Aantal start-stops van een warmtepomp: Invloed op levensduur en efficiëntie

Published by Redactie on september 25, 2025 | Category warmtepomp

Een warmtepomp is een duurzame en efficiënte manier om een woning te verwarmen en te verkoelen. Maar de levensduur en het rendement van zo’n systeem hangen sterk af van het aantal start-stops van de compressor. In dit artikel bespreken we hoeveel start-stops een warmtepomp per uur mag maken, wat de gevolgen zijn van te veel of te weinig cycli, en hoe je de levensduur van je warmtepomp kunt verlengen. We baseren ons uitsluitend op de informatie uit betrouwbare bronnen en technische data.

Inleiding

De compressor is het hart van elke warmtepomp. Afhankelijk van het type — aan/uit of modulerend — varieert het aantal mogelijke start-stops en draaiuren dat het apparaat kan doorstaan. Het aantal cycli beïnvloedt niet alleen de levensduur, maar ook de energieverbruiksefficiëntie van het systeem.

In dit artikel zullen we dieper ingaan op:

Het theoretische en praktische aantal start-stops per uur en per jaar
Het verschil tussen aan/uit- en modulerende compressoren
De invloed van dimensionering op het aantal cycli
Uitvoerig onderhoud en inspectie als middel om slijtage te voorkomen
De levensduur van een warmtepomp

Het aantal start-stops per uur

Een warmtepomp moet voldoen aan bepaalde technische normen om optimaal en duurzaam te functioneren. Een van de belangrijkste parameters is het aantal start-stops per draaiuur. Dit betreft het aantal keren dat de compressor in- en uitgeschakeld wordt.

Volgens de informatie uit de bronnen mag het aantal start-stops per uur niet hoger zijn dan drie keer. Dit betekent dat een warmtepomp in theorie maximaal drie keer per uur mag starten en stoppen. Een cyclus van 10 tot 20 minuten is normaal, en het aantal cycli per uur zou maximaal twee of drie moeten zijn. Als een warmtepomp vaker dan zesmaal per uur uitschakelt, kan dat wijzen op problemen met het systeem.

Een te hoge frequentie van start-stops — ook wel "pendelen" genoemd — leidt tot onnodige slijtage en vermindert de levensduur van de compressor. Dit is vooral het geval bij aan/uit-warmtepompen, die snel stoppen wanneer de gewenste temperatuur is bereikt, waarna ze opnieuw starten als de temperatuur daalt.

Het verschil tussen aan/uit en modulerende compressoren

Het type compressor beïnvloedt het aantal start-stops en draaiuren dat mogelijk is. Er zijn twee belangrijke types:

Aan/uit-compressoren
- Deze compressoren werken in een binaire modus: of ze zijn aan of uit.
- Ze starten en stoppen frequent, wat leidt tot meer slijtage.
- Het verwachte aantal draaiuren is gemiddeld tussen 50.000 en 60.000.
- Het aantal start-stops ligt rond de 150.000.
Modulerende compressoren
- Deze compressoren passen hun vermogen continu aan, wat het aantal start-stops beperkt.
- Ze kunnen langer draaien en stoppen minder vaak, waardoor de slijtage verminderd wordt.
- Het verwachte aantal draaiuren is hoger: 80.000 tot 100.000.
- Ook het aantal start-stops ligt rond de 150.000, maar de cycli zijn langer.

Modulerende compressoren zijn daarom meestal beter geschikt voor een langere levensduur en een hoger rendement. Ze passen automatisch aan aan de warmtebehoefte van de woning, waardoor ze efficiënter werken en minder slijtage veroorzaken.

Invloed van dimensionering op het aantal start-stops

De juiste dimensionering van een warmtepomp is cruciaal voor het aantal start-stops en draaiuren. Een warmtepomp die te groot is, zorgt ervoor dat de compressor snel op temperatuur komt en opnieuw moet starten. Dit leidt tot meer slijtage en vermindert de levensduur. Dit vergelijken we met een auto die te snel rijdt en dan abrupt moet remmen — het verslijt de componenten sneller.

Daarentegen, een warmtepomp die te klein is, draait langer per cyclus, wat het aantal draaiuren sneller verbruikt. De ideale oplossing is een perfecte dimensionering op basis van de warmtebehoefte van de woning. In sommige gevallen kan een buffervat worden gebruikt om de start-stops te beperken, vooral bij aan/uit-warmtepompen.

Een modulerende warmtepomp vermindert automatisch het vermogen voordat hij stopt, wat leidt tot langere cycli en minder slijtage. Dit maakt modulerende compressoren beter geschikt voor een langere levensduur.

