Warmtepompen met de hoogste SCOP-waarde: rendement, invloeden en voordeel

Inleiding

De keuze voor een warmtepomp als verwarmingssysteem is steeds vaker bepalend voor het energieverbruik en de duurzaamheid van een woning. In dit kader speelt de SCOP-waarde (Seasonal Coefficient of Performance), ook wel SPF genoemd (Seizoensprestatiefactor), een centrale rol. Deze waarde geeft een realistisch beeld van het jaarlijkse rendement van een warmtepomp, rekening houdend met seizoensgebonden temperatuurschommelingen en energieverbruik.

Hoewel de COP (Coefficient of Performance) een snelle maat is voor het momentopname rendement van een warmtepomp, is de SCOP beter geschikt voor een vergelijking tussen verschillende systemen en voor het bepalen van de werkelijke energiebesparing op jaarbasis.

In dit artikel wordt de SCOP-waarde van verschillende warmtepompsoorten besproken, inclusief de factoren die deze waarde beïnvloeden. Daarnaast worden de voordelen van een hoge SCOP-waarde uitgelegd, zoals lagere energiekosten, korte terugverdientijd en hoger energielabel. Tot slot worden warmtepompen met een van de hoogste SCOP-waarden voorgesteld, gebaseerd op de beschikbare informatie.

Wat is de SCOP-waarde van een warmtepomp?

De SCOP-waarde is een maat voor het gemiddelde rendement van een warmtepomp gedurende een volledig jaar, rekening houdend met seizoensgebonden temperatuurschommelingen, energieverbruik van bijzijnde apparaten en de werkelijke warmtevraag van het huis. De waarde wordt uitgedrukt in een getal en hoe hoger het getal, hoe efficiënter de warmtepomp werkt.

In tegenstelling tot de COP, die een momentopname geeft van het rendement onder standaard omstandigheden, is de SCOP een veel realistischere indicator voor het jaarverbruik en rendement. Zo is de SCOP-waarde bepalend bij de beoordeling van de energieprestatie van het gebouw (EPC) en het energielabel.

De SCOP-waarde varieert per land en klimaatzone. In Nederland wordt een gemiddeld klimaat als referentie gebruikt, wat betekent dat de SCOP-waarde voor Nederland iets anders kan zijn dan in Scandinavië of Spanje. Daarnaast beïnvloeden factoren zoals het type warmtepomp, de vertrektemperatuur en de bouwkenmerken van het huis (zoals isolatie en oppervlakte) de SCOP-waarde.

SCOP-waarden van verschillende warmtepompsoorten

De SCOP-waarden van verschillende warmtepompsoorten kunnen aanzienlijk variëren. Uit de beschikbare data is gebleken dat de keuze van het type warmtepomp en de gewenste vertrektemperatuur een grote invloed hebben op het jaarrendement. Hieronder is een overzicht van de gemiddelde SCOP-waarden per type, op basis van de gegevens uit bron 1.

Deze gegevens tonen duidelijk dat bodem-water warmtepompen het hoogste rendement bieden. Dit komt doordat de bodem een constante temperatuur heeft (ongeveer 7°C), ongeacht de buitentemperatuur. Hierdoor is het rendement van deze warmtepompen bijna volledig onafhankelijk van het weer.

Een lucht-water warmtepomp met een lagere vertrektemperatuur (zoals 35°C) kan een vergelijkbare SCOP-waarde behalen als een lucht-lucht warmtepomp. Dit suggereert dat het vermijden van hoge vertrektemperaturen een belangrijk strategisch element kan zijn voor het optimaliseren van het rendement van een warmtepomp.

Invloeden op de SCOP-waarde

De SCOP-waarde wordt beïnvloed door een aantal factoren. Deze omvatten zowel technische kenmerken van de warmtepomp als bouwkundige aspecten van het huis. Uit de gegevens in de bronnen blijkt het volgende:

1. Vertrektemperatuur: Hoe hoger de gewenste vertrektemperatuur, hoe lager de SCOP-waarde. Dit komt doordat een warmtepomp meer energie moet investeren om hogere temperaturen te bereiken. Daarom is het aangewezen om zo laag mogelijke vertrektemperaturen te kiezen, bijvoorbeeld via een vloerverwarmingssysteem.

