Hybride warmtepompen: Slimme oplossing voor gasbesparing en duurzaam wonen

Published by Redactie on september 25, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

In de huidige energiecontext is de overstap naar duurzamere verwarmingsoplossingen niet alleen een verantwoordelijke keuze voor het klimaat, maar ook een financieel verstandige besparing. De hybride warmtepomp is op dit moment een van de meest beloftevolle innovaties in het gebied van energie-efficiëntie. Deze technologie combineert het gebruik van een warmtepomp met een traditionele CV-ketel, waardoor het mogelijk is om op korte termijn substantieel gasverbruik te besparen, zonder dat de woning volledig opnieuw moet worden ingericht of dat het comfort van verwarming en warm water op het spel komt.

De resultaten van recente demonstratieprojecten tonen aan dat een hybride warmtepomp tot wel 75% besparing op het gasverbruik kan opleveren. Dit is aanzienlijk hoger dan eerder verwacht was en maakt deze technologie een aantrekkelijke keuze voor woningen die niet op een warmtenet zijn aangesloten. Bovendien is de hybride warmtepomp een tussentijdse oplossing voor huiseigenaren die stap voor stap willen overstappen naar volledig elektrische warmtepompen of duurzaam gas.

In dit artikel leggen we de werking, voordelen en toepassing van hybride warmtepompen uit, op basis van feiten en gegevens uit recente studies en praktijkvoorbeelden. We bespreken ook de financiële aspecten, de subsidies, en de rol van isolatie en stroomverbruik in de efficiëntie van deze verwarmingsinstallatie.

Wat is een hybride warmtepomp?

Een hybride warmtepomp is een verwarmingsinstallatie die een combinatie maakt van een warmtepomp en een CV-ketel. Het systeem werkt zodanig dat de warmtepomp de primaire bron van verwarming is, terwijl de CV-ketel alleen op koude dagen of bij hoge vraag naar warmte bijspringt. De warmtepomp onttrekt warmte uit de buitenlucht en gebruikt deze om het verwarmingswater op temperatuur te brengen. Dit proces is elektrisch aangedreven en maakt gebruik van energie uit het elektriciteitsnet of, indien beschikbaar, eigen opgewekte groene stroom via zonnepanelen.

De CV-ketel blijft beschikbaar om op koude dagen het verwarmingseffect te versterken of om warm tapwater op te wekken. Dit maakt de hybride warmtepomp een flexibele oplossing die geschikt is voor zowel goed geïsoleerde als minder geïsoleerde woningen. In tegenstelling tot een volledig elektrische warmtepomp is het dus niet nodig om het huis volledig van gas af te zetten, waardoor de overgang naar duurzame verwarming voor veel huiseigenaren praktisch en kostenbesparend is.

Hoe werkt een hybride warmtepomp?

De werking van een hybride warmtepomp kan worden samengevat in drie hoofdfuncties: warmtewisseling, automatische schakeling, en warm tapwaterproductie.

1. Warmtewisseling

De warmtepomp onttrekt warmte uit de buitenlucht via een buiteneenheid. Deze warmte wordt gebruikt om het water in de verwarmingsinstallatie van de woning op temperatuur te brengen. De buiteneenheid bevat een compressor en een warmtewisselaar die samen werken om luchtwarmte in verwarming te omzetten.

2. Automatische schakeling

Een van de belangrijkste voordelen van een hybride warmtepomp is de automatische schakeling tussen warmtepomp en CV-ketel. Als de buitentemperatuur te laag is om een efficiënt verwarmingseffect te garanderen, schakelt het systeem automatisch over naar het gasgestookte deel van de installatie. Dit zorgt ervoor dat de woning op elk moment comfortabel is, zonder handmatige ingrepen van de huiseigenaar.

De schakeling is meestal geregeld door een slimme regelaar die rekening houdt met factoren zoals de buitentemperatuur, de stookperiode, en de huidige energieprijzen. Deze slimme regeling helpt om zowel gas als elektriciteit efficiënt in te zetten, afhankelijk van wat op dat moment het meest gunstig is.

3. Warm tapwaterproductie

Voor het maken van warm tapwater kan de CV-ketel opnieuw worden ingezet. In sommige modellen is ook een aparte warmtepompboiler beschikbaar, die geheel elektrisch werkt. Dit maakt het mogelijk om warm tapwater te genereren zonder gebruik van gas. Voor huishoudens met vier personen is een warmtepompboiler van 270 liter een standaardkeuze, wat jaarlijks circa 100 m³ gas per persoon bespaart.

Gasbesparing met een hybride warmtepomp

De besparing op het gasverbruik is een van de belangrijkste voordelen van een hybride warmtepomp. Uit onderzoek dat op initiatief van de overheid is uitgevoerd, blijkt dat deze technologie aanzienlijk gas kan besparen. In het demonstratieproject, waarbij 174 hybride warmtepompen zijn getest in verschillende woonsituaties, is een gemiddelde gasbesparing van 75% gemeten. Dit is aanzienlijk hoger dan de eerder verwachte 55%, wat aantoont dat de hybride warmtepomp beter presteert dan verwacht.

