Benodigde Ruimte voor Warmtepompinstallaties: Een Gids voor Eigenaren en Bouwprofessionals

Published by Redactie on september 25, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

Het installeren van een warmtepomp is tegenwoordig een veelgekozen keuze voor eigenaren die hun woning duurzaam willen maken. Echter, om een warmtepomp goed te kunnen installeren, is het essentieel om rekening te houden met de benodigde ruimte, zowel binnen als buiten de woning. De benodigde ruimte varieert afhankelijk van het type warmtepomp, het ontwerp van de woning, en de aanwezige infrastructuur. In deze gids zullen we de verschillende aspecten van de benodigde ruimte voor warmtepompinstallaties bespreken, op basis van de beschikbare informatie uit betrouwbare bronnen.

We zullen onder andere de ruimtebehoeften van verschillende warmtepompvarianten, de benodigde ruimte voor bijzonderheden zoals boilers, expansievaten en afleversets, en de invloed van de bouwcontext op de installatie ruimte belichten.

Aanvullende Ruimte voor Warmtepompinstallaties

Algemene Ruimtebehoeften

Een warmtepomp is over het algemeen niet groter dan een traditionele CV-ketel. In veel gevallen zijn warmtepompen zelfs compact genoeg om geschikt te zijn voor woningen met beperkte ruimte, zoals appartementen. De benodigde ruimte hangt echter sterk af van het type warmtepomp en de specifieke omstandigheden van de installatie.

Lucht/water warmtepompen

Voor een lucht/water warmtepomp, is het nodig om zowel een binnenunit als een buitenunit te plaatsen. De binnenunit is meestal compact, met typische afmetingen van ongeveer 1,0 meter in lengte, 0,6 meter in breedte en 0,4 meter in diepte. De buitenunit, die doorgaans gebruikt wordt bij all-electric lucht/water warmtepompen, heeft afmetingen van ongeveer 0,8 x 0,8 x 0,4 meter.

Deze buitenunit moet op een geschikte locatie geplaatst worden, buiten het bereik van buurvrienden en voldoende afgelegen om geluidsnormen te respecteren. De afstand tot de erfgrens en de buren moet volgens de regelgeving aan bepaalde eisen voldoen, wat ook invloed heeft op de benodigde buitenruimte.

Bodem/water warmtepompen

Voor een bodem/water warmtepomp is geen buitenunit nodig, maar wel graafwerkzaamheden. Bij de verticale variant wordt één of meerdere boringen gemaakt tot een diepte van ongeveer 150 meter. De benodigde ruimte op het terrein is hierdoor relatief klein, maar het is wel belangrijk om rekening te houden met de toegankelijkheid voor machines en apparatuur tijdens de boring.

Monoblock warmtepompen

Monoblock warmtepompen bestaan uit één enkele unit, die zowel binnen als buiten kan geplaatst worden. Deze varianten vereisen doorgaans meer ruimte dan warmtepompen met aparte binnen- en buitenunits. De ruimtebehoeften zijn echter vergelijkbaar met die van een standaard CV-ketel.

Hybride Warmtepompen

Een hybride warmtepomp bestaat uit een binnenunit en een buitenunit. De binnenunit is vaak compact, met afmetingen van minimaal 1,0 meter in lengte, 0,6 meter in breedte en 0,4 meter in diepte. De buitenunit moet op een geschikte locatie worden geplaatst, waarbij de geluidsnormen en afstand tot de buren worden gerespecteerd.

Hybride warmtepompen worden steeds populairder, omdat ze efficiënt zijn en goed geschikt zijn voor woningen die een mix van warmtebronnen gebruiken. De benodigde ruimte voor deze installatie is over het algemeen vergelijkbaar met die van een standaard lucht/water warmtepomp, maar het is belangrijk om rekening te houden met eventuele extra onderdelen zoals een back-up verwarmingsketel.

Ruimtebehoeften voor On- en Ondergrondse Voorzieningen

Bij het aanleggen van een warmtenet in een wijk zijn extra voorzieningen nodig die ruimte vergen, zowel boven als onder de grond. Deze voorzieningen zijn belangrijk voor het functioneren van het warmtenet en moeten daarom goed in de bouwplanning worden verwerkt.

Technische Ruimte

Bij een MT-net (midden-temperatuurnet) is een centrale technische ruimte nodig, met een oppervlakte van ongeveer 300 m². Bij een ZLT-net (zeer laag temperatuurnet) kan deze ruimte 30-50% kleiner zijn. De technische ruimte kan eventueel deels ondergronds aangelegd worden. Ook is het mogelijk om de onderdelen over meerdere units te verdelen.

In de technische ruimte bevinden zich onder andere de installatie voor warmtewinning en transportpompen. Bij een MT-net staat er bovendien een centrale warmtepomp die het opgepompte water verwarmt tot 55 graden. Daarnaast is er een back-up verwarmingsketel voor piekmomenten.

