De optimale grootte van een buffervat voor een warmtepomp: berekening, aanbevelingen en voordeeloverzicht

Published by Redactie on september 24, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

De keuze van het juiste buffervat voor een warmtepompsysteem is een essentieel onderdeel van een efficiënt en duurzaam verwarmingssysteem. Een buffervat fungeert als tussentijds opslag voor verwarmingswater, waardoor het systeem minder frequent aan- en uitgeschakeld hoeft te worden. Dit draagt bij aan een langere levensduur van de warmtepomp en een lagere energieconsumptie. De grootte van het buffervat hangt af van het vermogen van de warmtepomp, het type verwarming (zoals vloerverwarming of radiatoren), de thermische massa van het huis en de installatie-eisen.

In dit artikel wordt een gedetailleerde uitleg gegeven over hoe de grootte van een buffervat voor een warmtepomp wordt bepaald. We laten zien hoe je deze berekening kunt maken aan de hand van standaardformules, geven aanbevelingen uit diverse betrouwbare bronnen en bespreken de voordelen van een goed gekozen buffervat. Daarnaast wordt ingegaan op de invloed van het type verwarmingssysteem, het aantal verwarmingszones en de richtlijnen van de fabrikant.

Hoe bereken je de grootte van een buffervat?

Standaardaanbeveling: 10-20 liter per kW vermogen

Volgens meerdere bronnen is de algemene regel voor de benodigde capaciteit van een buffervat: 10 tot 20 liter per kilowatt (kW) vermogen van de warmtepomp. Deze berekening is gebaseerd op het principe dat het buffervat voldoende warm water moet kunnen opslaan om de warmtebehoefte van het huis te dekken zonder dat de warmtepomp continu aan en uit moet gaan.

Voorbeeldberekening:

Warmtepompvermogen: 5 kW
Buffervatgrootte: 5 × 10 = 50 liter of 5 × 20 = 100 liter
Aanbevolen range: 50 tot 100 liter

Dit betekent dat voor een warmtepomp van 5 kW een buffervat van minstens 50 liter aanbevolen wordt. Voor krachtigere warmtepompen, zoals van 10 kW, wordt een buffervat van 100 tot 200 liter aangeraden.

Deze aanbeveling is afkomstig uit meerdere betrouwbare bronnen en wordt door meerdere partijen als standaard beschouwd. Het is belangrijk om te weten dat deze berekening als een uitgangspunt dient. In de praktijk kan het vereiste volume afwijken afhankelijk van andere factoren.

Factoren die de benodigde grootte van het buffervat beïnvloeden

1. Type verwarmingssysteem

Het type verwarming heeft een grote invloed op de benodigde grootte van het buffervat. Twee veelvoorkomende systemen zijn vloerverwarming en radiatoren. Deze werken op verschillende manieren, wat direct beïnvloedt hoeveel warm water het buffervat moet kunnen opslaan.

Vloerverwarming

Vloerverwarming werkt op lage temperatuur en heeft dus een groter volume warm water nodig om de benodigde warmte aan te leveren. Daarom is een groter buffervat aan te raden bij vloerverwarmingssystemen. In sommige gevallen wordt zelfs aanbevolen om de standaardregel van 10-20 liter per kW te verhogen tot 25 of 30 liter per kW.

Radiatoren

Radiatoren werken op hogere temperaturen en kunnen warmte langer vasthouden. Daardoor is het benodigde buffervat iets kleiner dan bij vloerverwarming. Toch is het aanbevolen om minimaal 10-20 liter per kW te rekenen. Bij radiatorsystemen kan de ondergrens wel iets lager liggen, vooral als de woning een hoge thermische massa heeft (zoals zware muren of vloeren).

2. Thermische massa van het huis

De thermische massa van een woning bepaalt hoe snel of hoe langzaam het huis warmte verliest of opneemt. Woningen met een hoge thermische massa, zoals gebouwen met zware muren of vloeren, verliezen warmte langzaam. In dergelijke situaties is het mogelijk om met een iets kleiner buffervat te werken, omdat het huis de warmte langer kan vasthouden.

Daarentegen geldt voor woningen met een lage thermische massa (zoals nieuwbouw met veel glas en lichte materialen) dat er meer warm water opgeslagen moet worden. Dit betekent dat het buffervat groter moet zijn om voldoende warmte op te slaan tussen de cycli van de warmtepomp.

3. Belastingsvariaties

Als de warmtebehoefte van het huis sterk fluctueert gedurende de dag (bijvoorbeeld door het gebruik van vloerverwarming in verschillende zones), is het verstandig om een groter buffervat te kiezen. Een buffervat met een groter volume helpt namelijk om de pieken in warmtebehoefte op te vangen en te zorgen voor een vloeiende warmtelevering.

4. Aantal verwarmingszones

Woningen met meerdere verwarmingszones (zoals aparte zones voor woonkamer, slaapkamer en keuken) hebben vaak een hogere vereiste voor het buffervolume. Dit komt doordat het systeem meerdere zones tegelijk kan verwarmen, wat een hogere warmtecapaciteit vereist. Daarom is het aan te raden om voor dergelijke systemen een iets groter buffervat te kiezen.

