Stadsverwarming of warmtepomp: Wat is de beste oplossing voor aardgasvrije verwarming?

Published by Redactie on september 24, 2025 | Category warmtepomp

Aardgasvrije verwarming wordt steeds urgenter in Nederland. In 2026 is het vervangen van gasketels met duurzamere alternatieven verplicht. Vervolgens liggen er verschillende opties op tafel: hybride warmtepompen, volledige elektrische warmtepompen of stadsverwarming (warmtenet). Beide oplossingen hebben voordelen en nadelen, afhankelijk van de locatie van de woning, de infrastructuur en het budget van de huiseigenaar.

In deze uitgebreide gids bespreken we de mogelijkheden en geven we een overzicht van de technische, financiële en praktische aspecten van het overstappen van stadsverwarming naar een warmtepomp. Bovendien geven we aan waarom sommige huiseigenaren voor de ene oplossing moeten kiezen en waarom andere voor de andere.

Wat zijn de opties voor aardgasvrije verwarming?

Voor huiseigenaren die hun CV-ketel vervangen, zijn er drie hoofdopties:

Hybride warmtepomp: een combinatie van een warmtepomp en een HR-gasketel, waarbij de gasketel als reserve wordt gebruikt.
Volledige elektrische warmtepomp: alleen de warmtepomp wordt gebruikt voor verwarming en warm water.
Stadsverwarming (warmtenet): het huis wordt aangesloten op een collectief warmtenet, waarbij warmte wordt opgewekt in een centrale bron en via ondergrondse leidingen naar de woning wordt gebracht.

De keuze hangt af van factoren zoals de beschikbaarheid van een warmtenet in de buurt, de aansluitingskosten, de isolatie van het huis, en de persoonlijke voorkeuren van de huiseigenaar.

Wat is stadsverwarming en hoe werkt het?

Stadsverwarming, ook wel warmtenet genoemd, is een collectieve oplossing waarbij woningen worden verwarmd via een netwerk van ondergrondse leidingen. Dit netwerk transporteert warm water van een centrale warmtebron naar de woningen. De warmtebron kan verschillen, afhankelijk van de locatie. Veel voorkomende bronnen zijn:

Restwarmte uit industrieterreinen
Biomassa
Geothermie (warmte uit de grond)
Zonnewarmte via PVT-panelen

Het warme water stroomt via geïsoleerde leidingen naar de woning, waar het via een afleverset wordt gebruikt voor verwarming en warm water. Het afgekoelde water stroomt vervolgens weer terug naar de centrale bron om opnieuw opgewarmd te worden.

Dit maakt het vergelijkbaar met een CV-installatie, maar dan op een grotere schaal. Het voordeel is dat er geen gas meer nodig is en dat de warmte efficiënt wordt gebruikt. In Nederland is zo’n 6% van de woningen al aangesloten op een warmtenet, en dit percentage wordt in de toekomst sterk verder uitgebreid.

Waarom stadsverwarming niet altijd de beste oplossing is

Hoewel stadsverwarming een duurzame en efficiënte oplossing lijkt, heeft deze methode ook beperkingen. Volgens de bronnen zijn er een aantal nadelen:

Beperkte beschikbaarheid: Stadsverwarming is op dit moment alleen beschikbaar in enkele grote steden. Voor huiseigenaren die niet in deze steden wonen, is deze optie pas over enkele jaren toepasbaar.
Hoge aansluitingskosten: Het aansluiten op een warmtenet is duur, vooral als de infrastructuur nog niet bestaat in de buurt. De kosten variëren per regio en afhankelijk van de afstand tot de centrale bron.
Beperkte concurrentie: In veel gevallen is er maar één aanbieder per warmtenet. Dit beperkt de mogelijkheid tot prijsvergelijking en kan leiden tot hogere kosten.
Minder duurzaam in sommige gevallen: Stadsverwarming is niet altijd de meest duurzame oplossing, vooral als de warmte wordt opgewekt met biomassa of fossiele brandstoffen. Het is belangrijk om te controleren hoe de warmte wordt opgewekt.