2. Soort warmtepomp: Bodem-water warmtepompen leveren een hogere SCOP-waarde dan lucht-water warmtepompen, vanwege de constante temperatuur van de bodem. Lucht-lucht warmtepompen hebben een hoge SCOP-waarde, maar zijn minder geschikt voor centrale verwarmingssystemen.

3. Klimaat en locatie: De SCOP-waarde varieert per regio. In Nederland is de SCOP-waarde voor een gemiddeld klimaat de meest relevante. In koudere regio’s zullen warmtepompen met lage SCOP-waarden minder efficiënt werken.

4. Bouwkenmerken van het huis: Een goed geïsoleerd huis met een lage warmtevraag draagt bij aan een hogere SCOP-waarde. De grootte van de woning en het aard van de isolatie zijn daarbij bepalend.

5. Toestellen en ondersteunende systemen: De SCOP-waarde rekening houdt ook met het energieverbruik van bijzijnde toestellen, zoals circulatiepompen en afgiftesystemen (radiatoren of vloerverwarming). Een efficiënte installatie draagt bij aan een hogere SCOP-waarde.

Waarom is een hoge SCOP-waarde belangrijk?

Een warmtepomp met een hoge SCOP-waarde biedt meerdere voordelen, zowel op korte als op lange termijn. Uit de gegevens in bron 2 zijn de volgende voordelen geïdentificeerd:

1. Lagere energiekosten: Een warmtepomp met een hogere SCOP-waarde verbruikt minder stroom om dezelfde hoeveelheid warmte te produceren. Dit leidt direct tot lagere energiefacturen. Bij hoge stroom- en gasprijzen is dit vooral waardevol.

2. Kortere terugverdientijd: Een hoge SCOP-waarde betekent dat de warmtepomp efficiënter werkt, waardoor de investering in de warmtepomp sneller terugverdiend kan worden.

3. Hogere subsidievoorzieningen: In Nederland is er een subsidieprogramma (ISDE) dat uitkeert op basis van het energielabel van de woning. Een warmtepomp met een hogere SCOP-waarde kan resulteren in een beter energielabel en dus een hogere subsidie.

4. Beter energielabel voor de woning: Een warmtepomp met een hoge SCOP-waarde draagt bij aan een betere Energie Prestatie Coëfficiënt (EPC) en dus een hoger energielabel voor de woning. Uit onderzoek blijkt dat woningen met een hoger energielabel gemiddeld 10% meer opleveren bij de verkoop.

5. Samenwerking met zonnepanelen: Door een warmtepomp met een hoge SCOP-waarde te koppelen aan zonnepanelen, kan het rendement nog verder worden verhoogd. Dit komt doordat de zonnepanelen een deel van de benodigde stroom kunnen leveren, wat het systeem efficiënter maakt.

Warmtepompen met een van de hoogste SCOP-waarden

Uit de gegevens in bron 1 en 3 zijn een aantal warmtepompen geïdentificeerd met hoge SCOP-waarden. Deze warmtepompen worden voornamelijk gebruikt in combinatie met geothermie of bodemwarmte en hebben een SCOP-waarde van 4,5 tot 5,5. Hieronder volgt een overzicht van drie modellen die specifiek worden genoemd:

1. CTC EcoPart i600M:

   • SCOP-waarde: 5,5
   • Type: Geothermische (bodem-water) warmtepomp
   • Voordelen: Compacte uitvoering, modulering mogelijk, ingebouwde besturing, hoog energielabel (A+++)
   • Toepassing: Verwarming en warm tapwater, geschikt voor zowel woningen als bedrijven

2. CTC EcoPart 600M:

   • SCOP-waarde: 5,5
   • Type: Geothermische (bodem-water) warmtepomp
   • Voordelen: Modulering, 65°C vertrektemperatuur, compact, energielabel A+++
   • Toepassing: Verwarming en warm tapwater, geschikt voor woningen en bedrijven