5. Fabrikantrichtlijnen

Elke warmtepompfabrikant geeft aanbevelingen voor de minimale grootte van het buffervat die nodig is voor een efficiënt functioneren van het systeem. Deze richtlijnen zijn meestal gebaseerd op uitgebreide testen en ervaringen met het product. Het is daarom verstandig om deze aanbevelingen zorgvuldig te volgen. In sommige gevallen kan het buffervat kleiner zijn dan de standaardregel van 10-20 liter per kW, maar het is belangrijk om te verifiëren of de keuze conform de fabrikantrichtlijnen is.

ISSO-formule voor de berekening van de benodigde waterinhoud

De ISSO (Instituut voor Standaardisatie en Organisatie in de bouw) heeft een formule ontwikkeld om de benodigde waterinhoud van een warmtepompinstallatie te berekenen. Deze formule is specifiek ontworpen voor systemen die zijn nageregeld en niet continu werken.

Formule:

$$ V = \frac{t_{aan} \times \Phi}{c \times \Delta T} $$

V = minimale waterinhoud in liters
t_aan = aan-tijd in seconden (meestal 600 seconden of 10 minuten)
Φ = minimaal vermogen van de warmtepomp in kW
c = soortelijke warmte van water = 4,2 kJ/Kg.K
ΔT = temperatuurverschil in Kelvin (vaak 7 K bij vloerverwarming)

Voorbeeldberekening:

Voor een warmtepomp van 10 kW:

$$ V = \frac{600 \times 10}{4,2 \times 7} = \frac{6000}{29,4} = 204 \text{ liter} $$

Dit betekent dat een buffervat van minstens 200 liter nodig is voor een warmtepomp van 10 kW. Dit komt overeen met de standaardaanbeveling van 10-20 liter per kW. De ISSO-formule is dus een betrouwbare methode om de benodigde waterinhoud te bepalen.

Aanbevolen omvang buffervat: samenvatting

Om de juiste omvang van het buffervat te bepalen, zijn er meerdere aspecten die je in overweging moet nemen:

Factoren	Aanbeveling
10-20 liter per kW	Reken op minimaal 10 liter per kW, eventueel tot 20 liter als het systeem veel fluctueert.
Vloerverwarming	Verhoog het volume, omdat vloerverwarming lage temperatuur en snelle warmtebehoefte heeft.
Radiatoren	Minder volume nodig, maar minimaal 10 liter per kW aanbevolen.
Belastingsvariaties	Gebruik een groter buffervat bij grote uitswichten in warmtebehoefte.
Meerdere zones	Een groter buffervat ondersteunt meerdere zones effectiever.
Fabrikantrichtlijnen	Volg altijd de aanbevelingen van de warmtepompfabrikant.
Installatieruimte en budget	Kies een buffervat dat past in je technische ruimte en binnen je budget valt.

Voordeeloverzicht van een goed gekozen buffervat

1. Verlenging van de levensduur van de warmtepomp

Door het gebruik van een buffervat hoeft de compressor van de warmtepomp minder vaak aan en uit te gaan. Dit voorkomt overbelasting en vermindert het slijtage. Het resultaat is een warmtepompsysteem dat langer meegaat zonder vervanging van onderdelen.

2. Stabilisatie van het energieverbruik

Een buffervat zorgt voor een constante warmteaanvoer, wat het energieverbruik stabiel houdt. Door het opslaan van warm water wordt het systeem efficiënter en ontstaan er minder pieken in het energieverbruik.

3. Minder energieverbruik

Door het opslaan van warmte hoeft de warmtepomp minder vaak opnieuw warm water op te warmen. Dit leidt tot een lager energieverbruik en dus lagere energiekosten.

4. Minder waterverlies

Een buffervat zorgt ervoor dat overtollige warmte wordt opgeslagen voor later gebruik. Hierdoor is er altijd voldoende warm water beschikbaar en wordt er minder water verloren.

Kies het juiste buffervat voor jouw situatie

De keuze van het juiste buffervat hangt af van verschillende factoren, zoals het vermogen van de warmtepomp, het type verwarmingssysteem, de thermische massa van het huis en de eisen van de fabrikant. Het is belangrijk om deze aspecten te overwegen om een efficiënt en duurzaam verwarmingssysteem te creëren.

Als je twijfelt over de juiste grootte van het buffervat, is het verstandig om een professional in te schakelen. Een ervaren installateur kan de warmtepomp en het buffervat aanpassen aan jouw specifieke situatie en zorgen dat het systeem optimaal functioneert.

Conclusie

Een goed gekozen buffervat is een essentieel onderdeel van een warmtepompsysteem. Het draagt bij aan een langere levensduur van de warmtepomp, een stabiel energieverbruik en lagere energiekosten. De grootte van het buffervat moet worden bepaald aan de hand van het vermogen van de warmtepomp, het type verwarmingssysteem en andere factoren zoals de thermische massa van het huis en de aanbevelingen van de fabrikant.

De standaardaanbeveling is 10-20 liter per kW vermogen, maar in sommige gevallen kan het volume worden aangepast. Het is verstandig om een ervaren installateur in te schakelen om de juiste keuze te maken. Door het juiste buffervat te kiezen, zorg je voor een efficiënt, duurzaam en duurzaam verwarmingssysteem dat aansluit bij jouw behoeften en budget.