De besparing hangt echter ook af van de isolatie van de woning. In goed geïsoleerde woningen kan een hybride warmtepomp tot wel 70-80% gas besparen, terwijl het in minder geïsoleerde woningen iets minder effectief is, met een besparing van ongeveer 50%. Dit is te verklaren doordat een goed geïsoleerd huis minder snel warmte verliest, waardoor de warmtepomp minder hard hoeft te werken en de CV-ketel zelden hoeft te bijspringen.

Een eenvoudige manier om te bepalen of een woning geschikt is voor een hybride warmtepomp, is door een verwarmingstest te doen. Hierbij wordt de temperatuur van het verwarmingswater van de CV-ketel lager gezet (bijvoorbeeld naar 50 graden in plaats van de gebruikelijke 60-80 graden). Als het huis bij deze lagere temperatuur nog steeds comfortabel warm blijft, is het geschikt voor een hybride warmtepomp. Mocht de woning niet comfortabel blijven, dan is het verstandig om eerst de isolatie te verbeteren voordat een hybride warmtepomp wordt geïnstalleerd.

Invloed van isolatie en stroomverbruik

1. Isolatie

De isolatie van een woning speelt een cruciale rol in de efficiëntie van een hybride warmtepomp. Hoe beter de isolatie, hoe minder warmte er verloren gaat, en hoe efficiënter de warmtepomp kan werken. In goed geïsoleerde woningen is het mogelijk om met een hybride warmtepomp het gasverbruik sterk te verminderen, soms zelfs volledig af te zetten in combinatie met een warmtepompboiler of duurzaam gas.

In minder geïsoleerde woningen is de hybride warmtepomp weliswaar minder efficiënt, maar het is nog steeds een aantrekkelijke keuze om energiekosten te besparen. Het is dan echter verstandig om ook rekening te houden met eventuele isolatieverbeteringen, zoals het aanbrengen van extra isolatielaag in muren, daken of vloeren, om het maximum effect te behalen uit de warmtepompinstallatie.

2. Stroomverbruik

Hoewel een hybride warmtepomp aanzienlijk gas kan besparen, leidt het tot een toename in elektriciteitsverbruik. Een vuistregel is dat per 1 kuub gas die wordt bespaard, 2 tot 2,5 kWh elektriciteit extra nodig is. Dit is te verklaren doordat de warmtepomp elektrisch aangedreven is en stroom nodig heeft om de compressor in werking te houden.

Het extra stroomverbruik varieert per woning, afhankelijk van het isolatiepeil, het stookgedrag, en de grootte van het huis. In gemiddelde situaties is het extra stroomverbruik ongeveer 2.000 tot 2.500 kWh per jaar. Dit kan worden gedeeltelijk of volledig opgevangen door het installeren van zonnepanelen op het dak. Huiseigenaren die al zonnepanelen hebben, kunnen hiermee hun elektriciteitsverbruik voor de warmtepomp grotendeels zelf opwekken, wat leidt tot een verdere milieuwinst en energiebesparing.

Financiële aspecten en subsidies

1. Kosten van een hybride warmtepomp

De kosten van een hybride warmtepomp zijn afhankelijk van het vermogen van de pomp en de uitgebreidheid van de installatie. Voor een tussenwoning is het mogelijk dat een hybride warmtepompinstallatie, inclusief subsidie, voor minder dan €5.000 inclusief btw gerealiseerd kan worden. Dit maakt het een relatief betaalbare oplossing, vooral gezien de voordelen op het gebied van energiebesparing en milieuwinst.

Voor huishoudens met vier personen is een warmtepompboiler van 270 liter een standaardkeuze. De kosten van zo’n boiler liggen rond €4.200. Deze investering leidt jaarlijks tot een besparing van ongeveer €530 op het gasverbruik voor warm tapwater. Hieruit volgt dat de terugverdientijd van zo’n investering ongeveer 8 jaar is. Voor de hybride warmtepomp als geheel is de terugverdientijd in Nederland gemiddeld 6 jaar.

2. Subsidies en kredieten

Een hybride warmtepomp komt in aanmerking voor subsidies, zoals de ISDE-subsidie, die varieert tussen €2.700 en €3.600, afhankelijk van het type warmtepomp. Deze subsidie is bedoeld om huiseigenaren te ondersteunen bij de overgang naar duurzamere verwarmingsinstallaties. Daarnaast zijn er mogelijk andere financiële maatregelen, zoals leningen of kredieten met gunstige voorwaarden, waarmee de investering in een hybride warmtepomp betaalbaarder wordt gemaakt.

