Centrale warmtepompen voor meerdere woningen: Efficiëntie, kosten en toepassingen

Published by Redactie on september 25, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

In de huidige tijd van energietransitie en duurzaamheid wordt de warmtepomp steeds vaker beschouwd als een duurzame en energiezuinige alternatief voor traditionele verwarmingsystemen. Voor appartementencomplexen en woningbouwverenigingen (VvE) bieden centrale of collectieve warmtepompen een aantrekkelijke oplossing om meerdere woningen tegelijk van warmte te voorzien. Deze systemen zijn niet alleen milieuvriendelijk, maar ook financieel rendabel op de lange termijn, vooral bij grotere projecten. In dit artikel bespreken we de technische aspecten, kosten, voordelen en mogelijkheden van centrale warmtepompen voor meerdere woningen, met een nadruk op toepassing in appartementencomplexen. We onderbouwen elk punt met concrete informatie uit betrouwbare bronnen.

Wat zijn centrale warmtepompen?

Centrale warmtepompen zijn installaties die meerdere woningen tegelijk kunnen voorzien van warmte. In tegenstelling tot individuele warmtepompen die per woning geïnstalleerd worden, wordt bij een centrale oplossing één of meerdere grote warmtepompen gebruikt, die via een distributienet de warmte naar alle appartementen transporteren. Deze aanpak is vaak efficiënter en voordeliger dan het installeren van individuele systemen per woning.

Er zijn twee hoofdtypes centrale warmtepompen:

Lucht/waterwarmtepompen – deze halen warmte uit de buitenlucht en pompen deze over in warm water voor verwarming en sanitair gebruik.
Water/waterwarmtepompen – ook bekend als aardwarmtepompen of geothermische warmtepompen, deze gebruiken warmte uit de bodem of grondwater.

Voordelen van centrale warmtepompen

Gewonnen energie-efficiëntie: Centrale installaties profiteren vaak van schaalvergroting. De warmteverdeler werkt doorgaans efficiënter dan meerdere kleine installaties.
Kostenbesparing per woning: Bij een collectieve aanpak is de investeringskost per woning lager dan bij individuele installaties.
Milieuvriendelijk: Warmtepompen gebruiken duurzame energiebronnen en produceren weinig emissies.
Lange levensduur: Goed onderhouden warmtepompen kunnen jaren functioneren met weinig onderhoud.
Subsidiekansen: Er zijn specifieke subsidies en leningen beschikbaar voor VvE’s die centrale warmtepompen installeren, zoals de Energiebespaarlening.

Toepassing in appartementencomplexen

In appartementencomplexen is de keuze voor een centrale warmtepomp vaak de meest logische. Deze systemen zijn geschikt voor zowel nieuwbouw als bestaande woningen, afhankelijk van de technische voorwaarden. Bij nieuwbouw is een water/waterwarmtepomp (aardwarmtepomp) vaak de beste keuze, aangezien deze systemen goed werken met vloerverwarming en weinig ruimte inwoningen vereisen. Bij bestaande woningen kan een hybride oplossing met een centrale warmtepomp gecombineerd met individuele eenheden of CV-ketels een praktische oplossing bieden.

Aanpassingen voor centrale warmtepompen

Voor het succesvol implementeren van een centrale warmtepomp zijn enkele aanpassingen aan de woning of het complex vaak noodzakelijk:

Isolatie verbeteren: Het is belangrijk om de woning goed geïsoleerd te hebben om te voorkomen dat warmte verloren gaat en de warmtepomp minder efficiënt werkt.
Vloerverwarming: Centrale warmtepompen werken meest efficiënt bij vloerverwarming, die lager temperatuurverlies oplevert.
Distributienet ontwerpen: Bij een collectieve installatie moet een netwerk worden ontworpen dat de warmte op efficiënte wijze verdeelt naar alle woningen.
Boorwerken: Voor aardwarmtepompen zijn boorwerken nodig. De diepte en lengte van de boor hangt af van de grootte van het appartementencomplex.

Kosten en terugverdientijd

De investeringskosten voor een centrale warmtepomp zijn aanzienlijk, maar kunnen op lange termijn besparing opleveren op energiekosten en subsidies. Hieronder geven we een overzicht van de kosten per type.

1. Lucht/waterwarmtepomp

Prijsbereik: € 5.000 – € 9.000 per woning bij individuele installatie. Bij collectieve installatie is de kost per woning aanzienlijk lager.
Toepassing: Ideaal voor bestaande woningen en kleine appartementencomplexen.
Voordelen: Eenvoudige installatie, geen boringen nodig, werkt goed in combinatie met CV-ketels (hybride oplossing).

