Vergunning voor warmtepomp op het dak: Wanneer is het nodig en hoe voer je het correct uit?

Published by Redactie on september 25, 2025 | Category warmtepomp

Het plaatsen van een warmtepomp op het dak wordt steeds vaker gekozen als oplossing voor energiezuinig wonen, met het voordeel dat het buitenunit uit het zicht blijft en geluidsoverlast wordt beperkt. Toch is het belangrijk om te weten of een omgevingsvergunning nodig is, aangezien dit varieert afhankelijk van de locatie, hoogte, oppervlakte, en andere omstandigheden. In dit artikel worden de relevante regels en eisen uitgelegd, op basis van de huidige wet- en regelgeving, en wordt een duidelijke handleiding gegeven voor de stappen die je moet nemen bij het plaatsen van een warmtepomp op het dak.

Inleiding

De warmtepomp is tegenwoordig een veelgebruikt alternatief voor de traditionele CV-ketel, zowel in nieuwbouw als bij renovatie van bestaande woningen. Hybride systemen en airco’s met warmtepompsysteem worden steeds populairder. Bij het plaatsen van zo’n installatie op het dak, zijn er zowel technische als juridische aspecten van belang.

De belangrijkste vragen die je als woningeigenaar of bouwprofessional moet stellen zijn:

Is een warmtepomp op het dak vergunningplichtig?
Wat zijn de maatregelen die je moet nemen om binnen de wet te blijven?
Welke normen en regels zijn van toepassing bij de montage?

Deze vragen worden beantwoord op basis van de regelgeving zoals beschreven in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) en de Omgevingswet. Ook worden praktische richtlijnen gegeven voor het plaatsen van een warmtepomp op het dak, met aandacht voor regelgeving, geluidsnormen en eventuele uitzonderingen zoals bij historische panden.

Wat bepaalt of een warmtepomp op het dak vergunningplichtig is?

De regelgeving rond het plaatsen van een warmtepomp op het dak hangt af van meerdere factoren:

1. Hoogte en locatie van de warmtepomp

Volgens het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) is een warmtepomp op het dak in de meeste gevallen vergunningvrij, mits aan bepaalde afmetingen wordt voldaan. Dit geldt als:

De warmtepomp lager is dan 5 meter gemeten vanaf het aansluitend afgewerkt terrein;
Of de warmtepomp hoger dan 5 meter is, maar de verandering geen wijziging brengt aan draagconstructie, brandcompartimentering of isolatie (artikel 2.27 Bbl).

Wanneer de warmtepomp op de grond wordt geplaatst, gelden andere eisen: de installatie mag minder dan 1 meter hoog zijn en een oppervlakte van maximaal 2 m² mogen niet overschrijden.

Als de warmtepomp op een gevel of dak wordt geplaatst, wordt het gezien als een verandering aan een bestaand bouwwerk. Dit is vergunningvrij indien het minder dan 50 cm uitsteekt boven het dak of gevelvlak. Dit is het geval op een gevel, maar niet op een dakkapel of plat dak.

2. Oppervlakte en afmetingen

De oppervlakte van de warmtepompinstallatie speelt ook een rol bij de beoordeling. Bij installaties op de grond geldt dat een oppervlakte groter dan 2 m² vergunningplichtig kan zijn. Dit geldt ook wanneer de bovenkant van de installatie meer dan 1 meter boven het maaiveld uitsteekt.

3. Locatie en omgevingsplan

De locatie van de woning en het omgevingsplan van de gemeente bepalen ook of een warmtepomp vergunningplichtig is. Bijvoorbeeld:

Als de warmtepomp op het dak van een aanbouw wordt geplaatst en de bovenkant 30 cm of meer uitsteekt boven de vloer van de eerste verdieping, is een vergunning nodig.
Op het dak van een schuur of bijgebouw is de warmtepomp vergunningplichtig als de bovenkant meer dan 3 meter boven het maaiveld uitsteekt.
Als de installatie op de voorgevel of op een gevel die grenst aan openbaar gebied wordt geplaatst, is er vaak vergunningplichtigheid, omdat dit bouwwerken zijn die niet rechtstreeks mogelijk zijn zonder toestemming volgens het omgevingsplan.

Sinds 1 januari 2024 kan de gemeente het omgevingsplan aanpassen. Daardoor kunnen regels rondom de vergunningplichtigheid of vrijstellingen worden aangepast, afhankelijk van de locatie.

Uitzonderingen en vrijstellingen

Hoewel veel warmtepompen op het dak vergunningvrij zijn, zijn er uitzonderingen waarbij extra aandacht nodig is.

1. Uitzonderingen volgens artikel 2.27 Bbl

Een warmtepomp/airco die vergunningplichtig is, kan alsnog vergunningvrij worden gerealiseerd onder bepaalde voorwaarden. Deze worden beschreven in artikel 2.27 Bbl en zijn onder andere van toepassing op:

Bouwwerken gevolgklasse 1, zoals kleine aanpassingen die geen invloed hebben op de draagconstructie;
Verbouwingen zonder wijziging van draagconstructie, brandcompartimentering of isolatie;
Dakkapellen, dakramen, lichtstraten en soortgelijke daglichtvoorzieningen;
Zonnepanelen en PVT-panelen, die in lijn met het dak worden geplaatst en niet tegen de rand staan;
Magazijnstellingen, zwembaden, bubbelbaden, antenne-installaties, of bouwwerken geen gebouw zijnde voor openbare of infrastructurele voorzieningen.

