Aanvoertemperatuur warmtepomp: Belangrijke factoren en optimale instellingen

Published by Redactie on september 25, 2025 | Category warmtepomp

Een warmtepomp is tegenwoordig een veelgebruikte en duurzame oplossing voor verwarming in woningen. Het rendement van zo’n systeem is sterk afhankelijk van de aanvoertemperatuur van het verwarmingswater. Een te hoge aanvoertemperatuur zorgt ervoor dat de warmtepomp minder efficiënt werkt, wat op zijn beurt leidt tot hogere energiekosten en een kortere levensduur van het systeem. Aan de andere kant is een te lage aanvoertemperatuur ook niet ideaal, omdat dit kan leiden tot onvoldoende verwarmingsprestaties. Het bepalen van de optimale aanvoertemperatuur is dus van groot belang voor zowel het comfort van de woning als de energiezuinigheid van het systeem.

In dit artikel bespreken we uitvoerig de invloed van de aanvoertemperatuur op de werking van een warmtepomp, de factoren die bij het instellen van deze temperatuur meespelen, en welke aanbevelingen en maatregelen je kunt nemen om jouw warmtepomp optimaal te laten functioneren.

Wat is aanvoertemperatuur en waarom is dit belangrijk?

De aanvoertemperatuur is de temperatuur van het water dat door het verwarmingsinstallatie wordt gestuurd. Bij een warmtepomp speelt deze temperatuur een cruciale rol in de efficiëntie van het systeem. Hoe lager de aanvoertemperatuur, hoe minder energie de warmtepomp moet verbruiken om de gewenste warmte op te wekken. Dit komt doordat de warmtepomp dan minder hard hoeft te werken om de temperatuur van het water op peil te houden.

Idealiter ligt de aanvoertemperatuur voor een warmtepomp tussen de 35 en 55 graden Celsius, afhankelijk van het type verwarmingssysteem dat je hebt. Voor vloerverwarming is een lagere aanvoertemperatuur van 30-40 graden Celsius vaak ideaal, terwijl radiatoren doorgaans een hogere temperatuur vereisen, rond de 50-60 graden Celsius. Het is belangrijk om je systeem aan te passen aan deze omstandigheden om zo optimaal mogelijk gebruik te maken van de warmtepomp. Dit voorkomt onnodige slijtage en verhoogt de levensduur van het systeem.

Hoe beïnvloedt aanvoertemperatuur de efficiëntie van een warmtepomp?

De efficiëntie van een warmtepomp wordt vaak uitgedrukt in de COP (Coefficient of Performance) of SCOP (Seasonal Coefficient of Performance). Deze indicatoren geven aan hoeveel warmte de warmtepomp levert ten opzichte van het elektriciteitsverbruik. Bij hogere aanvoertemperaturen is de COP lager, wat betekent dat de warmtepomp minder efficiënt werkt. Bijvoorbeeld: een aanvoertemperatuur van 35°C levert in veel gevallen een COP van 3,0 of hoger, terwijl bij 55°C dit getal kan dalen tot 2,5 of lager.

Een warmtepomp levert daarom een aanzienlijk hoger rendement in combinatie met lage temperatuur verwarming (LTV). Voorbeeld: bij een aanvoertemperatuur van circa 35°C renderen de warmtepompen van gemiddeld 30% beter dan bij een aanvoertemperatuur van 55°C. Dit benadrukt hoe belangrijk het is om de aanvoertemperatuur zo laag mogelijk te houden, zolang het comfort in de woning daar niet onder lijdt.

Soorten warmtepompen en hun temperatuurcapaciteit

Warmtepompen zijn in te delen naar de bron van warmte: lucht, water of grond. De werking van al deze warmtepompen berust op dezelfde natuurkundige principes, maar de manier waarop de warmte wordt onttrokken of afgegeven verschilt per type. De meeste warmtepompen zijn geschikt om zowel verwarmen als koelen, en kunnen ook warm tapwater genereren.

Bij hoge temperatuur warmtepompen (tot 70°C) is het van belang dat het huis geschikt is voor lage temperatuur verwarming. Dit betekent dat de aanvoertemperatuur in de CV maximaal 50-55°C, maar het liefst 35°C of lager is. Bij hogere aanvoertemperaturen dan 45°C schiet het elektriciteitsverbruik van de warmtepomp omhoog en het rendement (SCOP) omlaag.

