Energieverbruik van warmtepompen in de winter: Factoren, cijfers en besparing

Published by Redactie on september 24, 2025 | Category warmtepomp

Een warmtepomp is tegenwoordig een populaire keuze voor duurzame verwarming van woningen. Tijdens de winter wordt het energieverbruik echter vaak in het gedrang genomen, vooral als het vriest. In dit artikel geven we een overzicht van het energieverbruik van een warmtepomp tijdens koudere perioden, gebaseerd op betrouwbare informatie uit recente publicaties.

We leggen uit hoe het verbruik varieert afhankelijk van het type warmtepomp, de isolatie van de woning, de persoonlijke warmtebehoefte en het wisselen van buitentemperaturen. Daarnaast worden de invloed van zonnepanelen en een hybride opstelling besproken, alsook concrete cijfers en berekeningsmethoden om het dagelijkse en jaarlijkse verbruik te bepalen.

Inleiding

Een warmtepomp is een systeem dat warmte uit de omgeving haalt (lucht, water of grond) en deze gebruikt om een woning te verwarmen. Tijdens de winter, en met name bij vorstige temperaturen, kan het verbruik van een warmtepomp toenemen. Echter, dankzij technologische vooruitgang en een beter begrip van warmtebehoefte, blijft het rendement van warmtepompen vaak op een hoog peil, zelfs bij lage temperaturen.

Het energieverbruik van een warmtepomp in de winter hangt af van meerdere factoren, zoals het type warmtepomp, de isolatie van het huis en de externe omstandigheden. In Nederland is het aantal dagen dat het vriest relatief beperkt, wat het totale verbruik op jaarbasis op een redelijke hoogte houdt. Daarnaast is het verbruik te berekenen met eenvoudige formules, wat het voor eigenaren van woningen mogelijk maakt om het verbruik en de kosten te beheren.

Belangrijke factoren die het energieverbruik van een warmtepomp beïnvloeden

Voor een goed begrip van het energieverbruik van een warmtepomp is het belangrijk om een aantal kernfactoren te kennen. Deze factoren bepalen niet alleen hoeveel energie nodig is, maar ook hoe efficiënt de warmtepomp werkt bij koude buitentemperaturen.

1. Het type warmtepomp

Er zijn verschillende soorten warmtepompen, namelijk:

Lucht/waterwarmtepomp: Haalt warmte uit de buitenlucht. Deze is de meest gebruikte in particuliere woningen.
Water/waterwarmtepomp: Haalt warmte uit grondwater of bodem.
Hybride warmtepomp: Combineert een warmtepomp met een traditionele cv-ketel.
Zwembadwarmtepomp: Is ontworpen voor het verwarmen van zwembaden.

De keuze voor een bepaald type beïnvloedt het energieverbruik en de efficiëntie. Zo is een lucht/waterwarmtepomp minder efficiënt bij lage temperaturen dan een water/waterwarmtepomp, maar wel goedkoper en eenvoudiger te installeren.

2. De isolatie van de woning

Een goed geïsoleerde woning vermindert de warmtebehoefte en daarmee ook het energieverbruik van de warmtepomp. Volgens de vuistregel is een warmtepomp die werkt in een goed geïsoleerd huis efficiënter dan een pomp in een slecht geïsoleerd huis. Dit betekent dat minder elektriciteit nodig is om het gewenste comfort te garanderen.

3. De persoonlijke warmtebehoefte

De manier waarop de bewoners van een huis het systeem gebruiken, beïnvloedt ook het energieverbruik. Factoren als de ingestelde verwarmingsgraad, het gebruik van de warmtepomp in combinatie met andere apparaten (zoals een cv-ketel in een hybride systeem) of het gebruik van zonnepanelen bepalen de hoeveelheid energie die nodig is.

Energieverbruik van een warmtepomp bij koude buitentemperaturen

1. Lucht/waterwarmtepomp in de winter

Een lucht/waterwarmtepomp verbruikt gemiddeld 2 tot 4 kWh stroom per dag in een typisch huishouden. Dit komt overeen met 730 tot 1460 kWh per jaar. Bij koudere temperaturen, zoals 0°C of lager, kan het verbruik licht stijgen. Volgens een voorbeeld uit de data is het verbruik bij 10°C gemiddeld € 2,62 per dag, terwijl het bij 0°C € 3,65 per dag bedraagt.

De COP (Coefficient of Performance), die het rendement van een warmtepomp aangeeft, neemt af bij lagere temperaturen. Echter, omdat in Nederland slechts een paar dagen per jaar met temperaturen onder -10°C zijn, is het effect op het totale verbruik op jaarbasis beperkt.

2. Water/waterwarmtepomp in de winter

Een water/waterwarmtepomp verbruikt in de winter gemiddeld tussen 2000 en 3000 kWh per jaar. Deze waarde hangt af van de grootte van de woning en de warmtebehoefte. Omdat deze pompen warmte uit de grond halen, zijn ze minder afhankelijk van de buitentemperatuur dan lucht/waterwarmtepompen. Hierdoor blijft het rendement bij koudere temperaturen relatief hoog.