2. Water/waterwarmtepomp (aardwarmtepomp)

Prijsbereik: € 15.000 – € 25.000 per woning bij individuele installatie. Bij collectieve oplossing ligt de kost per woning lager, maar het installeren van boorwerken kan tot € 100.000 per appartementencomplex kosten.
Toepassing: Nieuwbouw of bestaande woningen met vloerverwarming.
Voordelen: Hoog rendement, werkt efficiënter bij lage temperaturen, kan ook voor koeling gebruikt worden in de zomer.

3. Lucht-luchtwarmtepomp

Prijsbereik: € 4.000 – € 9.000 (inclusief plaatsing).
Toepassing: Alleen geschikt voor kleine, goed geïsoleerde woningen.
Voordelen: Verwarmt de lucht in de woning, kan ook als airco gebruikt worden in de zomer.

Subsidies en financieringsmogelijkheden

Een belangrijke overweging bij het installeren van een centrale warmtepomp is de beschikbaarheid van subsidies en leningen. Deze maatregelen kunnen aanzienlijk bijdragen aan de haalbaarheid van een dergelijke investering, vooral voor VvE's.

VvE Energiebespaarlening

De Energiebespaarlening is een specifieke lening voor VvE's die energiebesparende maatregelen wil financieren. De voorwaarden zijn gunstig: een vaste rente en langere looptijd. Dit maakt het mogelijk om de investeringskosten over meerdere jaren te spreiden.

Aanvragen voor subsidies

In Nederland bestaan verschillende subsidies die toegankelijk zijn voor VvE's die centrale warmtepompen installeren. Deze subsidies zijn bedoeld om de overstap naar duurzame verwarmingsystemen te stimuleren. Het is aan te raden om in contact te treden met de gemeente of een energieadviseur om te controleren welke subsidies beschikbaar zijn.

Technische specificaties en planning

De installatie van een centrale warmtepomp vereist zorgvuldige planning en een duidelijke technische aanpak. Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste technische aspecten.

1. Energiebron

Lucht/water: De warmte wordt opgenomen uit de buitenlucht. Deze oplossing is geschikt voor bestaande woningen.
Water/water: Warmte wordt opgenomen uit de bodem via boorwerken. Deze oplossing is meestal geschikt voor nieuwbouw.
Geothermische warmte: Gebruik van warmte uit grondwater of oppervlaktewater. Dit vereist complexe installaties en boorwerken.

2. Capaciteit en vermogen

De benodigde capaciteit van de warmtepomp hangt af van het aantal woningen en het verwarmingvermogen. Voor een appartementencomplex met 10 woningen is een warmtepomp met een vermogen van minstens 60 kW meestal nodig. Dit zorgt ervoor dat er voldoende warmte is voor alle woningen, ook in de koudste weken van het jaar.

3. Installatie en onderhoud

Installatie: Voor een centrale warmtepomp is het nodig om een centrale installatiekamer aan te leggen. Ook is een distributienet nodig om de warmte naar de woningen te brengen.
Onderhoud: Warmtepompen vereisen regelmatig onderhoud, zoals schoonmaak van de warmtewisselaar en controle op lekken in de slangen. Dit is belangrijk om de efficiëntie en levensduur te waarborgen.

Voorbeelden van toepassing

Voorbeeld 1: Appartementencomplex met 20 woningen

Een appartementencomplex met 20 woningen overweegt de installatie van een centrale water/waterwarmtepomp. De installatie kost ongeveer € 200.000, inclusief boorwerken. Door subsidies en de Energiebespaarlening komt de effectieve kost per woning op circa € 10.000. Op lange termijn levert de warmtepomp energiebesparingen op van circa 50%, wat per woning ongeveer € 1.500 per jaar uitmaakt. De terugverdientijd ligt rond de 10 jaar.

Voorbeeld 2: Bestaande woningen met centrale lucht/waterwarmtepomp

Een VvE met 15 appartementen kiest voor een centrale hybride warmtepomp. De investering kost € 100.000, inclusief aanpassingen aan de woningen (zoals isolatie en vloerverwarming). Met subsidies komt de kost per woning op € 6.666. De verwarmingskosten dalen met 40%, wat per woning circa € 1.000 per jaar bespaart. De terugverdientijd is ruim 15 jaar.

Conclusie

Centrale warmtepompen zijn een aantrekkelijke oplossing voor appartementencomplexen en VvE’s die op zoek zijn naar duurzame en energiezuinige verwarmingsoplossingen. Deze systemen bieden meerdere voordelen, waaronder een hogere efficiëntie, lagere kosten per woning en beschikbaarheid van subsidies. De keuze voor een centrale warmtepomp hangt af van de specifieke omstandigheden van het appartementencomplex, zoals de leeftijd van de woningen, de isolatiegraad en de beschikbaarheid van ruimte voor installatie. Door zorgvuldige planning en het betrekken van experts kan een centrale warmtepompinstallatie een slimmere keuze zijn voor zowel eigenaren als beheerders die duurzaamheid en financiële stabiliteit belangrijk vinden.