Elektrische auto’s zonder warmtepomp: impact op actieradius en besparingsopties

Published by Redactie on september 25, 2025 | Category warmtepomp

Voor wie overweegt om de overstap te maken naar een elektrische auto, is het verstandig om alle technische en economische aspecten grondig te overdenken. Een van de opties die vaak ter discussie staat, is de aanwezigheid van een warmtepomp in het klimaatbeheer van de auto. Niet alle elektrische auto’s zijn standaard uitgerust met een warmtepomp, en in sommige gevallen is het een extra betalingsplichtige optie. In dit artikel wordt ingegaan op de invloed van een warmtepomp op het elektriciteitsverbruik en de actieradius van een elektrische auto, met een nadruk op de praktische betekenis voor eindgebruikers.

Wat is een warmtepomp en waarom zit die in een elektrische auto?

Een warmtepomp is een energie-efficiënte manier om warmte te verplaatsen in plaats van direct te genereren. In de bouwsector zijn warmtepompen al jaren in gebruik als duurzaam alternatief voor klassieke cv-ketels. In de context van elektrische auto’s (EV’s) wordt een warmtepomp steeds relevanter, omdat het klimaatbeheer van deze auto’s een directe invloed heeft op de actieradius.

Elektrische auto’s genereren bijna geen restwarmte in hun aandrijflijn, in tegenstelling tot verbrandingsmotoren. Als gevolg hiervan moeten verwarmingssystemen in EV’s stroom onttrekken aan de batterij. Een warmtepomp helpt bij dit proces, doordat het warmte uit de omgeving of uit onderdelen van de auto (zoals de elektromotor of het accupakket) haalt en die naar binnen brengt, in plaats van warmte te genereren via een elektrisch verwarmingselement. Hierdoor wordt minder stroom verbruikt, wat leidt tot een grotere actieradius, vooral in koude omstandigheden.

Hoe werkt een warmtepomp in een elektrische auto?

De werking van een warmtepomp is vergelijkbaar met die van een koelkast, maar dan in omgekeerde richting. In plaats van warmte uit een afgesloten ruimte te halen en deze af te voeren, haalt een warmtepomp warmte uit de buitenlucht of andere onderdelen van de auto en brengt die naar binnen.

Het systeem maakt gebruik van een koudemiddel dat onder druk staat, verdampt en condenseert. Bij verdamping neemt het koudemiddel warmte op uit de omgeving, en bij condensatie geeft het die warmte weer af – bijvoorbeeld aan de lucht in het interieur. De warmtepomp verbruikt wel stroom, maar veel minder dan een klassiek elektrisch verwarmingselement. Dit zorgt ervoor dat in koude omstandigheden de batterij minder snel leegloopt, wat resulteert in een grotere actieradius.

De warmtepomp werkt volledig op de energie uit de hoogspanningsbatterij in de auto. Er zijn geen zonnepanelen of een speciale laadinstallatie voor nodig. Wel moet de auto technisch geschikt zijn voor de warmtepompinstallatie, omdat het systeem ruimte inneemt, extra componenten bevat en een aangepaste klimaatregeling vereist.

Wat levert een warmtepomp je op?

Een warmtepomp biedt in de winter een aanzienlijke besparing aan elektriciteitsverbruik, wat direct vertaalt naar een langere actieradius. In koude omstandigheden is het verbruik voor verwarming namelijk aanzienlijk. Voor een elektrische auto zonder warmtepomp is het verwarmingssysteem meestal een klassiek elektrisch verwarmingselement, dat veel stroom verbruikt en dus de actieradius beperkt.

In de praktijk betekent dit dat een elektrische auto zonder warmtepomp bij lage temperaturen een aanzienlijk kortere actieradius kan hebben – soms wel tot 30 tot 50 procent minder – dan bij warme omstandigheden. Een warmtepomp kan die afname significant verkleinen. Volgens rapporten in het onderzoek is de invloed van een warmtepomp op de actieradius het grootst in koudere klimaten of in situaties waarin het klimaatbeheer intensief wordt gebruikt, zoals in de winter tijdens lange ritjes.

Daarnaast werkt een warmtepomp ook in de zomer, waarbij het bijdraagt aan het koelen van de batterij en het ondersteunen van de airconditioning. Hoewel het effect dan kleiner is, leidt het toch tot een indirecte verlaging van het stroomverbruik.

En de nadelen?

Hoewel een warmtepomp aanzienlijke voordelen biedt, zijn er ook nadelen aan verbonden. Een van de belangrijkste is de meerprijs. Niet alle elektrische auto’s zijn standaard uitgerust met een warmtepomp. In veel gevallen is het een optie die tussen enkele honderden en ruim duizend euro kost. Voor eindgebruikers die slechts incidenteel rijden, kan dit een minder rendabele investering zijn, aangezien de besparing in stroomverbruik en actieradius in dat geval minder groot is.

Een tweede nadeel is de ruimte en het extra gewicht dat een warmtepomp met zich meebrengt. Hoewel het systeem vooral onder de motorkap geïnstalleerd wordt, kan het in kleinere elektrische auto’s de bruikbaarheid of prestaties licht negatief beïnvloeden. Bovendien bevat een warmtepomp bewegende onderdelen en koudemiddel, wat op de lange termijn extra onderhoud kan vereisen. In de praktijk zijn de risico’s hierop beperkt, maar het is wel iets waar rekening mee moet worden gehouden.