Warmte-Koude-Opslag (WKO)

Een Warmte-Koude-Opslag (WKO) is nodig in de diepere ondergrond (tot 50 meter diepte). Deze opslagfunctie slaat in de zomer warm water uit het Amsterdam-Rijnkanaal op, wat in de winter gebruikt wordt voor de verwarming van woningen. De benodigde ruimte voor deze opslagfunctie is afhankelijk van de capaciteit van het warmtenet.

Warmte-Overdracht-Stations (WOS)

Bij zowel een MT- als ZLT-net zijn Warmte-Overdracht-Stations (WOS) nodig. Deze stations verdelen de warmte over de woningaansluitingen en hebben een formaat van ongeveer 3 x 2,5 x 2,5 meter. De locatie van deze stations moet goed gekozen worden om de logistiek en de energietransportopties te optimaliseren.

Benodigde Ruimte voor Warmtepompgerelateerde Apparatuur

Naast de warmtepomp zelf zijn er ook andere apparaten die ruimte in beslag nemen. Deze onderdelen zijn essentieel voor het correcte functioneren van het warmtepompsysteem.

Boiler voor Sanitair Warm Water

Voor sanitair warm water is een boiler nodig. Bij een MT-net is een kleine boiler van ca. 50 liter voldoende, met een hoogte van ca. 70-80 cm bij een diameter van ca. 45-50 cm. Bij een ZLT-net is een grotere boiler nodig, meestal minimaal 100 liter. De afmetingen zijn dan ongeveer 100-110 cm in hoogte bij een diameter van 50-55 cm. Voor grotere huishoudens kan de boiler tot 300 liter groeien.

Expansievat

Een expansievat is nodig om drukvariaties in het systeem op te vangen. Het is vergelijkbaar met het expansievat bij een CV-ketel. Het benodigde volume hangt af van de grootte van het warmtepompsysteem en de verwachtingen van de woning. Het expansievat moet op een geschikte locatie worden geplaatst, waar het niet in de weg staat en waar het goed toegankelijk is voor onderhoud.

Afleverset

Bij een MT-warmtenet is een afleverset nodig in de woning. Deze set heeft afmetingen van ongeveer 60 x 45 x 20 cm. De afleverset is het aansluitpunt tussen het warmtenet en de woning, waar warm water wordt aangevoerd en afgevoerd. Naast de afleverset is een circulatiepomp nodig voor het transport van het warme water door de woning.

Bij een ZLT-warmtenet is een warmtepomp nodig in de woning. Deze warmtepomp heeft afmetingen van ongeveer 60 x 40 x 60 cm en bevat een circulatiepomp om het water naar de verwarmingssystemen en de boiler te pompen.

Invloed van Bouwcontext op Ruimtebehoeften

De bouwcontext van een woning heeft een directe invloed op de benodigde ruimte voor een warmtepompinstallatie. In sommige gevallen is er weinig ruimte beschikbaar, wat betekent dat een compacte oplossing of een monoblock warmtepomp de beste keuze is. In andere gevallen, zoals nieuwbouw of heraanpassing van een woning, kan er ruimte worden gereserveerd voor een volledig warmtepompsysteem.

Bij nieuwbouwprojecten is het mogelijk om de ruimtebehoeften van een warmtepompinstallatie al vanaf het begin in de bouwplanning op te nemen. Dit maakt het mogelijk om de warmtepomp, de boiler en eventuele andere apparaten op een efficiënte manier in te bouwen zonder dat dit de functie of het comfort van de woning in de weg staat.

Bij heraanpassingen is het belangrijk om rekening te houden met de bestaande infrastructuur. De installatie van een warmtepomp kan soms extra werk opleveren, zoals het aanleggen van leidingen of het aanpassen van de ruimtelijke opzet van de woning. Het is daarom aan te raden om vooraf advies in te winnen bij een ervaren installateur of bouwprofessional.

Conclusie

De benodigde ruimte voor een warmtepompinstallatie hangt af van verschillende factoren, zoals het type warmtepomp, de bouwcontext van de woning en de aanwezige infrastructuur. In veel gevallen is een warmtepomp compact genoeg om geschikt te zijn voor woningen met beperkte ruimte, zoals appartementen. Echter, bij het aanleggen van een warmtenet in een wijk zijn extra voorzieningen nodig, zoals technische ruimtes, expansievaten en warmte-overdrachtstations, die extra ruimte vergen.

Het is belangrijk om vooraf rekening te houden met de benodigde ruimte bij het installeren van een warmtepomp, zowel in de woning als op het terrein. Een duidelijke bouwplan en een professionele installateur kunnen hierbij helpen om de installatie van de warmtepomp zo efficiënt en duurzaam mogelijk te maken. Daarnaast is het aan te raden om vooraf bij de gemeente te informeren over eventuele vergunningen of aanvullende regelgeving die van toepassing kan zijn op de installatie.

Bronnen

ruimte
nodig