Bij het plaatsen van een warmtepomp op het dak kan het dus vergunningvrij zijn als het voldoet aan deze uitzonderingen. Het is daarom belangrijk om te controleren of de installatie binnen deze categorieën valt.

2. Historische panden en monumenten

Bij historische panden of monumenten geldt een aparte regelgeving. In deze gevallen is het altijd nodig om een vergunning aan te vragen voor de plaatsing van een warmtepomp, omdat de architectuur en uitstraling van het gebouw in de meeste gevallen intact moeten blijven.

Zelfs bij het plaatsen van PVT-panelen op het dak moet er een vergunning komen, tenzij deze in lijn met het dak worden geplaatst en niet tegen de rand staan. In dat geval zijn ze soms vergunningvrij, maar dit geldt niet voor installaties in de tuin of op een ander zichtbare plek.

Regels en normen bij het plaatsen van een warmtepomp op het dak

Bij het plaatsen van een warmtepomp op het dak zijn er verschillende regelgevingen en normen van toepassing:

1. Bouwtechnische eisen

De warmtepomp moet aan bouwtechnische normen voldoen, zoals NEN 2778 (regels voor het plaatsen van buizen door het dak) en NEN 2686 (normen voor brandveiligheid).
Er zijn ook elektrische installatienormen van toepassing, vooral bij combinaties met zonnepanelen.

2. Geluidsnormen

Warmtepompen kunnen geluid produceren, wat in sommige gevallen geluidsoverlast kan veroorzaken. Hier geldt het Burgerlijk Wetboek, dat regelt dat men niet mag hinderlijk geluid veroorzaken.
Het is belangrijk om rekening te houden met geluidsnormen, vooral als de warmtepomp nabij een buurwoning is geplaatst. In sommige gevallen zijn er buren die juridisch actie ondernemen tegen geluidsoverlast van warmtepompinstallaties.

3. Brandveiligheid

Er zijn brandveilige eisen voor het plaatsen van elektrische installaties op het dak. Dit geldt ook voor het verwerken van kabels en buizen.
De warmtepompbehuizing en de manier waarop het op het dak is bevestigd, moeten aan deze eisen voldoen.

Praktische stappen bij het plaatsen van een warmtepomp op het dak

Om ervoor te zorgen dat je binnen de wet blijft en eventuele problemen voorkomt, zijn de volgende stappen aan te raden:

Onderzoek de regels van je gemeente.
Elk omgevingsplan kan anders zijn. Informeer bij de gemeente of het plaatsen van een warmtepomp op het dak vergunningplichtig is.
Meet de afmetingen van de warmtepompinstallatie.
Controleer of de installatie niet hoger is dan 5 meter, of niet boven de toegestane maat (1 meter hoog, 2 m²) uitkomt.
Zorg voor een duidelijke locatie.
Plaats de warmtepomp zodanig dat het niet zichtbaar is vanaf straat of openbare ruimtes. Dit is vooral belangrijk bij historische of monumentale panden.
Volg bouw- en elektriciteitsnormen.
Zorg dat de installatie voldoet aan de relevante normen, zoals NEN 2778 en NEN 2686, en dat de elektriciteitsinstallatie veilig is.
Bekijk de geluidseffecten.
Kies voor een warmtepompmodel dat weinig geluid produceert, en plaats het op een manier die geluidsoverlast beperkt.
Vraag eventueel om advies.
Als je twijfelt of je binnen de regelgeving blijft, is het verstandig om hulp in te schakelen. Veel installateurs en adviesbureaus kunnen je helpen bij het doorlopen van de juiste stappen.

Wat zijn de risico’s bij het plaatsen van een warmtepomp zonder vergunning?

Hoewel in veel gevallen een warmtepomp op het dak vergunningvrij is, is het belangrijk om te beseffen dat het plaatsen zonder vergunning wettelijk kan worden aangepakt. In sommige gevallen kan het tot volgende gevolgen leiden:

Aanmaning of boete door de gemeente;
Verplichte verwijdering van de installatie;
Juridisch conflict met buren, bijvoorbeeld door geluidsoverlast;
Problemen bij eventuele verkoop van de woning, als de installatie illegaal is geplaatst.

Daarom is het aan te raden om altijd te controleren of een vergunning nodig is, en bij twijfel deze aan te vragen. Dit voorkomt juridische en financiële risico’s.

Conclusie

Het plaatsen van een warmtepomp op het dak is een efficiënte manier om energie te besparen en geluidsoverlast te beperken. Toch is het belangrijk om rekening te houden met de regelgeving, omdat het in sommige gevallen vergunningplichtig is. De beoordeling hangt af van factoren zoals de hoogte, locatie, oppervlakte en het omgevingsplan van de gemeente.

In de meeste gevallen is een warmtepomp op het dak vergunningvrij, mits aan de afmetingen en locatie-eisen wordt voldaan. Er zijn uitzonderingen, zoals bij historische panden of als de installatie op de voorgevel of bijgebouw wordt geplaatst. Het is verstandig om dit te controleren bij de gemeente of via een professionele installateur.

Door aandacht te besteden aan de technische normen, geluidseffecten en bouwtechnische eisen, is het mogelijk om een warmtepomp op het dak veilig en legaal te plaatsen. Dit voorkomt problemen in de toekomst en draagt bij aan een duurzame en comfortabele woning.