PVT-warmtepompen: Voordelen en nadelen in kaart gebracht voor duurzame woningbouw

Published by Redactie on september 24, 2025 | Category warmtepomp

In de huidige tijd waarin duurzaamheid en energiezuinigheid centraal staan in de woningbouw, is het kiezen van het juiste verwarmings- en energiesysteem essentieel. PVT-warmtepompen (Photovoltaïsche Thermische warmtepompen) zijn hierin een innovatieve optie, waarbij zonnestroom en warmte opwekking gecombineerd worden in één systeem. Deze combinatie maakt het mogelijk om zowel elektriciteit als warmte te genereren, waarbij het rendement vaak gunstiger is dan bij traditionele systemen. Toch zijn er ook nadelen verbonden aan deze technologie, en is het belangrijk om deze goed te begrijpen voor een weloverwogen keuze.

In dit artikel wordt ingegaan op de nadelen van PVT-warmtepompen, met name in vergelijking met lucht-water-warmtepompen. We baseren ons hierbij uitsluitend op de informatie uit betrouwbare bronnen, zoals technische uitleg van installateurs, energieadviseurs en praktijkvoorbeelden van eigenaren.

Wat zijn PVT-warmtepompen?

PVT-warmtepompen combineren zonnestroom (PV) en warmteopwekking (T). De panelen genereren niet alleen elektriciteit aan de voorkant, maar halen ook warmte uit de omgeving aan de achterkant. Deze warmte wordt gebruikt als bron voor een water-water-warmtepomp. Dit maakt het mogelijk om zowel elektriciteit als warmte op te wekken, zonder de noodzaak van aparte zonnepanelen of zonneboilers.

De technologie maakt gebruik van glycol, een vloeistof die wordt gepompt door de PVT-panelen en de warmte van de buitenlucht opneemt. Deze warmte wordt vervolgens gebruikt om het water op te warmen in het verwarmingscircuit. De werking is dus niet afhankelijk van zonlicht, ook bij vriesweer kan warmte worden opgewekt. Dit is een belangrijk voordeel ten opzichte van lucht-water-warmtepompen, die in koud weer minder efficiënt werken.

Nadelen van PVT-warmtepompen

Hoewel PVT-warmtepompen veel voordelen bieden, zijn er ook beperkingen die in overweging genomen moeten worden. Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste nadelen, gebaseerd op de beschikbare informatie.

1. Hoog aankoopbedrag

Een van de opvallendste nadelen van PVT-warmtepompen is de hoge initiële investering. Na aftrek van btw en subsidies is het gemiddelde aankoopbedrag voor een systeem dat het equivalent van 1700 m³ gas kan opwekken al gauw rond de €23.000. Hoewel dit hoger is dan de kosten van een lucht-water-warmtepomp, kan het rendement over de jaren het verschil opvullen. Volgens gegevens uit praktijkprojecten is de totale kostenvergelijking over 15 jaar gunstiger voor PVT-systemen, dankzij het hogere SCOP (Seasonal Coefficient of Performance) van 5,6 in vergelijking met 3,5 tot 4 bij lucht-water-warmtepompen.

Toch is het belangrijk om rekening te houden met het hoge startbedrag, vooral voor huiseigenaren met beperkte middelen. Deze investering moet goed afgewogen worden tegen mogelijke subsidies, energiebesparing en toekomstige kosten.

2. Extra werkzaamheden nodig

PVT-systemen vereisen vaak extra werkzaamheden om het maximale rendement te bereiken. Denk bijvoorbeeld aan isolatieverbeteringen, breekwerk voor leidingen of het aanleggen van een warmte-koude opslagsysteem. Deze voorbereidingen zijn belangrijk om het systeem optimaal te laten functioneren, maar verhogen ook de totale installatiekosten. Daarnaast is het belangrijk om voldoende ruimte voorzien voor de panelen, het opslagvat en de warmtepomp zelf. Voor huiseigenaren in stedelijke omgevingen of met kleine daken kan dit een beperking vormen.

