Koelen met een hybride warmtepomp: mogelijkheden, beperkingen en alternatieven

De transitie naar duurzame verwarmingsoplossingen zet zich wereldwijd steeds sneller door, en hybride warmtepompen zijn hierin een steeds populaardere keuze voor woningeigenaren. Buiten het verwarmen van woningen, is er ook interesse ontstaan in het koelen met een hybride warmtepomp. Het idee is aantrekkelijk: één systeem die zowel verwarming als koeling levert, waarbij het energieverbruik zo laag mogelijk is. Maar is het technisch haalbaar, en wat zijn de beperkingen? Dit artikel onderzoekt de mogelijkheden en de praktische uitvoering van koelen met een hybride warmtepomp, op basis van de meest actuele informatie uit betrouwbare bronnen.

Introductie

Koelen met een hybride warmtepomp is in theorie mogelijk, maar het effect is beperkt. De warmtepomp kan de woning enkele graden koeler maken, vooral wanneer deze wordt gekoppeld aan vloerverwarming. Bij traditionele radiatoren of convectoren kan koelen echter leiden tot condensvorming, wat weer kan resulteren in roestvorming of lekken. Ook is er een extra verbruik van elektriciteit nodig, wat de energiebesparing kan teniet doen.

Hoewel het niet de ideale oplossing is voor intensieve koeling, is het toch een interessante optie voor woningen die een gecombineerd verwarming-koelsysteem willen. Daarnaast zijn er alternatieven zoals een volledig elektrische warmtepomp of een aparte airco, die beter presteren bij koeltoepassingen. In dit artikel wordt ingegaan op de werking van een hybride warmtepomp bij koelen, de voorwaarden voor succesvolle toepassing, en de kosten en subsidies die erbij horen.

Werking van een hybride warmtepomp bij koelen

Een hybride warmtepomp is een systeem dat zowel elektrische warmtepomp-technologie als een CV-ketel combineert. Aan de basis van de warmtepomp zit een warmtewisselaar, die warmte uit de buitenlucht, aarde of ventilatielucht onttrekt en gebruikt voor de verwarming van water, dat vervolgens de woning verwarmt of sanitair water opwarmt.

Bij koelen wordt de richting van de warmtewisselaar omgedraaid. In plaats van warmte uit de omgeving op te nemen, wordt warmte uit de woning afgevoerd. Het koelwater dat hierbij ontstaat wordt via vloerverwarming of convectoren doorgegeven om de ruimte te koelen. Dit betekent dat de technologie er is, maar de efficiëntie en het resultaat kunnen variëren, afhankelijk van de constructie van het systeem en de manier waarop het is gekoppeld aan het verwarmingssysteem.

Vloerverwarming versus radiatoren

Een belangrijk aspect bij het gebruik van een hybride warmtepomp voor koelen is de manier waarop de woning is geïsoleerd en hoe het verwarmingssysteem is opgebouwd. Bij vloerverwarming is het mogelijk om het systeem te gebruiken voor koelen, omdat het langzaam werkt en geen extreme temperatuurverschillen maakt. Bij radiatoren of convectoren is het risico op condensvorming echter groter, omdat die systemen werken met hogere temperaturen. Dit kan leiden tot problemen met lekkages of roestvorming, wat de duurzaamheid van het systeem aantast.

Daarom is het aan te raden om bij koelen met een hybride warmtepomp alleen vloerverwarming te gebruiken of in ieder geval lage-temperatuur-radiatoren.

Voordelen en nadelen van koelen met een hybride warmtepomp

Voordelen

1. Gebruik van bestaande installatie: Een hybride warmtepomp maakt gebruik van het bestaande CV-ketelsysteem, wat minder aanpassingen aan de woning vereist in vergelijking met een volledig elektrisch systeem.
2. Energiezuinig bij verwarming: Door de automatische schakeling tussen warmtepomp en CV-ketel, is het systeem energiezuiniger dan een klassiek verwarmingssysteem.
3. Duurzaamheid: De warmtepomp gebruikt elektriciteit om warmte op te wekken, wat in combinatie met groene stroom een duurzame oplossing kan zijn.
4. Multifunctioneel: Een systeem dat zowel verwarming als koeling kan geven is logistisch aantrekkelijk en vereist minder ruimte in de woning.

Nadelen

1. Beperkte koelcapaciteit: De hybride warmtepomp is ontworpen voor verwarming en heeft beperkte koelcapaciteit vergeleken met een airco of volledige koelwarmtepomp.
2. Risico op condensvorming: Bij gebruik van radiatoren of convectoren is er een risico op condensvorming, wat lekkages kan veroorzaken.
3. Extra elektriciteitsverbruik: Koelen met een hybride warmtepomp kost extra energie, wat de energiebesparing kan teniet doen.
4. Technische beperkingen: Niet alle hybride warmtepompen zijn geschikt voor koelen, en het vereist een specifieke opbouw van het systeem.

Alternatieven voor koelen

Als koelen met een hybride warmtepomp niet de ideale oplossing is, zijn er alternatieven:

1. Volledig elektrische warmtepomp

Een volledig elektrische warmtepomp is een systeem dat volledig op elektriciteit werkt. Het kan zowel verwarmen als koelen, en is vaak beter afgestemd op koeltoepassingen. Dit systeem is echter duurder en vereist vaak meer aanpassingen aan de woning, zoals het verwijderen van het bestaande CV-systeem.