Toekomstige normering en rol van de hybride warmtepomp

In de toekomst zal de hybride warmtepomp een centrale rol spelen in de verwarmingsstrategie van Nederland. Minister Rob Jetten heeft aangekondigd dat vanaf 2026 de (hybride) warmtepomp de norm wordt voor het verwarmen van woningen die niet op een warmtenet zijn aangesloten. Dit is een belangrijke stap in de verduurzaming van de gebouwde omgeving en helpt bij het verlagen van het aardgasverbruik op nationaal niveau.

De overgang naar hybride warmtepompen maakt het mogelijk om op korte termijn een forse gasbesparing te realiseren, terwijl er tegelijkertijd wordt geïnvesteerd in de opschaling van de productiecapaciteit en de opleiding van monteurs. In de tussentijd werken overheden, fabrikanten en installateurs samen om de markt voor warmtepompen te versterken en toegankelijker te maken voor huiseigenaren.

Voor- en nadelen van een hybride warmtepomp

Voordelen

Gasbesparing: Een hybride warmtepomp bespaart tot wel 75% gasverbruik, wat leidt tot lage energiekosten en een kleinere CO2-voetafdruk.
Flexibiliteit: Het systeem combineert warmtepomp en CV-ketel, waardoor het geschikt is voor zowel goed geïsoleerde als minder geïsoleerde woningen.
Comfort: Door de automatische schakeling tussen warmtepomp en CV-ketel blijft de woning altijd comfortabel, ook op koude dagen.
Energie-efficiëntie: In combinatie met zonnepanelen kan het stroomverbruik van de warmtepomp grotendeels of volledig opgewekt worden, wat leidt tot extra milieuwinst.
Subsidies: Er zijn meerdere subsidies beschikbaar die de investering in een hybride warmtepomp vergemakkelijken.

Nadelen

Stroomverbruik: De toename in elektriciteitsverbruik is een nadeel, hoewel dit gedeeltelijk opgevangen kan worden door zonnepanelen.
Initiële investering: Hoewel de terugverdientijd redelijk is, is de initiële investering in de warmtepomp en eventuele aanpassingen (zoals een warmtepompboiler) toch een aanzienlijk bedrag.
Technische complexiteit: De installatie van een hybride warmtepomp vereist een professionele installateur, omdat het systeem technisch complex is en goed afgestemd moet worden op de woning.

Praktijkvoorbeeld van een hybride warmtepomp

Een typisch voorbeeld van een huishouden dat een hybride warmtepomp heeft geïnstalleerd is een vierpersoonsgezin in een goed geïsoleerde woning. De warmtepomp bespaart jaarlijks circa 100 m³ gas per persoon op het verbruik voor warm tapwater, wat neerkomt op een totale besparing van 400 m³ per jaar. Aan het einde van het jaar is dit een geldbesparing van ongeveer €530.

Daarnaast bespaart de woning ook op het verbruik voor ruimteverwarming. In een goed geïsoleerde situatie is dit gemiddeld 70-80% van het gasverbruik, wat aanzienlijk is. Bovendien is het mogelijk om de warmtepomp te combineren met zonnepanelen, waardoor het stroomverbruik van de warmtepomp volledig opgewekt kan worden. Hierdoor is het huishouden vrijwel volledig onafhankelijk van het energienet en maakt het een duurzame keuze voor de toekomst.

Samenvatting

De hybride warmtepomp is een innovatieve en efficiënte oplossing voor huiseigenaren die op zoek zijn naar een duurzamere en voordeligere manier om hun woning te verwarmen. De combinatie van een warmtepomp en een CV-ketel maakt het mogelijk om aanzienlijk gasverbruik te besparen, terwijl het comfort en de flexibiliteit van de verwarmingsinstallatie behouden blijft. In goed geïsoleerde woningen kan de gasbesparing zelfs tot 75% oplopen, wat aanzienlijk is voor zowel de energierekening als de CO2-uitstoot.

De investering in een hybride warmtepomp is financieel haalbaar, vooral gezien de beschikbare subsidies en de korte terugverdientijd. Bovendien is het systeem geschikt voor een breed scala aan woningtypes, van oude rijtjeshuizen tot moderne vrijstaande woningen. Door de automatische schakeling tussen warmtepomp en CV-ketel is het systeem ook geschikt voor woningen die niet goed geïsoleerd zijn of op koude dagen extra verwarming nodig hebben.

In de toekomst zal de hybride warmtepomp een centrale rol spelen in de overgang naar duurzamere verwarmingsoplossingen. De overheid heeft duidelijk gemaakt dat deze technologie vanaf 2026 de standaard wordt voor woningen die niet op een warmtenet zijn aangesloten. Dit maakt het een verstandige keuze voor huiseigenaren die willen meewerken aan de verduurzaming van de gebouwde omgeving en tegelijkertijd hun energiekosten willen besparen.