Een alternatief is een tweetraps warmtepomp, die hogere temperaturen kan behalen. In de eerste trap gebruikt men een koudemiddel dat de bron van bijvoorbeeld 5°C naar 35°C brengt. In de tweede trap verhoogt men de temperatuur, met behulp van een tweede compressor en een ander type koudemiddel, van 35°C naar 70°C. Dit proces is haalbaar met een COP van 2,7. Een een-trap systeem kan ook hogere temperaturen bereiken, maar dan met een lager rendement.

Factoren die de aanvoertemperatuur beïnvloeden

Het instellen van de optimale aanvoertemperatuur is geen eenvoudige taak. Meer dan één factor speelt hier een rol. Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste variabelen die je in overweging moet nemen bij het instellen van je warmtepomp:

Buitentemperatuur: Naarmate de buitentemperatuur daalt, zal de warmtepomp doorgaans een hogere aanvoertemperatuur vereisen om de gewenste binnentemperatuur te handhaven. Dit is vooral het geval in de wintermaanden.
Isolatiewaarde van de woning: Een goed geïsoleerde woning heeft minder warmteverlies, waardoor een lagere aanvoertemperatuur voldoende is om het comfort te waarborgen. Nieuwbouwwoningen zijn vaak al uitgerust met een hoog isolatieniveau, wat het gebruik van een warmtepomp met lage temperatuur (LTV) vergemakkelijkt.
Type afgiftesysteem: Vloerverwarming functioneert optimaal met lage aanvoertemperaturen (circa 30-40°C), terwijl traditionele radiatoren mogelijk een hogere aanvoertemperatuur vereisen (circa 55-70°C). Lage temperatuur radiatoren zijn een goed alternatief voor wie geen vloerverwarming heeft.
Gewenste binnentemperatuur: Hoe hoger je de gewenste binnentemperatuur instelt, hoe hoger de aanvoertemperatuur van de warmtepomp zal moeten zijn. Dit betekent dat het comfort in de woning in balans moet worden gebracht met het energieverbruik.
Hydraulische inregeling van het systeem: Een correct hydraulisch ingeregeld systeem zorgt voor een gelijkmatige warmteverdeling door de woning en kan de noodzaak voor een hogere aanvoertemperatuur verminderen. Het is daarom verstandig om dit aspect zorgvuldig te overwegen bij de installatie van een warmtepomp.

Aanpassing van de aanvoertemperatuur

De meeste moderne warmtepompen bieden de mogelijkheid om de aanvoertemperatuur aan te passen via de regeling. Het is raadzaam om deze instelling regelmatig te controleren om ervoor te zorgen dat het systeem optimaal werkt. Het is aan te raden om de aanvoertemperatuur minimaal één keer per jaar te controleren, bij voorkeur aan het begin van het stookseizoen.

Als de aanvoertemperatuur te hoog is ingesteld, leidt dit tot een lager rendement, hoger energieverbruik en een mogelijk kortere levensduur van de warmtepomp. In principe is een lage aanvoertemperatuur altijd beter, zolang het comfort in de woning daar niet onder lijdt. Een te lage aanvoertemperatuur kan echter leiden tot onvoldoende verwarming. Het is daarom belangrijk om een evenwicht te vinden tussen energiezuinigheid en comfort.

Lage temperatuur verwarming: Een essentieel onderdeel

Voor de meeste warmtepompen heb je lage temperatuur verwarming nodig. Meestal verwarmen deze namelijk tot maximaal 55 graden. Sommige warmtepompen kunnen een hogere aanvoertemperatuur leveren tot 70 graden, maar dat gaat ten koste van het rendement. De grootste besparing bereik je daarom door ltv te combineren met een (hybride) warmtepomp.

Lage temperatuur verwarming zorgt voor een lagere energierekening. Je bespaart namelijk op je gasverbruik. Je cv-ketel of warmtepomp werkt efficiënter als de aanvoertemperatuur 50 graden of lager is. Wand- en vloerverwarming zijn een vorm van lage temperatuur verwarming. Hierbij stroomt het warme water door leidingen in de vloer of wand. Een warmtewisselaar zorgt voor de juiste temperatuur in de verwarming, die meestal lager is dan het water dat door radiatoren of convectoren stroomt.

Voordelen van lage temperatuur verwarming

Energiezuinig: Het kost minder energie om je woning op temperatuur te houden.
Comfort: Een constante temperatuur en gelijkmatige warmteverdeling zorgen voor een aangenaam gevoel.
Duurzamer: Door minder energie te verbruiken draagt het bij aan een lagere CO₂-uitstoot.
Langer stookseizoen: Het is verstandig om het verwarmingssysteem op een constante temperatuur te houden. Zet 's nachts de verwarming één of twee graden lager om energie te besparen.

