Geluidsoverlast door warmtepompen: oorzaken, gevolgen en oplossingen

Published by Redactie on september 25, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

De opkomst van warmtepompen als duurzame verwarmingsoplossing heeft geleid tot een groeiend gebruik in woningen en woningcomplexen in Nederland. Echter, naast de voordelen die deze systemen bieden in termen van energiebesparing en CO₂-reductie, zijn er ook nadelen waarmee gebruikers en buren geconfronteerd worden. Eén van de meest voorkomende klachten is geluidsoverlast. Het brommen of zoemen van warmtepompen kan uren aanhouden en leiden tot hinder voor woningnemers en hun buren.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft opgemerkt dat er sprake is van geluidsoverlast veroorzaakt door warmtepompen, en heeft daarom een oriënterend onderzoek gestart. In dit artikel worden de oorzaken van geluidsoverlast, de gevolgen voor gezondheid en woongenot, en mogelijke oplossingen besproken. Hierbij wordt gebruikgemaakt van praktijkvoorbeelden, rechtszaken en adviezen uit betrouwbare bronnen.

Oorzaken van geluidsoverlast door warmtepompen

Geluidsemissie en technische werking

Een warmtepomp bestaat uit een binnenunit en een buitenunit. De buitenunit, die meestal op de grond of op een terras geplaatst is, is verantwoordelijk voor het opwekken van warmte door middel van verdamping en condensatie van een koudemiddel. Tijdens dit proces ontstaat een brom of zoem dat kan duren voor enkele uren. Volgens een onderzoek, genoemd in bron [1], kan het geluidsniveau van een warmtepomp oplopen tot 60 á 70 decibel. Dit is vergelijkbaar met het geluid van auto’s die op 15 meter afstand langsrijden.

Hoewel dit geluidsniveau op zich niet extreem hoog is, is het vanwege de aanhoudende aard en de afwijkende akoestische eigenschappen vaak opvallend. Het kan leiden tot hinder en aantasting van het woongenot, vooral wanneer de buitenunit dichtbij woningen is geplaatst of wanneer de geluidsstraling door de omgeving wordt versterkt.

Trillingen en constructiegeluid

Naast geluidsemissie kan een warmtepomp ook trillingen veroorzaken die worden overgedragen op de grond of de gebouwsconstructie. Deze trillingen kunnen zich voelen in de vloer, muren of gevels van naburige woningen. In bron [4] wordt verder uitgelegd dat dit constructiegeluid ontstaat als gevolg van onvoldoende trillingsabsorptie. Als de warmtepomp niet goed geïsoleerd is op de ondergrond of als de leidingen niet voldoende geïsoleerd zijn, kunnen de trillingen zich verspreiden.

Het gevolg hiervan is dat het geluid niet alleen hoorbaar is, maar ook fysiek te voelen is, wat de hinder verder kan vergroten. In een rechtszaak die in Edam is voorgelegd (zie bron [2] en [3]), werd gemeld dat de buren trillingen voelden die dwars door de gevels heen gingen.

Gevolgen van geluidsoverlast

Aantasting van woongenot

Een van de belangrijkste gevolgen van geluidsoverlast is de aantasting van het woongenot. Woningen zijn er om te rusten en te wonen, en aanhoudend geluid kan dit idee ondermijnen. In de rechtszaak uit Edam (bron [3]) werd beschreven hoe de harmonie in de straat verstoord raakte door het aanhoudende brommen van een warmtepomp. De buren voelden zich gediscrimineerd en verstoord, wat leidde tot spanningen in de omgeving.

Slaapproblemen en gezondheidsrisico’s

Een verder gevolg van geluidsoverlast, vooral ’s nachts, is dat mensen problemen kunnen krijgen met slapen. In hetzelfde juridische geval in Edam (bron [3]) meldde de betrokkene dat de geluidsoverlast leidde tot slaapproblemen. Ondanks dat de buurvrouw de warmtepomp had gedraaid, had ze rubberen dempers onder geplaatst en extra beplanting had aangebracht, bleven de klachten bestaan.

Ondanks dat er geen directe gezondheidsbelasting wordt genoemd in de bronnen, is er wel sprake van een negatief effect op de levenskwaliteit. In het advies van Pelsrijcken (bron [3]) wordt benadrukt dat geluidsoverlast onrechtmatig kan zijn als het gezondheidsaspecten beïnvloedt. Hieruit blijkt dat de problematiek niet alleen emotioneel, maar ook fysiek een rol kan spelen.

Juridische en praktische aspecten

Wettelijke normen en eisen

Sinds 2021 zijn er in Nederland strengere eisen voor geluidsemissies van warmtepompen. Volgens het gewijzigde Bouwbesluit mag het geluidsniveau op de erfgrens maximaal 40 dB zijn in de nacht en 45 dB overdag. In een juridisch geval (zie bron [3]) werden metingen gedaan die aantoonden dat het geluidsniveau in de nacht boven de 50 dB uitkwam. Dit overschrijdt dus de toegestane norm.

De hof in het betreffende geval (bron [3]) stelde dat de gestelde overlast voldoende aannemelijk en ernstig is om in een voorlopige-voorzieningsprocedure te worden besproken. Hieruit blijkt dat er juridische mogelijkheden zijn voor buren die geluidsoverlast ondervinden.