Onderhoud en inspectie van de warmtepomp

Regelmatig onderhoud en inspectie van de warmtepomp zijn essentieel om slijtage te voorkomen en de levensduur te verlengen. Hier zijn enkele acties die tijdens een onderhoudsbeurt kunnen worden uitgevoerd:

Noot het aantal draaiuren en start-stops per jaar. Dit geeft een indruk van de slijtage en eventuele afwijkingen.
Controleer het aantal start-stops en analyseer de data indien nodig.
Lees uit eventuele storingen en analyseer de oorzaken.
Test het systeem op aanwezige functies, zoals verwarming, tapwaterverwarming, koeling, en de werking van pompen en kleppen.
Meet en noteer het elektrische stroomverbruik per fase, omdat te veel stroomverbruik kan wijzen op slijtage.
Meet en noteer het temperatuurverschil (delta T) van de verdamper en condensor.
Voer een visuele inspectie uit van de compressor en koudemiddelleidingen.

Een jaarlijks onderhoud zorgt ervoor dat eventuele problemen op tijd worden opgemerkt en hersteld. Dit verlengt de levensduur van de warmtepomp en vermindert de kans op onverwachte storingen.

Levensduur van een warmtepomp

De levensduur van een warmtepomp is afhankelijk van het type compressor, de slijtage en het onderhoud. De meeste fabrikanten stellen dat de economische levensduur van een warmtepomp gemiddeld rond de 10 jaar ligt. Dit betekent dat het systeem voor afschrijving doorgaans over een dagwaarde van €0 beschikt na 10 jaar. De werkelijke levensduur is echter vaak langer, rond de 15 jaar, mits het systeem goed is onderhouden en correct is gedimensioneerd.

Het duurste onderdeel van een warmtepomp is doorgaans de compressor. Een goed onderhouden compressor kan tot 100.000 draaiuren meegaan, afhankelijk van het type. Bij een modulerende compressor is dit bereik hoger dan bij een aan/uit-compressor.

Als voorbeeld: stel dat een modulerende compressor per jaar 5000 deellasturen draait (bij 40% van het vermogen), dan kan deze compressor ongeveer 20 jaar meegaan (100.000 : 5000 = 20). Bij een aan/uit-compressor die per jaar 2000 vollasturen draait en maximaal 3 start-stops per uur maakt, is het aantal start-stops per jaar 6000. Na 20 jaar is het aantal start-stops dan ook 120.000, wat het theoretische maximum is.

Invloed van temperatuur en kamergebruik op het aantal start-stops

De manier waarop je de warmtepomp gebruikt, heeft ook een invloed op het aantal start-stops en de efficiëntie. Het is aan te raden om de temperatuur in de woning constant te houden. Het openzetten van ramen is geen probleem, maar zorg ervoor dat ramen niet langer dan 10 minuten open blijven als het buiten kouder dan 18°C is. Anders moet de warmtepomp harder werken en is het rendement lager.

Bij lage temperaturen, zoals in de winter, is het normaal dat de warmtepomp vrij constant draait. In de lente of zomer is het echter ongewoon als de warmtepomp 15-19 uur per dag draait. Dit kan wijzen op een probleem met het systeem of een onjuiste dimensionering.

Het aanpassen van de vertrektemperatuur van het verwarmingswater kan ook een positieve invloed hebben. Hoe lager de temperatuur die het verwarmingswater moet bereiken, hoe minder energie de warmtepomp verbruikt en hoe beter het rendement. De vertrektemperatuur is daarom best maximaal 40°C.

Technische specificaties en energieverbruik

Het energieverbruik van een warmtepomp is ook afhankelijk van het aantal start-stops en draaiuren. Een gemiddeld verbruik per jaar ligt tussen 2.000 en 3.200 kWh, wat overeenkomt met 5 tot 8 kWh per dag. Dit hangt af van factoren zoals de isolatie van de woning, het type warmtepomp en het aantal cycli.

Een modulerende warmtepomp heeft meestal een hoger rendement dan een aan/uit-compressor. De modulerende compressor draait langer en minder vaak, wat leidt tot minder slijtage en een hoger rendement. Dit maakt modulerende warmtepompen geschikt voor langere levensduur en efficiëntie.

Conclusie

Het aantal start-stops van een warmtepomp is een belangrijk parameter voor de levensduur en het rendement van het systeem. Een warmtepomp mag maximaal drie keer per uur starten en stoppen, en moet zo weinig mogelijk cycli maken om slijtage te voorkomen. Het type compressor — aan/uit of modulerend — beïnvloedt het aantal start-stops en draaiuren. Modulerende compressoren zijn meestal efficiënter en hebben een langere levensduur.

Een juiste dimensionering van de warmtepomp is cruciaal om het aantal cycli te beperken en de slijtage te verminderen. Te grote of te kleine systemen leiden tot onnodige slijtage en vermindering van de levensduur. Daarnaast is regelmatig onderhoud en inspectie essentieel om eventuele problemen op te sporen en op te lossen.

De levensduur van een warmtepomp is gemiddeld 10 tot 15 jaar, afhankelijk van het type compressor en het onderhoud. Het duurste onderdeel van het systeem is de compressor, en het is daarom belangrijk om het aantal cycli te beperken en het systeem goed onderhouden.

Door het aantal start-stops te beperken en de warmtepomp correct te gebruiken, kun je de levensduur van het systeem verlengen en het rendement optimaliseren. Dit leidt tot een duurzamere en efficiëntere verwarmingsoplossing voor je woning.