3. Geen passieve koeling mogelijk

Een belangrijk nadeel van PVT-warmtepompen is dat passieve koeling niet mogelijk is. Bij lucht-water-warmtepompen is het mogelijk om passief te koelen, bijvoorbeeld met een hybride warmtepomp die warmte afgeeft aan de buitenlucht. Bij een PVT-systeem is dit niet het geval. Actief koelen is wel mogelijk, maar dit verbruikt elektriciteit. Passieve koeling kan bijvoorbeeld gedeeltelijk werken in de nacht, maar dat is geen volledige oplossing voor koelbehoefte in de zomermaanden.

4. Beperkte beschikbaarheid en kennis

PVT-panelen zijn relatief nieuw op de markt en nog niet zo breed beschikbaar als traditionele zonnepanelen of zonneboilers. Dit betekent dat er minder ervaring is bij installateurs en adviseurs, wat kan leiden tot onzekerheid bij de installatie of onderhoud. Het is daarom verstandig om een ervaren installateur te raadplegen bij het overwegen van een PVT-systeem. De technologie is vooral populair bij innovatieve huiseigenaren die op zoek zijn naar een efficiënte en duurzame oplossing, maar het is nog niet de standaardkeuze in de woningbouw.

5. Afhankelijkheid van een warmtebron

Hoewel PVT-panelen hun eigen warmtebron vormen via de glycol-circuit en de warmtepomp, is het systeem toch afhankelijk van de kwaliteit van deze bron. Bij hoge temperaturen van de glycol (zoals in de zomer tot wel 60°C) is het nodig om een mengklep aan te brengen om de temperatuur te reguleren. Deze mengklep mengt de warme glycol met een gedeelte van het afkoelende water, zodat de temperatuur niet te hoog wordt voor de warmtepomp. Dit is een technische ingreep die nodig is om de efficiëntie en levensduur van het systeem te waarborgen, maar het maakt het systeem iets complexer dan een lucht-water-warmtepomp.

6. Geen ventilator = geen geluid, maar ook beperkingen

Een van de grote voordelen van PVT-warmtepompen is dat er geen ventilator nodig is, wat het systeem stil maakt in vergelijking met lucht-water-warmtepompen. De ventilator in een lucht-water-warmtepomp produceert namelijk geluid, wat in dichtbevolkte gebieden of appartementen voor overlast kan zorgen. Het ontbreken van een ventilator is dus een pluspunt.

Toch is er een nadeel aan te verbinden. Het ontbreken van een ventilator betekent dat het systeem afhankelijk is van de passieve warmteuitwisseling via de glycol. Bij extreme kou kan het efficiëntieverlies groter zijn dan bij een lucht-water-systeem met ventilator. In extreem koud weer kan een PVT-warmtepomp dus minder efficiënt werken dan een lucht-water-warmtepomp die warmte extra kan aanzuigen via een ventilator.

7. Beperkte mogelijkheid tot energieopslag

Hoewel PVT-panelen zowel elektriciteit als warmte opwekken, is de mogelijkheid tot energieopslag beperkt. Voor energieopslag zou bijvoorbeeld een accu nodig zijn, wat extra kosten oplevert. In tegenstelling tot traditionele zonnepanelen, waarbij je een accu kunt aansluiten om energie op te slaan, is dit bij PVT-panelen minder eenvoudig. De combinatie van elektriciteit en warmte in één systeem maakt het moeilijker om de energie op te slaan voor later gebruik. Dit is een nadeel bij huizen die op zoek zijn naar een volledig zelfvoorzienend energiesysteem.

8. Minder geschikt voor groendaken

Hoewel groendaken vaak goed combineren met zonnepanelen, is dit bij PVT-panelen minder vanzelfsprekend. Groendaken kunnen in principe het dakkoeler houden, wat positief werkt voor de efficiëntie van zonnepanelen. Bij PVT-panelen is het echter belangrijk dat de zonnecellen voldoende licht ontvangen. Als de zonnecellen het grootste deel van het paneel beslaan, kan een groendak onder het paneel minder licht ontvangen, wat negatief werkt voor de groei van de planten. Dit is een belangrijk overwegingspunt bij huiseigenaren die zowel een PVT-systeem als een groendak willen aanleggen.