3. CTC EcoPart 400:

   • SCOP-waarde: 5,5
   • Type: Geothermische (bodem-water) warmtepomp
   • Voordelen: Aansluitbaar op bestaande installaties, laag geluidsniveau, compact
   • Toepassing: Verwarming en warm tapwater, geschikt voor woningen en bedrijven

Deze warmtepompen zijn ontworpen voor geothermische toepassingen en combineren hoge SCOP-waarden met een betrouwbaar en efficiënt werking. Ze zijn ideaal voor huizen die een hoog rendement nastreven en die mogelijk ook zonnepanelen gebruiken om de energievoorziening verder te optimaliseren.

Invloed van het energielabel en SCOP op de verkoopwaarde van een woning

Een warmtepomp met een hoge SCOP-waarde draagt bij aan een beter energielabel van de woning. Uit onderzoek blijkt dat huizen met een hoog energielabel (zoals A of A+) een hogere marktwaarde hebben dan huizen met een lager energielabel (zoals D of E).

Een woning met een energielabel A kan tot 10% meer opbrengen bij de verkoop dan een woning met energielabel D. Dit is een aanzienlijke waarde en maakt een investering in een warmtepomp met een hoge SCOP-waarde niet alleen duurzaam, maar ook financieel verstandig.

Het energielabel wordt bepaald op basis van de Energie Prestatie Coëfficiënt (EPC), die de jaarlijkse energievoorziening van het huis weergeeft. Een warmtepomp met een hogere SCOP-waarde verlaagt de EPC-waarde, wat betekent dat minder energie nodig is om het huis warm te houden. Dit zorgt voor een hoger energielabel en een betere marktpositie van de woning.

Koppeling aan zonnepanelen en slimme PV-regelingen

Een warmtepomp met een hoge SCOP-waarde kan efficiënter werken wanneer deze gekoppeld is aan zonnepanelen. Dit komt doordat de zonnepanelen een deel van de benodigde stroom kunnen leveren, waardoor het systeem minder afhankelijk is van het energienet en minder stroom verbruikt.

Daarnaast is het gebruik van een slimme PV-regeling aan te raden. Deze regeling meet het energieverbruik en de opwekking van zonnepanelen nauwkeurig, waardoor het mogelijk is om te profiteren van salderen en eventuele overtijdsverbruik te beheren. In sommige gevallen kan dit leiden tot extra energiebesparing en lagere energiekosten.

Een slimme PV-regeling zorgt bovendien voor een betere integratie tussen zonnepanelen en warmtepomp. Het systeem kan bijvoorbeeld prioriteit geven aan het gebruik van zonnestroom voor de warmtepomp, waardoor het energieverbruik van het systeem nog efficiënter wordt.

Samenvatting van de voordelen van een warmtepomp met een hoge SCOP-waarde

Conclusie

De SCOP-waarde is een essentieel criterium bij de keuze van een warmtepomp. Het geeft een realistisch beeld van het jaarlijkse rendement en draagt bij aan een vergelijking tussen verschillende verwarmingssystemen. Uit de gegevens blijkt dat bodem-water warmtepompen in de regel de hoogste SCOP-waarden behalen, gevolgd door lucht-water warmtepompen met een lage vertrektemperatuur en lucht-lucht warmtepompen.

Een warmtepomp met een hoge SCOP-waarde biedt meerdere voordelen, zoals lagere energiekosten, een kortere terugverdientijd, hogere subsidievoorzieningen en een beter energielabel voor de woning. Daarnaast is het mogelijk om het rendement verder te verbeteren door de warmtepomp te koppelen aan zonnepanelen en slimme PV-regelingen.

Bij de keuze van een warmtepomp is het dus verstandig om de SCOP-waarde van het systeem nauwkeurig te bekijken. Een warmtepomp met een SCOP-waarde van 5,5 of hoger is een sterke keuze voor een efficiënt en duurzaam verwarmingssysteem.

Bronnen

1. Bobex – SCOP-waarden van warmtepompen
2. Technea – SCOP vs. COP van warmtepompen
3. CTC Warmtepompen – Geothermische warmtepompen