3. Hybride warmtepomp in de winter

Een hybride warmtepomp combineert een elektrische warmtepomp met een traditionele cv-ketel. Het verbruik van dit systeem is gemiddeld 1900 kWh per jaar, met een extra verbruik van 700 m³ gas. Deze opstelling is ideaal voor huizen die nog niet volledig geïsoleerd zijn, aangezien het gasverbruik de elektrische warmtepomp kan ondersteunen bij koude temperaturen.

Invloed van zonnepanelen op het energieverbruik

Een warmtepomp werkt efficiënter en duurzamer als deze gekoppeld is aan zonnepanelen. De elektriciteit die wordt opgewekt door zonnepanelen kan direct worden gebruikt om de warmtepomp te voeden, waardoor het verbruik van gridstroom vermindert. In het voorbeeld uit de data wordt aangegeven dat het verbruik van een lucht/waterwarmtepomp, gecombineerd met zonnepanelen, op jaarbasis aanzienlijk lager uitvalt.

Bijvoorbeeld: Een lucht/waterwarmtepomp verbruikt gemiddeld 15.000 kWh per jaar bij een COP van 3. Bij een elektriciteitsprijs van € 0,37 per kWh betekent dit een kostenbedrag van ongeveer € 1.850 per jaar. Bij gebruik van zonnepanelen kan dit verbruik tot € 1.000 worden gereduceerd, afhankelijk van de productiecapaciteit van de zonnepanelen en de warmtebehoefte.

Berekening van het dagelijkse energieverbruik van een warmtepomp

Om het dagelijkse verbruik van een warmtepomp te berekenen, kun je gebruik maken van eenvoudige formules. Deze formules zijn handig om het energieverbruik in euro’s of kWh te bepalen.

1. Berekening in kWh

Het jaarverbruik in kWh wordt gedeeld door het aantal dagen in een jaar (365) om het dagverbruik te bepalen. Voorbeeld:

Jaarverbruik: 15.000 kWh
COP: 3
Energieverbruik van de warmtepomp: 15.000 / 3 = 5.000 kWh
Dagverbruik: 5.000 / 365 ≈ 14 kWh per dag

2. Berekening in euro’s

Om het verbruik in euro’s te berekenen, vermenigvuldig je het verbruik in kWh met de prijs per kWh. Voorbeeld:

Verbruik per dag: 14 kWh
Elektriciteitsprijs: € 0,37/kWh
Verbruik in euro’s: 14 x 0,37 ≈ € 5,18 per dag

Deze berekening geldt voor koude dagen in de winter. Bij lagere temperaturen kan het verbruik licht stijgen, maar het effect op het totale verbruik op jaarbasis is beperkt.

Energieverbruik van een zwembadwarmtepomp in de winter

Een zwembadwarmtepomp is een aparte categorie. Deze wordt vooral gebruikt in het zwemseizoen, meestal van midden april tot medio oktober. In de winter wordt deze meestal niet gebruikt, tenzij er sprake is van een gehele verwarmingssystematiek.

Volgens de data is het gemiddelde verbruik van een zwembadwarmtepomp met invertertechnologie ongeveer 1.300 kWh per jaar. Dit komt neer op 7,2 kWh per dag gedurende het zwemseizoen van ongeveer 180 dagen.

De kosten op jaarbasis liggen rond de € 400 bij een elektriciteitsprijs van € 0,30/kWh. Dit is relatief laag in vergelijking met traditionele verwarmingssystemen.

Invloed van het wisselen van buitentemperaturen

Het energieverbruik van een warmtepomp is afhankelijk van het verschil in temperatuur tussen het binnen- en buitendeel. Hoe groter dit verschil, hoe hoger het verbruik. In Nederland is het verschil op koude winterdagen beperkt, omdat de buitentemperatuur zelden lager is dan -10°C.

Een vuistregel geeft aan dat een temperatuurverschil van 10°C leidt tot een rendementsverschil van 20%. Dit betekent dat een woning met een groter temperatuurverschil een hoger verbruik zal hebben.

Conclusie

Het energieverbruik van een warmtepomp in de winter is afhankelijk van meerdere factoren, zoals het type warmtepomp, de isolatie van de woning en de externe omstandigheden. In Nederland is het aantal dagen dat het vriest beperkt, waardoor het totale verbruik op jaarbasis redelijk blijft.

Een lucht/waterwarmtepomp verbruikt gemiddeld 2 tot 4 kWh per dag, een water/waterwarmtepomp tussen 2000 en 3000 kWh per jaar, en een hybride warmtepomp ongeveer 1900 kWh stroom plus 700 m³ gas. Door gebruik te maken van zonnepanelen kan het verbruik aanzienlijk worden gereduceerd, wat het gebruik van warmtepompen voor duurzaam verwarmen verder stimuleert.

Het is belangrijk om het verbruik te berekenen op basis van het jaarverbruik van de woning en het rendement van de warmtepomp. Met eenvoudige formules is het mogelijk om het verbruik in kWh of euro’s te bepalen, wat helpt bij het beheren van energiekosten.