Welke hybride warmtepomp past bij jouw woning? Een overzicht van soorten, werking en aandachtspunten

Hybride warmtepompen zijn in de afgelopen jaren steeds populairder geworden, vooral in bestaande woningen waar het volledige afschaffen van gas niet direct haalbaar is. Deze systemen combineren een lucht-water warmtepomp met een gasgestookte CV-ketel, wat ervoor zorgt dat het verwarmingssysteem zowel duurzaam als betrouwbaar blijft in alle weersomstandigheden. Voor eigenaren van woningen is het daarom belangrijk om te begrijpen welke hybride warmtepomp het meest geschikt is voor hun situatie. In dit artikel wordt uitgebreid ingegaan op de werking van een hybride warmtepomp, de verschillende soorten, de voordelen en nadelen, en aandachtspunten bij aankoop en installatie.

Wat is een hybride warmtepomp?

Een hybride warmtepomp is een combinatie van een lucht-water warmtepomp en een CV-ketel met hoge rendement. Het systeem werkt samen om zowel de woning als het sanitaire water te verwarmen. Afhankelijk van de buitentemperatuur en de warmtevraag, levert de warmtepomp of de CV-ketel het grootste deel van de warmte. Dit maakt de hybride warmtepomp een flexibel en energiezuinig alternatief voor traditionele verwarmingssystemen, vooral in bestaande woningen die niet volledig geïsoleerd zijn.

Hybride warmtepompen zijn ideaal voor eigenaren die hun woning duurzaam willen verwarmen, maar niet direct volledig van gas af kunnen. In de wintermaanden, of bij extreme kou, springt de CV-ketel bij om het verwarmingssysteem te ondersteunen. Dit zorgt ervoor dat er geen sprake is van verwarmingsproblemen, terwijl het gasverbruik toch sterk wordt verlaagd.

Werking van een hybride warmtepomp

De werking van een hybride warmtepomp is gebaseerd op het principe van warmtewisseling. In essentie onttrekt de warmtepomp warmte aan de omgeving – meestal de buitenlucht of de afgevoerde ventilatielucht – en gebruikt deze om CV-water op te warmen. De volledige processtap wordt hieronder uitgelegd:

1. Warmtewisseling

De warmtepomp begint met het onttrekken van warmte uit de omgeving. Dit kan gebeuren via een buitenunit (lucht-water warmtepomp) of via een binnenunit die de warmte uit de ventilatielucht haalt (ventilatiewarmtepomp). Deze warmte wordt opgevangen door een warmtewisselaar.

2. Compressie

De warmte wordt vervolgens doorgegeven aan een koudemiddel dat eerst verdampt tot gas. De compressor verhoogt de druk van dit gas, wat leidt tot een temperatuurstijging. Hierdoor wordt de warmte effectief omgezet in een bruikbare vorm.

3. Condensatie

Het hete gas wordt daarna afgekoeld in een condensor, waarbij het condenseert tot vloeistof. Tijdens dit proces wordt de warmte vrijgegeven en gebruikt om het CV-water op te warmen. Dit CV-water wordt vervolgens gebruikt voor het verwarmen van de woning en het sanitaire water.

4. Cv-ketel als back-up

Wanneer de warmtepomp niet genoeg warmte kan leveren – bijvoorbeeld bij zeer lage buitentemperaturen – springt de CV-ketel bij. Dit gebeurt automatisch via een slimme regelunit die bepaalt welk systeem het meest efficiënt is op dat moment.

5. Regelunit en slimme thermostaat

Het hybride systeem bevat een regelunit en een slimme thermostaat die ervoor zorgen dat de juiste energiebron wordt ingezet. Op basis van de warmtevraag, de buitentemperatuur en eventueel de actuele brandstofprijzen (bij toestellen die hiervoor geschikt zijn), kiest het systeem automatisch of de warmtepomp of de CV-ketel het meest economische alternatief is.

Soorten hybride warmtepompen

Er zijn verschillende varianten van hybride warmtepompen, afhankelijk van de manier waarop warmte wordt onttrokken en hoe het systeem is opgebouwd. Hieronder worden de belangrijkste soorten beschreven.

1. Hybride warmtepomp zonder buitenunit

Deze warmtepomp onttrekt warmte uit de ventilatielucht in de woning en wordt daarom ook wel ventilatiewarmtepomp genoemd. Het is een systeem dat volledig binnen werkt en zich goed leent voor woningen die al zijn uitgerust met een mechanisch ventilatiesysteem. Het kan zowel het CV-water als het sanitaire water verwarmen. Wanneer er niet genoeg warmte beschikbaar is, springt de CV-ketel bij. Deze variant is ideaal voor woningen met een bestaand ventilatiesysteem en biedt de voordeel dat er geen buitenunit nodig is.

