Tweedehands Warmtepompen: Uitvoeringen, Werking, Voordelen en Aandachtspunten

Published by Redactie on september 25, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

Tweedehands warmtepompen kunnen een betaalbare en duurzame oplossing zijn voor de opwarming van woningen of zwembaden. In dit artikel wordt ingegaan op de werking, soorten, voordelen en aandachtspunten bij het gebruik van tweedehands warmtepompen. Op basis van de gegevens uit de bronnen worden de technische aspecten van de warmtepomp, zoals COP-waarden, uitvoeringen (split-unit of monoblock), en de invloed van buitentemperatuur, besproken. Daarnaast worden praktische tips gegeven voor het onderhoud en eventuele problemen die bij het gebruik van tweedehands apparatuur kunnen optreden.

Het artikel richt zich op zowel particuliere gebruikers, zoals woningeigenaren met een zwembad, als professionals in de bouw- en renovatiebranche die op zoek zijn naar duurzame verwarmingssystemen. Het doel is om een objectieve en feitelijke overzicht te bieden, gebaseerd op de beschikbare informatie.

Werking van Warmtepompen

Principe van Werking

Een warmtepomp onttrekt warmte uit een externe bron, zoals lucht, water of de grond, en gebruikt deze om een ruimte of een zwembad op te warmen. Deze technologie maakt gebruik van een cyclus waarbij een koudemiddel verdampt en condenseert, waardoor warmte kan worden overgedragen. Het proces kan in korte lijnen als volgt worden omschreven:

Warmteopname: De warmtepomp onttrekt warmte uit de omgeving via een verdamper. Dit kan lucht, water of grond zijn.
Verdamping en compressie: Het koudemiddel verdampt en wordt daarna met een compressor samengeperst, waardoor de temperatuur en druk stijgen.
Warmteafgifte: De hete damp geeft zijn warmte af in een condensor, bijvoorbeeld aan een verwarmingssysteem of een zwembad.
Expansie en cyclusherhaling: Het koudemiddel wordt door een expansieventiel afgekoeld en de cyclus begint opnieuw.

De efficiëntie van een warmtepomp wordt uitgedrukt in de Coefficient of Performance (COP). Deze waarde geeft aan hoeveel warmte de pomp genereert voor elke kWh elektriciteit die wordt verbruikt. Hoe hoger de COP, hoe efficiënter de warmtepomp is.

COP en Energieverbruik

De COP is afhankelijk van de buitentemperatuur en de gewenste opwarmtemperatuur. Bijvoorbeeld, bij een buitentemperatuur van 26 °C kan een warmtepomp van EXIT Toys een COP van tot wel 6,5 bereiken. Dit betekent dat bij elke ingezette kWh elektriciteit er 6,5 kWh aan warmte wordt opgewekt, met een warmtewinst van 5,5 kWh. Dit is een aanzienlijke energiebesparing vergeleken met traditionele verwarmingsmethoden.

Een belangrijk aandachtspunt is echter dat de COP afneemt bij lagere buitentemperaturen. Als de buitentemperatuur onder de 10 °C zakt, kan de warmtepomp niet meer effectief werken. Dit is vooral van toepassing op zwembadwarmtepompen, waarbij het water in koud weer niet verwarmd wordt en daardoor afkoelt. Bij woningverwarming is het effect minder sterk, maar de COP daalt toch bij lage temperaturen.

Lage- en Hoge Temperatuur Warmtepompen

Er zijn twee soorten warmtepompen op basis van de maximale temperatuur die ze kunnen bereiken:

Lage temperatuur warmtepompen (tot 55 °C): Deze zijn geschikt voor woningverwarming met een CV-systeem dat werkt op lage temperaturen (maximaal 50–55 °C, beter 35 °C of lager). Het rendement is hoger bij lagere aanvoertemperaturen.
Hoge temperatuur warmtepompen (tot 70 °C): Deze pompen gebruiken een tweetrapscyclus of een ander type koudemiddel om hogere temperaturen te bereiken. Het rendement is lager dan bij lage temperatuur pompen, maar het is nodig voor systemen die hogere temperaturen vereisen.

Uitvoeringen van Warmtepompen

Split-unit en Monoblock

Er zijn twee hoofduitvoeringen van warmtepompen: split-unit en monoblock. Beide worden vaak gebruikt in lucht-water warmtepompen, waarbij warmte uit de lucht wordt opgenomen en afgegeven aan water (zoals in een CV-systeem of zwembad).