Rechtszaken en procedure

In het voorbeeld uit Edam is een rechtszaak ontstaan tussen buurvrouw en achterburen. De achterburen vroegen om maatregelen als verplaatsing van de warmtepomp, het installeren van geluids- en trillingsdempende maatregelen of het uitzetten van de warmtepomp ’s nachts. De buurvrouw had al verschillende maatregelen genomen, maar de klachten bleven bestaan.

Het hof oordeelde dat de vordering spoedeisend was en dat de buren ontvankelijk zijn in de procedure. Dit laat zien dat de rechtspraak gevoelig is voor geluidsoverlast, mits er voldoende bewijs is.

Oplossingen en voorkomende maatregelen

Technische en bouwkundige oplossingen

Er zijn verschillende manieren om geluidsoverlast van warmtepompen te verminderen. Een aantal van deze maatregelen is in bronnen beschreven:

1. Gebruik van trillingisolatoren en trillingdempers

Een betrouwbare aanpak is het gebruik van trillingisolatoren en trillingdempers. Deze producten zijn verkrijgbaar bij bijvoorbeeld Warmtepompdempers.nl (bron [4]). De bedoeling is om de trillingsoverdracht te verminderen, zodat minder geluid overblijft. Dit is vooral effectief als de warmtepomp op een vaste, solide ondergrond staat. Bij een ‘slappe’ ondergrond is het resultaat beperkt.

2. Buffervat installeren

Een buffervat is een technische oplossing die ervoor zorgt dat de warmtepomp niet constant moet schakelen tussen uit-stand en vol vermogen. Dit voorkomt dat het apparaat vaak start en stopt, wat geluid veroorzaakt. Door de warmtepomp langer op laag toerental te laten draaien, wordt het geluidsniveau verlaagd. Dit wordt beschreven in bron [5].

3. Nachtinstellingen

Als een warmtepomp over een ‘nachtinstelling’ beschikt, kan deze in de nacht op een laagere vermogenstand worden ingesteld. Dit zorgt voor minder geluid, vooral in de uren waarin het stil is en geluidsniveaus gevoeliger zijn. Dit wordt aanbevolen in bron [5].

4. Vrije ruimte rond de warmtepomp

Het is belangrijk dat er voldoende vrije ruimte rondom de uitblaasopening van de warmtepomp is. Dit betekent dat het apparaat niet in de buurt van muren of schuttingen moet staan. Beplanting is echter geen probleem, aangezien groene ruimtes geluid zachter maken. Bij een volledig betegelde tuin kan het dus raadzaam zijn om extra beplanting aan te brengen.

Praktische adviezen

Naast de technische maatregelen zijn er ook enkele praktische tips die kunnen helpen:

Locatie van de warmtepomp: De buitenunit dient zoveel mogelijk verwijderd te worden van woningen. Dit beperkt de geluidsstraling.
Afdakken en isolatie: Het plaatsen van een afdak of het isoleren van de omgeving rondom de warmtepomp kan het geluid verder dempen.
Melden van klachten: Als een gebruiker of buur persoon geluidsoverlast ervaart, is het belangrijk om dit te melden bij de betrokkene. Vaak kunnen klachten opgelost worden door kleine aanpassingen.

Verantwoordelijkheden en samenwerking

De verantwoordelijkheid voor geluidsoverlast door een warmtepomp ligt bij de eigenaar van het apparaat. Het is de verantwoordelijkheid van de eigenaar om ervoor te zorgen dat het apparaat niet hinderlijk is voor buren. In rechtszaken, zoals het voorbeeld uit Edam (bron [3]), is het duidelijk dat buren kunnen aandragen dat het gebruik van de warmtepomp onevenredig is als het gevolg is van onaanvaardbare geluidsoverlast.

Echter, samenwerking tussen buren is cruciaal. In het geval uit Edam had de buurvrouw al meerdere maatregelen genomen, zoals het draaien van de warmtepomp, het plaatsen van rubberen dempers en beplanting. Hoewel dit geen volledige oplossing was, toonde het aan dat een constructieve aanpak kan leiden tot minder hinder.

Conclusie

Geluidsoverlast veroorzaakt door warmtepompen is een serieuze klacht die zowel technisch als juridisch aandacht verdient. Het geluidsniveau van warmtepompen kan oplopen tot 60 á 70 decibel en kan uren aanhouden, wat leidt tot hinder en aantasting van het woongenot. De gevolgen kunnen variëren van slechter slapen tot spanningen in de omgeving. In rechtszaken is gebleken dat geluidsoverlast als spoedeisend kan worden aangemerkt, zeker wanneer het gezondheidsaspecten beïnvloedt.

Er zijn verschillende oplossingen beschikbaar, zoals het gebruik van trillingdempers, het installeren van een buffervat, het benutten van nachtinstellingen en het aanbrengen van vrije ruimte rond de warmtepomp. Daarnaast is samenwerking tussen buren en een verantwoordelijkheidsgevoel van de eigenaar van de warmtepomp essentieel om problemen te voorkomen of te beheersen.

Het is aan te raden dat zowel eigenaren als buren goed informeerd zijn over de beschikbare maatregelen en bereid zijn tot overleg. Zo kan geluidsoverlast voorkomen worden en kan de overgang naar duurzame verwarmingsoplossingen verloopt zonder onnodige hinder.

Bronnen

bromt