Installatie van een warmtepomp in een bestaande woning: voorwaarden, aanpassingen en kosten

De installatie van een warmtepomp in een bestaande woning is een aantrekkelijke maatregel voor energiebesparing en duurzaamheid. Echter, het succes van zo’n installatie hangt sterk af van de huidige toestand van de woning, de gekozen warmtepomp en eventuele aanpassingen. In dit artikel bespreken we de voorwaarden, aanpassingen, kosten en technische aspecten van het installeren van een warmtepomp in een bestaande woning, op basis van recente en betrouwbare informatie.

Voorwaarden voor een efficiënte warmtepompinstallatie

Een warmtepomp kan effectief ingezet worden in een bestaande woning, maar enkele voorwaarden moeten aanwezig zijn om het volledige potentieel te benutten. Deze voorwaarden zijn van belang voor zowel de energiebesparing als de functionele werking van de warmtepomp.

1. Energiebehoefte en isolatiegraad

De warmtebehoefte van de woning moet boven een bepaald niveau liggen om een warmtepomp rendabel te maken. Daarnaast moet de woning voldoende geïsoleerd zijn. Volgens meerdere bronnen is het aan te raden dat de woning minimaal energielabel B heeft. Een slecht geïsoleerde woning kan moeilijk voldoende worden verwarmd door een warmtepomp die werkt met lage temperaturen.

Het is verstandig om voordat de installatie begint, een inspectie te laten uitvoeren door een professionele installateur. Deze inspectie bepaalt de huidige isolatiegraad en de eventuele noodzaak tot aanpassingen.

2. Combinatie met vloerverwarming

Een warmtepomp werkt het beste in combinatie met vloerverwarming. Vloerverwarming verspreidt warmte over een groot oppervlak en kan daarom de woning goed verwarmen, zelfs op een lagere temperatuur. Aangezien een warmtepomp ook op lage temperaturen werkt, is deze combinatie erg efficiënt.

3. Gebruik van zonnepanelen

Omdat een warmtepomp stroom verbruikt in plaats van gas, is het verstandig om de elektriciteitskosten te beperken. Veel huiseigenaren kiezen daarom voor een aanvullende investering in zonnepanelen. Dit verduurzaamt de woning verder en zorgt voor een aanzienlijke besparing op de energierekening.

Voorbereiding en installatieproces

De installatie van een warmtepomp is technisch gezien een relatief eenvoudig proces, maar vereist wel een degelijke voorbereiding. Hieronder vindt u een overzicht van de stappen die vooraf genomen moeten worden en het daadwerkelijke installatieproces.

1. Inspectie en toetsing van de woning

Voordat een warmtepomp geïnstalleerd kan worden, is het essent om te controleren of de woning geschikt is voor de installatie. Dit betreft zowel de isolatiegraad als het warmteafgiftesysteem.

• Isolatie: De isolatie van muren, vloer en dak moet optimaal zijn. Indien dit niet het geval is, kunnen aanpassingen nodig zijn.
• Ventilatie: De ventilatie moet zorgvuldig worden afgesteld, want een warmtepomp werkt optimaal bij een balans tussen warmteinname en warmteverlies.
• Warmteafgifte: De keuze van het warmteafgiftesysteem is belangrijk. Vloerverwarming is de voorkeur, maar in sommige gevallen kan ook gewerkt worden met een hybride systeem dat een CV-ketel combineert met een warmtepomp.

2. Aanpassingen aan de woning

Als de woning niet optimaal geïsoleerd is, kunnen aanpassingen nodig zijn voordat de warmtepomp geïnstalleerd kan worden. Dit kan bijvoorbeeld het isoleren van muren of het vervangen van oude radiatoren zijn. Ook kan het zinvol zijn om isolerende kozijnen en glas (HR++ of tripple) aan te brengen.

Daarnaast moet er voldoende ruimte zijn voor de binnen- en buitenunit van de warmtepomp. De binnenunit wordt meestal in de buurt van de oude cv-ketel geplaatst. De buitenunit moet zorgvuldig geplaatst worden om geluidsoverlast te beperken en om voldoende luchtcirculatie te garanderen.

3. Installatie van de warmtepomp

De daadwerkelijke installatie duurt meestal één dag, maar vereist een aantal stappen:

• Doorgangen maken: Er moeten minstens twee doorgangen in de gevel gemaakt worden om de binnen- en buitenunit te verbinden.
• Plaatsing van de binnenunit: De binnenunit wordt geplaatst en gekoppeld aan het verwarmingssysteem. In sommige gevallen is een buffervat nodig om het verwarmingssysteem uit te breiden.
• Aansluiting op elektriciteitsnet: De warmtepomp wordt aangesloten op het elektriciteitsnet. Hierbij moet rekening worden gehouden met de vermogensbehoefte.
• Testen en afregelen: Na de installatie wordt de warmtepomp getest en afgericht op de specifieke eisen van de woning.

Soorten warmtepompen en keuze

Er zijn verschillende soorten warmtepompen, waarbij de keuze van het juiste type afhankelijk is van de omstandigheden van de woning en de persoonlijke voorkeuren van de huiseigenaar.

1. Hybride warmtepomp

De hybride warmtepomp is een populaire keuze voor bestaande woningen. Deze pomp combineert een lucht-water warmtepomp met een traditionele CV-ketel. De warmtepomp doet het meeste werk en springt de CV-ketel alleen in bij extreme koudte. Hierdoor kan het gasverbruik aanzienlijk worden verminderd.

