een all-electric warmtepomp vereist meer voorbereiding en uitvoering dan een hybride systeem. Dit betreft zowel de planning van de elektriciteitsaansluiting als de regeling van de warmtepomp. Installateurs moeten hier tijd in investeren, wat ook leidt tot hogere kosten.

Conclusie

De hybride warmtepomp is een tussenoplossing in de overgang naar duurzame verwarmingssystemen. Het biedt voordelen zoals vermindering van het aardgasverbruik, toegang tot subsidies en betere prestaties in koude weersomstandigheden. Toch zijn er beperkingen, zoals het feit dat het systeem niet volledig gasloos is, de noodzaak van investering in isolatie en de complexiteit van de installatie.

Voor wie op zoek is naar een langdurige en volledige oplossing is een all-electric warmtepomp de betere keuze. Deze systeem is volledig onafhankelijk van aardgas en biedt dus een volledige ontkoppeling van het gasnet. Toch vereist het in de meeste gevallen een grotere investering in de woning.

De keuze voor een hybride of all-electric warmtepomp hangt af van verschillende factoren, zoals het huidige energieverbruik van de woning, de isolatiegraad en de verwachtingen van de woningeigenaar. Het is belangrijk dat woningeigenaren goed geïnformeerd worden over de voordelen en beperkingen van elk systeem. Installateurs spelen hierin een cruciale rol, niet alleen als technische expert, maar ook als vertrouwenwaardige partner in de overgang naar duurzame verwarming.

De hybride warmtepomp is dus een stappenplan in de verduurzaming van de woning, maar niet de eindbestemming. Voor wie bereid is om het volgende stuk van de reis te maken, is een all-electric systeem de logische keuze.

Bronnen

1. Voorkom spijt bij klant van aanschaf warmtepomp
2. Hybride warmtepomp
3. Verplicht aan de warmtepomp, maar niet alle huizen zijn geschikt en hoe zit het met de wachttijd
4. Hybride warmtepomp de nieuwe standaard vanaf 2026