Daarom wordt in de bronnen aanbevolen om voor een warmtepomp te kiezen, tenzij een warmtenet duidelijk de meest logische keuze is in een bepaalde regio.

Wat is een warmtepomp en hoe werkt deze?

Een warmtepomp is een technische oplossing die warmte uit de lucht, bodem of grondwater haalt en deze gebruikt om een woning te verwarmen en warm water te leveren. Er zijn twee hoofdtype:

Lucht-water warmtepomp: haalt warmte uit de lucht en zet deze om in verwarming.
Bodem-water warmtepomp: haalt warmte uit de bodem of grondwater.

De warmtepomp werkt met elektriciteit, maar is zeer energieefficiënt, omdat hij meerdere energie-eenheden kan opleveren voor één eenheid elektriciteit. Dit maakt het een aantrekkelijke oplossing voor aardgasvrije verwarming.

Wat zijn de voordelen van een warmtepomp?

De bronnen geven verschillende voordelen van het kiezen voor een warmtepomp:

Volledige onafhankelijkheid: Een warmtepomp is een individuele oplossing, waardoor de huiseigenaar volledig onafhankelijk is van het warmtenet.
Flexibiliteit: De huiseigenaar kan kiezen voor een hybride of volledige elektrische warmtepomp, afhankelijk van de situatie.
Subsidies en belastingvoordelen: Er zijn subsidies beschikbaar voor warmtepompen, zoals in Friesland subsidies variërend tussen €2800 en €4250. Dit maakt het financiële kant van de investering gunstiger.
Toekomstbestendig: Een warmtepomp is een technische oplossing die geschikt is voor de toekomstige aardgasvrije doelstellingen van Nederland.
Goed onderhoudsbeheer: Tegenwoordige warmtepompen zijn makkelijk onderhoudsbeheerbaar en hebben een lange levensduur.
Mogelijkheid tot vloerverwarming of grotere radiatoren: Bij lage-temperatuur warmtepompen is het soms noodzakelijk om vloerverwarming of grotere radiatoren te gebruiken. Dit vergt extra voorbereiding, maar maakt het systeem efficiënter.

Wat zijn de nadelen van een warmtepomp?

Hoewel warmtepompen veel voordelen bieden, zijn er ook nadelen:

Hoge aanschaf- en aanlegkosten: Het installeren van een warmtepomp is een grote investering, vooral als er een bodemwarmtepomp wordt gekozen. De kosten variëren per model en per woning.
Tijd en expertise: Het installeren van een warmtepomp is een complexe en tijdsintensieve klus. Het is raadzaam om dit aan een ervaren installateur te overlaten.
Afhankelijkheid van isolatie: Een warmtepomp werkt efficiënter in goed geïsoleerde woningen. In slecht geïsoleerde woningen kan het rendement dalen.
Beperkte beschikbaarheid in sommige regio’s: Niet alle regio’s hebben toegang tot een warmtepompinstallateur of subsidies.

Wat zijn de stappen bij het installeren van een warmtepomp?

De bronnen geven een overzicht van de stappen bij het installeren van een warmtepomp in Grou. Deze stappen zijn van toepassing op andere regio’s als ze van toepassing zijn:

Keuze van warmtepompsoort: Controleer welke soort warmtepomp geschikt is voor jouw huis (lucht-water of bodem-water).
Analyse van woning en budget: Laat een installateur bepalen of jouw woning geschikt is voor een warmtepomp en of er aanpassingen nodig zijn.
Prijsvergelijking en kwaliteitscontrole: Vraag meerdere offertes aan en controleer of de installateur over de juiste certificaten beschikt.
Systeemontwerp: Laat het warmtepompsysteem specifiek ontworpen worden voor jouw woning.
Installatie: De installatie is een complexe en tijdsintensieve klus.
Controle en garantie: Controleer of het systeem werkt zoals verwacht en vraag naar de garantie en onderhoudsvoorschriften.
Subsidieaanvraag: Vul het formulier in voor de subsidieaanvraag.