Een hybride warmtepomp is vooral geschikt voor woningen die niet volledig zijn geïsoleerd of waar de verwarmingssystemen niet volledig vervangen kunnen worden. Deze oplossing is dus een praktische overstap naar een duurzamere verwarming.

2. Lucht-water warmtepomp

Een lucht-water warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht en gebruikt deze om water op te warmen. Deze warmtepomp werkt goed in combinatie met vloerverwarming. Het is echter belangrijk dat de woning voldoende geïsoleerd is om de warmte te bewaren.

3. Aardwarmtepomp

Een aardwarmtepomp haalt warmte uit de grond en is zeer efficiënt. Echter, deze pomp is niet altijd geschikt voor bestaande woningen. Het installeren van een aardwarmtepomp vereist vaak het boren van gaten van 100 tot 150 meter diep, wat kostbaar en technisch complex kan zijn. Daarom is deze oplossing vooral geschikt voor nieuwbouwprojecten.

4. Grondwaterwarmtepomp

Een grondwaterwarmtepomp gebruikt grondwater als bron voor warmte. Ook deze pomp is technisch complex en vereist vaak grote investeringen. In bestaande woningen is de installatie van een grondwaterwarmtepomp meestal niet haalbaar.

Kosten van een warmtepomp in een bestaande woning

De kosten van een warmtepompinstallatie kunnen variëren afhankelijk van het type warmtepomp, de benodigde aanpassingen en de omstandigheden van de woning.

1. Basisinvestering

De investering in de warmtepomp zelf ligt tussen 6.000 en 15.000 euro, afhankelijk van het type en de specificaties. Voor een hybride warmtepomp ligt het prijskaartje rond de 10.000 euro.

2. Aanpassingen aan de woning

Als de woning aanpassingen vereist, zoals isolatie of de vervanging van radiatoren, kunnen de kosten aanzienlijk stijgen. Een aanvullende investering in zonnepanelen is ook vaak zinvol en kan tot 5.000 euro extra kosten.

3. Subsidies en terugverdientijden

Er zijn diverse subsidies beschikbaar voor de installatie van een warmtepomp. Deze subsidies kunnen aanzienlijk helpen bij het afbetalen van de investering. De terugverdientijd van een warmtepompinstallatie kan variëren tussen 5 en 15 jaar, afhankelijk van de energiekosten en het type warmtepomp.

Geluidsoverlast en technische aspecten

Een warmtepomp kan geluidsoverlast veroorzaken, vooral als de buitenunit in de buurt van buren is geplaatst. Sinds 2020 zijn er regels in werking getreden die het geluidsniveau van warmtepompen beperken. De geluidsproductie is gereduceerd naar maximaal 40 decibel. Dit maakt de installatie van een warmtepomp in dichtbebouwde wijk mogelijk zonder significante hinder.

1. Geluidbeheersing

Bij het plaatsen van de buitenunit is het verstandig om rekening te houden met de omgeving. De unit moet zodanig geplaatst worden dat het geluid niet naar buurhuisjes of woonkamers verdient. In sommige gevallen kan het nodig zijn om geluidsisolatie of schermen te installeren.

2. Aanpassingen voor koeling

Sommige warmtepompen kunnen ook gebruikt worden voor koeling in de zomermaanden. Dit vereist echter extra aanpassingen, zoals FAN-convectoren en een condensafvoer. Deze aanpassingen zorgen ervoor dat condens die tijdens het koelen ontstaat, niet schade aanricht aan de woning.

Voordelen en nadelen van een warmtepomp in bestaande woning

1. Voordelen

• Energiebesparing: Een warmtepomp kan aanzienlijk helpen bij het verminderen van energiekosten.
• Duurzaamheid: Door de vermindering van gasverbruik en de mogelijkheid om zonnepanelen aan te schaffen, wordt de woning duurzamer.
• Lage onderhoudskosten: Een warmtepomp vereist weinig onderhoud en heeft een lange levensduur.
• Hogere wondebeurwaarde: De installatie van een warmtepomp kan de waarde van de woning verhogen.

2. Nadelen

• Hoge startinvestering: De aankoop en installatie van een warmtepomp is kostbaar, vooral bij nodige aanpassingen.
• Technische eisen: Niet elke woning is geschikt voor alle soorten warmtepompen. In sommige gevallen zijn aanpassingen onmisbaar.
• Elektriciteitsverbruik: Hoewel een warmtepomp gas bespaart, verbruikt het wel elektriciteit. Dit kan leiden tot een stijging van de energierekening, tenzij zonnepanelen worden geïnstalleerd.

Conclusie

De installatie van een warmtepomp in een bestaande woning is een waardevolle investering voor energiebesparing en duurzaamheid. Echter, de keuze van het juiste type warmtepomp en eventuele aanpassingen aan de woning zijn essent voor het succes van de installatie. Door de woning goed te isoleren, vloerverwarming in te zetten en eventueel zonnepanelen aan te schaffen, kan de warmtepomp efficiënt en duurzaam functioneren. De installatie is technisch uitvoerbaar, maar vereist een degelijke voorbereiding en samenwerking met professionele installateurs. Met de juiste keuzes en voorbereidingen kan een warmtepomp een aanzienlijke bijdrage leveren aan de energievoorziening van een woning en het verlagen van energiekosten in de toekomst.

Bronnen

1. Warmtepomp installeren in bestaande woning
2. Installatie warmtepomp
3. Een warmtepomp kopen en installeren
4. Kosten warmtepomp installeren in een bestaande woning