Split-unit:
- De koelcircuit is verdeeld over binnen- en buitenunit.
- De buitenunit is kleiner en er wordt koudemiddel gebruikt in plaats van water.
- Split-units zijn vaak goedkoper in aanschaf, maar duurder in onderhoud.
- Ze hebben geen vorstbescherming nodig tussen de units.
Monoblock:
- Het volledige koelcircuit zit in de buitenunit.
- Er wordt water gebruikt in plaats van koudemiddel.
- Monoblocks zijn meestal duurder in aanschaf, maar goedkoper in onderhoud.
- Ze hebben geen jaarlijkse controle nodig van het koelcircuit en geen risico op lekken.
- De installateur heeft geen certificaat van koeltechnieker nodig.
- De afstand tussen de binnen- en buitenunit kan groter zijn.

Beide uitvoeringen hebben vergelijkbare prestaties, maar het keuzeafhankelijk van factoren zoals budget, onderhoudsvoorkeuren en ruimtelijke omstandigheden.

Tweedehands Warmtepompen: Voordelen en Nadelen

Voordelen van Tweedehands Apparatuur

Lagere aanschafkosten: Tweedehands warmtepompen zijn vaak aanzienlijk goedkoper dan nieuwe modellen. Dit maakt ze een aantrekkelijke optie voor budgetbewuste gebruikers of voor tijdelijke oplossingen.
Duurzame keuze: Het hergebruik van apparatuur draagt bij aan een vermindering van afval en CO₂-uitstoot, wat aansluit bij duurzame doelstellingen.
Bewezen betrouwbaarheid: Een tweedehands warmtepomp die al jaren functioneert, kan bewijzen leveren op betrouwbaarheid. Dit is vooral waar als de pomp regelmatig onderhouden is en geen serieuze defecten heeft.

Nadelen en Aandachtspunten

Ongewis onderhoudshistorie: Bij tweedehands apparatuur is het vaak niet duidelijk hoe goed het is onderhouden. Dit kan leiden tot onverwachte reparaties of een korte levensduur.
Verouderde technologie: Oudere warmtepompen kunnen minder efficiënt zijn dan moderne modellen. Dit betreft zowel de COP-waarde als de energieverbruik per kWh.
Geen garantie: Tweedehands apparatuur biedt vaak geen garantie of beperkte garantie. Dit betekent dat eventuele defecten of onderhoudskosten volledig op de eigenaar rusten.
Installatie en compatibiliteit: Niet elke tweedehands warmtepomp is compatibel met bestaande systemen. Het is belangrijk om te controleren of het model geschikt is voor de huidige verwarmingsinstallatie of het zwembad.

Praktische Tips voor het Aankoop van Tweedehands Warmtepompen

Controleer het technische dossier: Vraag bij de vorige eigenaar of leverancier naar het technische dossier, inclusief installatiebewijs, onderhoudsdocumenten en eventuele reparaties. Dit geeft inzicht in de staat en geschiedenis van de apparatuur.
Laat een inspectie uitvoeren: Indien mogelijk, laat een professional een inspectie uitvoeren voordat je de aankoop doet. Dit kan voorkomen dat je een defecte of slecht onderhouden pomp koopt.
Test de prestaties: Als het mogelijk is, laat de pomp testen bij de vorige locatie of vraag naar de COP-waarde en het energieverbruik. Dit geeft een realistisch beeld van de efficiëntie.
Controleer het onderhoud: Informeer of de pomp regelmatig onderhouden is en of er eventuele aandachtspunten zijn, zoals lekken of storingen.
Overweeg het leeftijdsaspect: Een warmtepomp heeft meestal een levensduur van 10 tot 20 jaar. Als je een tweedehands pomp koopt die al 10 jaar oud is, kan het beter zijn om in te spelen op een vervanging binnen enkele jaren.