2. Hybride warmtepomp met buitenunit

Bij deze variant wordt de warmte onttrokken aan de buitenlucht via een buitenunit. Deze warmtepomp is geschikt voor de verwarming van zowel de woning als het sanitaire water. Het is een veelgebruikte optie in bestaande woningen en is vaak eenvoudiger te installeren dan de ventilatiewarmtepomp. Wanneer de buitentemperatuur onder de 4 °C komt, kan de warmtepomp minder efficiënt werken, waardoor de CV-ketel vaker bij moet springen.

3. Combinatiesysteem

Dit systeem combineert zowel een binnen- als een buitenunit. Het kan dus zowel warmte onttrekken aan de ventilatielucht als aan de buitenlucht. Hierdoor is het systeem flexibel genoeg om zowel de woning als het sanitaire water te verwarmen. Bij koude weersomstandigheden springt de CV-ketel weer bij. Deze combinatie is ideaal voor woningen die een mix van warmtebronnen kunnen gebruiken en waarbij zowel het CV- als het sanitaire water verwarmd moet worden.

Wat zijn de voordelen van een hybride warmtepomp?

Hybride warmtepompen bieden diverse voordelen ten opzichte van traditionele verwarmingssystemen. Deze voordelen zijn zowel economisch als ecologisch van aard.

1. Vermindering van gasverbruik

Een van de belangrijkste voordelen is dat een hybride warmtepomp het gasverbruik aanzienlijk kan verlagen. De warmtepomp neemt in de meeste gevallen het grootste deel van de verwarming voor zijn rekening, zodat de CV-ketel slechts bijkomend wordt ingezet. Dit leidt tot een lager gasverbruik en dus lagere energiekosten.

2. Duurzaam en milieuvriendelijk

Door de toename van elektriciteit op basis van duurzame energie, zoals wind- en zonne-energie, is het gebruik van een warmtepomp steeds duurzamer geworden. Een hybride warmtepomp maakt dus gebruik van zowel duurzame elektriciteit als gas, maar biedt toch een aanzienlijke reductie in CO₂-uitstoot ten opzichte van een traditioneel gasverwarmingssysteem.

3. Geschikt voor bijna elke woning

Een hybride warmtepomp is vooral geschikt voor bestaande woningen die niet volledig zijn geïsoleerd. In tegenstelling tot volledig elektrische warmtepompen, die vaak een goede isolatie en een aangepast afgiftesysteem zoals vloerverwarming vereisen, kan een hybride warmtepomp werken in combinatie met bestaande radiatoren en verwarmingssystemen. Dit maakt het een haalbare oplossing voor veel woningen.

4. Slimme regeling en energie-efficiëntie

Het slimme regelsysteem van een hybride warmtepomp zorgt ervoor dat de meest efficiënte energiebron wordt ingezet. In de meeste gevallen is dit de warmtepomp zelf, maar bij extreme kou of hoge warmtevraag springt de CV-ketel bij. Sommige modellen zijn zelfs in staat om actuele brandstofprijzen te gebruiken bij het bepalen van de meest economische keuze. Hierdoor wordt de energie-efficiëntie verder verhoogd.

Aandachtspunten bij aankoop en installatie

Hoewel een hybride warmtepomp een goede keuze kan zijn, zijn er ook een aantal aandachtspunten die eigenaren en installateurs moeten overwegen bij de aankoop en installatie.

1. Geluid van de buitenunit

Een van de nadelen van een hybride warmtepomp met buitenunit is het geluid dat deze produceert. Vooral bij modellen die vaak in gebruik zijn, kan dit geluid storend zijn voor bewoners of buren. Het is daarom belangrijk om goed te overleggen over de locatie van de buitenunit en eventueel geluiddemping te overwegen.

2. Regelmatig onderhoud

Zowel de warmtepomp als de CV-ketel vereisen regelmatig onderhoud om optimaal te functioneren. De warmtepomp moet bijvoorbeeld jaarlijks worden gecontroleerd om te zorgen dat de koudemiddelen en compressoren goed functioneren. De CV-ketel moet eveneens onderhouden worden om te voorkomen dat er slijtage of vermindering van het rendement optreedt.