Nadelen van lage temperatuur verwarming

Langere opwarmtijd: Vloerverwarming heeft meestal een langere opwarmtijd dan radiatoren.
Aanpassing van de woning: Niet elke woning is geschikt voor lage temperatuur verwarming. In bestaande woningen kan het nodig zijn om aanpassingen te maken aan de verwarmingsinstallatie.
Hydraulische inregeling: Een correct hydraulisch ingeregeld systeem is essentieel voor een gelijkmatige warmteverdeling.

Bijkomende tips voor het optimaliseren van je warmtepomp

Neben het instellen van de aanvoertemperatuur zijn er nog een aantal maatregelen die je kunt nemen om de prestaties van je warmtepomp verder te optimaliseren:

Regelmatige onderhoudscontrole: Zorg dat je warmtepomp jaarlijks door een professional wordt gecontroleerd. Dit voorkomt onnodige slijtage en zorgt voor een efficiëntere werking.
Goede isolatie: Zorg voor een hoog isolatieniveau in de woning. Dit vermindert het warmteverlies en zorgt ervoor dat je warmtepomp minder hard hoeft te werken.
Optimalisatie van het afgiftesysteem: Als je een warmtepomp hebt, is het verstandig om je afgiftesysteem te koppelen aan een lage temperatuur verwarmingssysteem zoals vloer- of wandverwarming.
Gebruik van slimme regelingen: Moderne slimme regelingen kunnen de aanvoertemperatuur automatisch aanpassen aan de omstandigheden in de woning. Dit zorgt voor een optimale balans tussen comfort en energiezuinigheid.

De rol van het BENG-systeem

Het BENG-systeem (Bouw Energieprestatie) speelt een belangrijke rol bij de keuze voor een warmtepomp met lage temperatuur. Bij nieuwbouwwoningen is het vanzelfsprekend dat het woningontwerp voldoet aan de laatste BENG-eisen. Bij bestaande woningen is het raadzaam om aanpassingen aan te brengen zodat het woningontwerp optimaal is voor een warmtepomp met lage temperatuur verwarming.

Een woning met lage temperatuur vloerverwarming levert meer BENG-winst op dan een woning met lage temperatuur radiatoren. Dit betekent dat het investeren in vloerverwarming niet alleen comfortabel is, maar ook financieel gunstig is bij het aanvragen van subsidies of leningen voor verduurzaming.

Samenvatting van aanbevelingen

Om de aanvoertemperatuur van je warmtepomp correct in te stellen en te optimaliseren, is het verstandig om rekening te houden met de volgende punten:

Kies voor lage temperatuur verwarming: Dit is essentieel voor het efficiënt werken van de warmtepomp.
Instelbare aanvoertemperatuur: Zorg ervoor dat je warmtepomp een instelbare aanvoertemperatuur heeft.
Regelmatige controle: Controleer de aanvoertemperatuur minimaal één keer per jaar, vooral aan het begin van het stookseizoen.
Goede isolatie: Verbeter de isolatie van je woning om het warmteverlies te verminderen.
Hydraulische inregeling: Zorg voor een correct hydraulisch ingeregeld systeem om gelijkmatige warmteverdeling te garanderen.
Slimme regelingen: Overweeg het gebruik van slimme regelingen die de aanvoertemperatuur automatisch aanpassen aan de omstandigheden in de woning.

Conclusie

De aanvoertemperatuur van een warmtepomp speelt een cruciale rol in de efficiëntie en duurzaamheid van het verwarmingssysteem. Een te hoge aanvoertemperatuur zorgt voor een lager rendement en hogere energiekosten, terwijl een te lage aanvoertemperatuur kan leiden tot onvoldoende verwarmingsprestaties. Het is daarom belangrijk om de aanvoertemperatuur zorgvuldig in te stellen en regelmatig te controleren.

Door rekening te houden met factoren zoals het type afgiftesysteem, de isolatie van de woning, de buitentemperatuur en de gewenste binnentemperatuur, is het mogelijk om de aanvoertemperatuur optimaal in te stellen. Een warmtepomp werkt meest efficiënt in combinatie met lage temperatuur verwarming, zoals vloer- of wandverwarming. Dit zorgt niet alleen voor een lagere energierekening, maar ook voor een hogere comfortniveau in de woning.

Het is aan te raden om bij de installatie van een warmtepomp professioneel advies in te winnen, zodat het systeem zo efficiënt mogelijk wordt ingeregeld. Door het aanvoertemperatuur te optimaliseren, draag je bij aan een duurzamere toekomst en bespaar je op de langere termijn energiekosten.