Problemen en Onderhoud van Warmtepompen

Probleemopsporing en Oorzaak

Een aantal veelvoorkomende problemen bij warmtepompen is te verklaren uit de bronnen. De volgende aandachtspunten zijn belangrijk bij het gebruik van tweedehands apparatuur:

Te weinig doorstroming van water:
Dit kan leiden tot storingen en verminderde efficiëntie. Controleer het filter van de filterpomp (zowel bij cartridge- als zandfilterpompen) en reinig of vervang het indien nodig. Bij het gebruik van extra toebehoren zoals een zoutsysteem is het extra belangrijk om het filter regelmatig te controleren.
Bevriezen van de warmtewisselaar:
Als de warmtewisselaar op de achterkant van de warmtepomp bevroren is en een foutmelding "Error107" geeft, is dit een teken dat de pomp actief werkt. Dit is geen defect, maar het is verstandig om de pomp in de zon te plaatsen om de efficiëntie te verbeteren.
Condenswater:
Het is normaal dat een warmtepomp condenswater verliest uit de buitenlucht. Dit is geen teken van een lek of defect. Controleer of het water vloeibaar is en of er geen onaangename geur of vlekken zijn.
Filterwatten reinigen:
Bij het gebruik van cartridge filterpompen moet de meegeleverde bodem gebruikt worden om te voorkomen dat de filterwatten te ver in de pomp terechtkomen en de pomp beschadigen. Was de filterwatten eenvoudig met de hand of in de wasmachine op 30 °C. Gebruik geen wasmiddel of wasverzachter, want dit kan de efficiëntie verminderen.
Aanvoertemperatuur en COP:
De COP-waarde is sterk afhankelijk van de buitentemperatuur. Hoe hoger de buitentemperatuur, hoe hoger de COP. Controleer of de pomp geschikt is voor de verwachte buitentemperaturen in jouw regio. Dit is belangrijk voor de prestaties en het energieverbruik.

Toepassing in Zwembaden

Zwembadwarmtepompen zijn een specifiek type warmtepomp dat gericht is op het opwarmen van zwembadwater. De volgende aandachtspunten zijn van toepassing:

Watercapaciteit:
Het aantal liter water bepaalt welke warmtepomp nodig is. Voor zwembaden tot 10.000 liter, 15.000 liter of 22.000 liter zijn verschillende modellen beschikbaar. Controleer de watercapaciteit van je zwembad en kies een pomp die daar geschikt voor is.
Filterpomp:
De warmtepomp is geschikt voor filterpompen vanaf 300 gal/h. Zorg ervoor dat de pomp compatibel is met de bestaande filterinstallatie en dat er voldoende doorstroming is.
Afdekken van het zwembad:
Het gebruik van een afdekzeil of zwembaddekzeil is aanbevolen om energie te besparen en het opwarmproces te versnellen. Dit voorkomt verlies van warmte en zorgt voor een efficiënter werken van de warmtepomp.
Verlenging van het zwemseizoen:
Een warmtepomp maakt het mogelijk om het zwembad al vroeg in het voorjaar of laat in het naseizoen te gebruiken. Met een warmtepomp kan het water opgewarmd worden tot 40 °C, wat een comfortabele temperatuur oplevert.
Aanvullende uitbreidingen:
Sommige warmtepompen kunnen uitgebreid worden met printplaten of extra circuits. Bijvoorbeeld een uitbreidingsprintplaat voor een regelaar zoals de Luxtronic 2.1 kan twee extra mengcircuits toevoegen en ondersteuning bieden voor zonne-energie en comfortkoeling.

Conclusie

Tweedehands warmtepompen kunnen een aantrekkelijke en duurzame oplossing zijn voor zowel woningverwarming als het opwarmen van zwembaden. Ze bieden voordelen in aanschafkosten en bijdragen aan een lagere CO₂-uitstoot. Het is echter belangrijk om de staat van de apparatuur zorgvuldig te controleren en eventuele aandachtspunten op te sporen. De efficiëntie van een warmtepomp hangt af van factoren zoals COP-waarde, buitentemperatuur en onderhoud. Door aandacht te besteden aan deze aspecten en eventuele problemen voor te zijn, kan een tweedehands warmtepomp langdurig en efficiënt functioneren.

Voor zowel particuliere gebruikers als professionals in de bouw- en renovatiebranche is het belangrijk om een objectieve en feitelijke keuze te maken, gebaseerd op technische gegevens en praktische ervaring. Met de juiste informatie en voorbereiding kan een tweedehands warmtepomp een waardevolle aanwinst worden voor elke installatie.

Bronnen

hand
2