Een laatste nadeel is het comfortgevoel. Een warmtepomp verwarmt iets langzaam dan een klassiek elektrisch verwarmingselement. Bij zeer lage temperaturen kan het dus iets langer duren voordat het interieur aangenaam aanvoelt. Voor mensen die snel warmte nodig hebben, kan dit een beperking zijn.

Moet je dan wel of geen warmtepomp nemen?

Of het verstandig is om een warmtepomp in te schakelen, hangt sterk af van het gebruikspatroon van de eindgebruiker. Voor wie vooral in stedelijke gebieden rijdt en korte ritten maakt, kan een warmtepomp minder relevant zijn. Echter, voor wie vaak in koude omstandigheden rijdt of regelmatig in de winter naar koudere gebieden reist (zoals de Alpen of Scandinavië), is een warmtepomp een waardevolle investering.

Het rendement van een warmtepomp is het grootst voor mensen die veel rijden en die in koudere klimaten wonen of werken. Voor deze groep is de meerprijs snel terug te verdienen via de besparing in elektriciteitsverbruik en de toename in actieradius. Voor incidentele gebruikers kan het daarentegen minder rendabel zijn.

Welke elektrische auto’s hebben standaard een warmtepomp?

Niet alle elektrische auto’s zijn standaard uitgerust met een warmtepomp. Meestal zit het systeem standaard in hogere modellen of in bepaalde uitvoeringen. Voorbeelden van elektrische auto’s die vaak standaard met een warmtepomp worden geleverd, zijn de Audi Q8 e-tron, de BMW iX, de Hyundai Ioniq 5 en Ioniq 6, de Kia EV6, de Volkswagen ID.4 en de Tesla Model Y.

In andere gevallen is de warmtepomp optioneel, zoals bij modellen van Renault, Peugeot, Skoda en Seat. In sommige gevallen is de warmtepomp onderdeel van een optiepakket, samen met andere comfortversterkende functies zoals een verwarmbaar stuurwiel of verwarmbare achterbank. Het is daarom verstandig om de specificaties van de auto zorgvuldig te controleren, bijvoorbeeld via de configurator op de website van de fabrikant of via het onderhoudsboekje. In twijfelgevallen is het beter om het na te vragen bij de dealer of de vorige eigenaar.

Kun je een warmtepomp achteraf inbouwen?

In de meeste gevallen is het niet mogelijk om een warmtepomp achteraf in te bouwen in een elektrische auto. Het systeem vereist namelijk specifieke technische aanpassingen aan de auto, zoals het toevoegen van componenten, het aansluiten op de klimaatregeling en de verwerking van het systeem in de software van de auto. Aangezien de meeste elektrische auto’s niet zijn ontworpen voor een warmtepomp, is het niet mogelijk om het systeem later op te nemen.

Er zijn wel enkele uitzonderingen, waarbij het kan worden ingebouwd in bepaalde modellen. Dit is echter meestal een complexe en dure procedure, en het is beter om van te voren rekening te houden met de aanwezigheid van een warmtepomp bij de aankoop.

De impact van een warmtepomp op de actieradius

Een van de belangrijkste voordelen van een warmtepomp is dat het de actieradius van een elektrische auto verhoogt in koude omstandigheden. In de praktijk kunnen de effecten van een warmtepomp aanzienlijk zijn. Bijvoorbeeld in een studie werd de Volkswagen ID.4 getest zonder warmtepomp, wat leidde tot een aanzienlijk rangeverlies in de winter. In Nederland is het systeem echter wel beschikbaar, maar kost het 1.190 euro extra.

Een andere interessante casus is de Ford Mustang Mach-E, die nergens leverbaar is met warmtepomp. Hierdoor is het niet mogelijk om het rangeverlies in de winter te verkleinen. In dit geval is de verliezer van het onderzoek met een rangeverlies van 34 procent.

De impact van een warmtepomp is het grootst in koude klimaten, waar het klimaatbeheer intensief wordt gebruikt. Voor eindgebruikers die vaak in de winter rijden of in regio’s wonen met lage temperaturen, is een warmtepomp dus een belangrijke investering. Voor gebruikers in warmere regio’s of voor wie vooral korte stedenritten maakt, kan de impact minder groot zijn.

Conclusie

Een warmtepomp is een technische oplossing die aanzienlijke voordelen biedt voor de actieradius van een elektrische auto in koude omstandigheden. Het systeem verbruikt minder stroom dan een klassiek elektrisch verwarmingselement, wat leidt tot een grotere actieradius. Voor eindgebruikers die vaak in de winter rijden of in koude regio’s wonen, is een warmtepomp een verstandige investering. Voor incidentele gebruikers of voor mensen die vooral korte stedenritten maken, kan het minder rendabel zijn.

De keuze voor een warmtepomp hangt dus sterk af van het gebruikspatroon van de eindgebruiker. Het is verstandig om rekening te houden met de aanwezigheid van een warmtepomp bij de aankoop van een elektrische auto, aangezien het niet altijd mogelijk is om het systeem achteraf in te bouwen. Voor wie twijfelt of de investering op zijn plaats is, is het aan te raden om de specificaties van de auto te controleren en eventueel advies in te winnen bij de dealer of via online forums.

Bronnen

electric
car