Wat is de impact op de woning?

Het overstappen van een CV-ketel naar een warmtepomp of warmtenet kan impact hebben op de woning. De bronnen noemen de volgende punten:

Vloerverwarming of grotere radiatoren: Bij een lage-temperatuur verwarmingssysteem kan het nodig zijn om vloerverwarming of grotere radiatoren te gebruiken. Dit houdt rekening met de lagere aanvoertemperatuur van de warmtepomp.
Geen CV-ketel meer nodig: Bij een warmtenet of volledige warmtepomp is er geen CV-ketel meer nodig. De gasmeter wordt vervangen door een warmtemeter.
Veranderingen in de meterkast: Bij aansluiting op een warmtenet wordt de gasmeter vervangen door een warmtemeter, die het verbruik in Gigajoule houdt bij.
Mogelijke keukenveranderingen: Soms is het nodig om nieuwe pannen te kopen bij overstap op inductiekookplaten, afhankelijk van de warmteoplossing.
Technische voorbereiding: Het is belangrijk om zorgvuldig voorbereiding te doen, vooral bij een warmtenet, waarbij er aanpassingen nodig kunnen zijn aan de radiatoren of vloerverwarming.

Wat zijn de financiële aspecten?

Beide opties (warmtenet en warmtepomp) hebben hun eigen financiële aspecten. De bronnen geven het volgende overzicht:

Aansluitingskosten bij een warmtenet: Deze variëren per regio en zijn meestal hoger dan de aanschafkosten van een warmtepomp. De aansluitingskosten zijn afhankelijk van de afstand tot de centrale bron en de infrastructuur in de buurt.
Subsidies voor warmtepompen: In Friesland zijn subsidies beschikbaar tussen €2800 en €4250. Dit maakt het investeren in een warmtepomp gunstiger dan het aansluiten op een warmtenet.
Terugverdientijd: De terugverdientijd van een warmtepomp is beter vergeleken met een HR-ketel. Ondanks de hoge aanschafkosten, kan het op lange termijn aanzienlijk besparen.
Prijsstabiliteit: Het aansluiten op een warmtenet kan leiden tot hogere energieprijzen, omdat er meestal maar één aanbieder is. Bij een warmtepomp kan de huiseigenaar kiezen voor een energieleverancier.

Wat is de toekomstvisie?

De overheid heeft als doel dat alle woningen in Nederland tegen 2050 aardgasvrij zijn. Dit betekent dat huiseigenaren nu al moeten overwegen welke oplossing het beste is voor hun situatie.

Warmtenet: Voor straten en wijken met een hoge woningdichtheid en een bruikbare warmtebron is een warmtenet vaak de meest efficiënte oplossing. Dit is vooral gunstig in steden en stadsrandgebieden.
Warmtepomp: Voor huiseigenaren die niet in een wijk met warmtenet wonen, is een warmtepomp een betere oplossing. Dit is vooral geschikt voor individuele woningen of buitenwijken.
Hybride oplossing: Een hybride oplossing kan tijdelijk zinvol zijn voor huiseigenaren die niet direct willen investeren in een volledige elektrische warmtepomp.

Conclusie

Het overstappen van stadsverwarming naar een warmtepomp is een serieuze keuze die veel aspecten vereist. Beide opties hebben hun eigen voordelen en nadelen, afhankelijk van de situatie van de woning en de voorkeuren van de huiseigenaar.

Stadsverwarming is een duurzame en efficiënte oplossing, maar heeft beperkingen zoals hoge aansluitingskosten en beperkte beschikbaarheid. Een warmtepomp biedt meer flexibiliteit en is geschikt voor een breder scala aan woningen, maar vereist een grotere investering.

Voor huiseigenaren die vanaf 2026 hun CV-ketel moeten vervangen, is het verstandig om een beslissing te nemen op basis van een goed overzicht van de beschikbare opties, subsidies en infrastructuur in de regio. Het is aan te raden om een professioneel advies in te winnen van een energiecoach of warmtepompinstallateur.