9. Minder toepasbaar in kleine ruimtes

PVT-panelen nemen minder ruimte in beslag dan aparte zonnepanelen en zonneboilers, maar ze zijn toch ruimer dan traditionele zonnepanelen. Voor huizen met kleine daken of beperkte bouwhoogte kan dit een beperking vormen. Daarnaast is er ook ruimte nodig voor het opslagvat, leidingen en eventueel een warmte-koude opslagsysteem. Dit maakt het systeem minder geschikt voor appartementen of kleine woningen.

Vergelijking met lucht-water-warmtepompen

Om de nadelen van PVT-warmtepompen beter in kaart te brengen, is het nuttig om ze te vergelijken met lucht-water-warmtepompen, een veelgebruikte alternatieve oplossing.

1. Rendement en stroomverbruik

PVT-warmtepompen scoren hoger op rendement dan lucht-water-warmtepompen. Volgens praktijkcijfers verbruikt een 8 kW water-water-warmtepomp met PVT-panelen 2460 kWh per jaar, terwijl een 8 kW lucht-water-warmtepomp 3300 kWh per jaar verbruikt. Dit is een aanzienlijk verschil, vooral gezien het feit dat de opbrengst van 10 PV-panelen gemiddeld 2850 kWh per jaar is. De hoge SCOP (5,6) van PVT-warmtepompen maakt ze dus stroomzuiniger.

2. Geluid en overlast

Lucht-water-warmtepompen produceren geluid vanwege de ventilator en compressor. Dit kan in dichtbevolkte gebieden voor overlast zorgen. PVT-warmtepompen zijn daarentegen stille systemen, zonder ventilator, wat een duidelijk voordeel is in appartementen of in woonwijken waar geluidsoverlast een probleem kan zijn.

3. Efficiëntie in extreme weersomstandigheden

In extreme koud weer werken lucht-water-warmtepompen minder efficiënt, omdat de buitentemperatuur onder de 3°C daalt. PVT-warmtepompen zijn iets minder afhankelijk van buitentemperatuur, maar ze kunnen in extreem koud weer toch minder efficiënt zijn dan lucht-water-warmtepompen met ventilator. Dit is een nadeel bij huizen in koude regio’s of in winters met veel vorst.

Praktijkvoorbeelden en subsidies

Er zijn verschillende praktijkvoorbeelden van huiseigenaren die PVT-warmtepompen hebben aangebracht. Volgens Duurzaam Hengstdal is het systeem veelbelovend, mits goed toegepast. Het gebruik van PVT-panelen kan bijdragen aan een verminderde behoefte aan zonnevelden en windmolens, omdat het efficiënter is in het gebruik van ruimte. Dit is een positief aspect voor de duurzame woningbouw, waarbij grondbehoefte en ruimtelijke druk grote rol spelen.

Subsidies kunnen het aankoopbedrag van een PVT-warmtepomp verlagen. Het is belangrijk om te controleren of subsidies beschikbaar zijn via de overheid of regionale programma’s. Deze subsidies kunnen het systeem betaalbaarder maken, vooral voor huiseigenaren met beperkte middelen.

Conclusie

PVT-warmtepompen zijn een innovatieve oplossing in de duurzame woningbouw. Ze combineren zonnestroom en warmteopwekking in één systeem, wat leidt tot een hoger rendement en minder ruimtegebruik. Toch zijn er ook nadelen verbonden aan deze technologie, zoals het hoge aankoopbedrag, de noodzaak van extra werkzaamheden en beperkte beschikbaarheid. Het is belangrijk om deze nadelen goed in overweging te nemen bij het kiezen van een duurzame verwarmingsoplossing.

Tegenover de nadelen staan echter ook duidelijke voordelen, zoals het stille karakter van het systeem, het hogere rendement en de mogelijkheid om zowel elektriciteit als warmte op te wekken. Voor huiseigenaren die op zoek zijn naar een efficiënte en duurzame oplossing is een PVT-warmtepomp dus een interessante optie, mits goed geïnvesteerd en uitgevoerd.

Bronnen

nadelen
pv