2. Airco

Een aparte airco is een snelle en efficiënte manier om een woning te koelen. Het verbruik is meestal hoger dan bij een hybride warmtepomp, maar het biedt wel een betere koelcapaciteit en minder risico op technische problemen.

3. Ventilatie en isolatie

Een eenvoudige, duurzame manier om een woning te koelen is door goede ventilatie en isolation te garanderen. Dit is kostenefficiënt, maar vereist wel aandacht voor de bouwtechniek en de ventilatieoplossing.

Kosten en subsidies

De kosten van een hybride warmtepomp kunnen sterk variëren, afhankelijk van het merk, het type en het vermogen. De gemiddelde kosten zijn:

• Hybride warmtepomp: €2.250 – €7.500
• Hybride warmtepomp + nieuwe CV-ketel: €3.750 – €10.000
• Volledig elektrische warmtepomp: €6.000 – €8.000
• Volledig elektrische warmtepomp + 200 liter voorraadvat: €7.500 – €10.500

Deze prijzen zijn exclusief eventuele subsidies. In Nederland zijn er meerdere subsidieprogramma’s beschikbaar, zoals de Klimaat- en Energievergelijker en programma’s van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Het is raadzaam om te checken of de gekozen warmtepomp aan de voorwaarden voor subsidies voldoet.

Soorten warmtepompen en hun geschiktheid voor koelen

Er zijn verschillende typen warmtepompen die geschikt kunnen zijn voor koelen:

1. Lucht-water warmtepomp

Een lucht-water warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht en gebruikt deze voor verwarming. Het is eenvoudig te installeren, omdat er weinig of geen graafwerk nodig is. Deze warmtepomp is geschikt voor koelen, maar de efficiëntie is afhankelijk van de buitentemperatuur.

2. Bodem-water warmtepomp

Deze warmtepomp haalt warmte uit de aarde en is wat efficiënter dan lucht-water warmtepompen. De temperatuur van de bodem is namelijk constanter. Ook is het in de zomer efficiënter om te koelen dan een lucht-water warmtepomp.

3. Water-water warmtepomp

Deze warmtepomp haalt warmte uit grondwater of oppervlaktewater, zoals een rivier of meer. Het is erg efficiënt, maar vereist toegang tot geschikt water en complexe installatie. Deze warmtepomp is dus niet geschikt voor alle woningen.

Hybride versus all-electric warmtepomp

Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp werkt samen met een CV-ketel en schakelt automatisch afhankelijk van de buitentemperatuur en warmtebehoefte. Het is een goede keuze voor bestaande woningen, omdat minder aanpassingen nodig zijn. De terugverdientijd is echter vaak langer, en het gasverbruik is niet volledig weg.

All-electric warmtepomp

Een all-electric warmtepomp is volledig elektrisch en heeft geen CV-ketel nodig. Het is milieuvriendelijker en draagt dus meer bij aan CO₂-reductie, maar het is duurder en vereist meer aanpassingen aan de woning. Dit type is dus geschikter voor nieuwbouw of voor woningen waar het CV-systeem volledig vervangen kan worden.

Hybride all-electric ready

Een relatief nieuw fenomeen is de hybride all-electric ready warmtepomp. Dit type is ontworpen om in de toekomst volledig elektrisch te kunnen werken, zonder het huidige CV-systeem te hoeven verwijderen. Het biedt dus flexibiliteit en kan met de tijd worden aangepast, wat het een aantrekkelijke optie maakt voor woningeigenaren die langdurig investeren willen in duurzame verwarming.

Conclusie

Koelen met een hybride warmtepomp is in theorie mogelijk, maar de praktische toepassing is beperkt. Het werkt het beste in combinatie met vloerverwarming, en bij gebruik van radiatoren of convectoren is het risico op condensvorming groot. Bovendien kost het extra elektriciteit, wat de energiebesparing kan teniet doen. Daarom is een aparte airco of een volledig elektrische warmtepomp vaak een betere keuze voor intensieve koeling.

Toch biedt een hybride warmtepomp een aantal voordelen: het maakt gebruik van bestaande installatie, is energiezuinig bij verwarming en is multifunctioneel. Het is dus een goede oplossing voor woningen waar koelen niet de prioriteit is, maar waar een duurzame verwarming gewenst is.

Voor wie wel interesse heeft in koelen, is het raadzaam om een professionele adviseur te raadplegen, die beoordeelt welk type warmtepomp het beste aansluit bij de woning en de behoeften. Ook is het verstandig om subsidies te checken, omdat die het aanschafbudget kunnen verminderen.

In de transitie naar duurzame verwarming en koeling is de hybride warmtepomp dus een interessante optie, maar het is belangrijk om de beperkingen en de technische vereisten goed te begrijpen voorafgaand aan aankoop of installatie.

Bronnen

1. Hybride warmtepomp: kan je daarmee ook koelen?
2. Hybride warmtepomp: werking en kosten
3. Duurzaam koelen van je woning