3. Energieverbruik bij lage temperaturen

Hoewel hybride warmtepompen in de meeste gevallen efficiënt werken, is het belangrijk om te weten dat ze minder efficiënt zijn bij zeer lage temperaturen (onder 4 °C). Op die momenten springt de CV-ketel bij, wat betekent dat het gasverbruik tijdelijk kan stijgen. Voor woningen in koude regio’s of in jaren met extreem koude winters, kan dit een overweging zijn.

4. Keuze van het juiste type

Het kiezen van het juiste type hybride warmtepomp is cruciaal. Voor woningen met een bestaand ventilatiesysteem is een ventilatiewarmtepomp een aantrekkelijke keuze, terwijl een lucht-water warmtepomp beter is voor woningen waar een buitenunit gemakkelijk te plaatsen is. In sommige gevallen kan een combinatiesysteem het beste resultaat opleveren.

5. Budget en investering

De aanschaf van een hybride warmtepomp is een aanzienlijke investering. De prijsvariatie ligt afhankelijk van het type en de installatiekosten tussen € 10.000 en € 20.000. Het is daarom belangrijk om zorgvuldig te budgetteren en te overwegen of de besparing op energiekosten op de lange termijn het aankoopbedrag kan omslag maken. In sommige gevallen zijn er subsidies of steunmaatregelen beschikbaar die het aankoopbedrag kunnen verlagen.

Welke hybride warmtepomp kopen?

Het kiezen van de juiste hybride warmtepomp hangt af van diverse factoren, waaronder de toepassing, de woninggeometrie, de isolatiegraad en de energievoorziening. Hieronder zijn enkele richtlijnen opgenomen die eigenaren kunnen gebruiken bij de aankoop.

1. Verwarming van de woning en sanitaire water

Als het doel is om zowel de woning als het sanitaire water te verwarmen, is een hybride warmtepomp met buitenunit of een combinatiesysteem een goede keuze. Deze varianten kunnen zowel CV-water als tapwater verwarmen en zijn geschikt voor de meeste woningtypes.

2. Verwarming van enkel de woning

Als de verwarmingssysteem enkel voor de verwarming van de woning is bedoeld, is een hybride warmtepomp met buitenunit voldoende. Deze variant is eenvoudiger en vooral geschikt voor woningen met bestaande radiatoren en verwarmingssystemen.

3. Bestaande ventilatie

Voor woningen met een bestaand mechanisch ventilatiesysteem is een ventilatiewarmtepomp een interessante optie. Deze variant maakt gebruik van de ventilatielucht om warmte op te wekken en is daarom ideaal voor woningen waar geen extra buitenunit gewenst of mogelijk is.

4. Isolatie en energie-efficiëntie

In woningen die goed geïsoleerd zijn, kan een volledig elektrische warmtepomp een betere keuze zijn. Deze varianten zijn echter meestal niet geschikt voor bestaande woningen en vereisen vaak aangepaste afgiftesystemen zoals vloerverwarming of lage temperatuur radiatoren.

Conclusie

Hybride warmtepompen zijn een interessante en flexibele oplossing voor eigenaren die hun woning duurzaam willen verwarmen, maar niet direct volledig van gas af kunnen. Door de combinatie van een lucht-water warmtepomp en een CV-ketel, is het systeem in staat om zowel in warme als koude weersomstandigheden betrouwbaar en energiezuinig te functioneren. Er zijn verschillende soorten hybride warmtepompen beschikbaar, van ventilatiewarmtepompen tot combinatiesystemen met zowel binnen- als buitenunit. Het kiezen van de juiste variant hangt af van de toepassing, de woninggeometrie en de isolatiegraad.

Bij de aankoop zijn er diverse aandachtspunten, zoals het geluid van de buitenunit, het noodzakelijke onderhoud en de efficiëntie bij lage temperaturen. Het is daarom belangrijk om zorgvuldig te overwegen welke hybride warmtepomp het beste past bij de situatie van de woning. Daarnaast is het raadzaam om professioneel advies in te winnen van erkende installateurs om ervoor te zorgen dat het systeem optimaal wordt gekozen en geïnstalleerd.

In de toekomst is het aannemelijk dat de technologie van hybride warmtepompen zich verder zal ontwikkelen. Het ontstaan van slimme systemen die in staat zijn om brandstofprijzen in te lezen en automatisch te bepalen welk systeem het meest economisch is, wijst op een toekomst waarin verwarmingssystemen nog efficiënter en duurzamer worden.

Bronnen

1. Hybride warmtepomp: werking + kosten
2. Welke warmtepomp heb ik nodig?
3. Soorten hybride warmtepompen