Brine-water warmtepompen: kosten, werking en geschiktheid voor duurzame verwarming

Published by Redactie on september 25, 2025 | Category warmtepomp

Een brine-water warmtepomp is een duurzame oplossing voor de verwarming en koeling van woningen. Door gebruik te maken van aardwarmte, die uit de bodem of oppervlaktewater wordt opgehaald, kan een brine-water warmtepomp een stabiel en energiezuinig woonklimaat bieden. In dit artikel geven we een gedetailleerde uitleg over de werking van deze warmtepompen, de kosten, de voordelen en nadelen, en de geschiktheid voor verschillende situaties. We baseren ons uitsluitend op gegevens uit betrouwbare bronnen en geven een realistisch overzicht van deze duurzame technologie.

Wat is een brine-water warmtepomp?

Een brine-water warmtepomp is een verwarmingssysteem dat energie haalt uit de bodem of uit oppervlaktewater, zoals meren of sloten. In plaats van puur water, gebruikt het systeem een mengsel van water en antivries (glycol), dat bekend staat als brine. Deze vloeistof vloeit door een gesloten leidingensysteem in de grond. Het systeem is ontworpen om warmte op te nemen uit de bodem of het water en deze te gebruiken voor verwarming, warm tapwater en in sommige gevallen ook passieve koeling van de woning.

De brine-water warmtepomp maakt gebruik van een gesloten bron, wat betekent dat de vloeistof niet in contact komt met de omgeving. Dit is belangrijk vanwege de giftigheid van het antivriesmiddel. Door het gebruik van een gesloten systeem wordt voorkomen dat deze vloeistof lekt of schadelijk kan worden voor de natuur.

Hoe werkt een brine-water warmtepomp?

Het principe achter een brine-water warmtepomp is vergelijkbaar met dat van een traditionele warmtepomp, maar met een andere bron van warmte. De werking kan worden samengevat in drie stappen:

Warmteopname uit de grond of het water: De brine, een mengsel van water en antivries, stroomt door horizontale of verticale leidingen die in de grond zijn ingegraven of in een waterreservoir geplaatst. Deze leidingen fungeren als bodemwarmtewisselaars. Ze nemen warmte op uit de grond of het water, afhankelijk van de installatie.
Warmteoverdracht: De warmte die is opgenomen door de brine, wordt overgedragen aan de warmtepomp, die deze verwerkt en gebruikt om warm water te genereren of ruimtes te verwarmen. De warmtepomp maakt gebruik van een koudemiddel (zoals R410A) om de warmte te verhogen naar een bruikbare temperatuur.
Toepassing in de woning: Het opgewekte warme water kan gebruikt worden voor centrale verwarming of warm tapwater. In modellen met koelingsmogelijkheid kan het systeem ook passief koelen door warmte af te voeren uit de woning.

Kosten van een brine-water warmtepomp

De kosten van een brine-water warmtepomp variëren afhankelijk van het type installatie (horizontaal of verticaal), de grootte van het systeem en de aanvullende systemen zoals zonnepanelen. Inclusief installatie liggen de gemiddelde kosten van een brine-water warmtepomp tussen €13.500 en €20.500. Voor verticale boringen, die dieper in de grond lopen, is de kostenprijs hoger, variërend tussen €17.000 en €20.500.

Horizontale en verticale installatie

De keuze tussen een horizontale en verticale installatie heeft een directe invloed op de kosten:

Horizontale bodemcollectoren zijn goedkoper in aanschaf, doordat er minder diepe gaten in de grond hoeven te worden geboord. De kosten liggen tussen €13.500 en €15.000.
Verticale bodemcollectoren vereisen diepe boringen in de grond, wat meer arbeid en tijd vergt. De kosten variëren tussen €17.000 en €20.500.

Bij zowel horizontale als verticale installaties moet rekening worden gehouden met de benodigde ruimte en de geschiktheid van de bodem. Niet elke bodem is geschikt voor een brine-water warmtepomp, en een vergunning is vaak vereist voor het uitvoeren van boringen.

Subsidie en terugverdientijd

Een brine-water warmtepomp is een aanzienlijke investering, maar er zijn mogelijkheden voor subsidie die de aanschafkosten verlagen. Bijvoorbeeld, de Alpha Innotec WZSV-serie warmtepompen zijn in aanmerking voor ISDE-subsidie, waarbij tot €3.400 aan subsidie teruggevraagd kan worden. Ook via RVO.nl zijn subsidies beschikbaar voor duurzame verwarmingsystemen.

De terugverdientijd van een brine-water warmtepomp hangt af van het rendement van het systeem, de isolatie van de woning en eventuele aanvullende maatregelen zoals zonnepanelen. Door het gebruik van zonnepanelen kan het gasverbruik met tot 60% worden verlaagd, wat de energiekosten verder beperkt.

Voordelen van een brine-water warmtepomp

Een brine-water warmtepomp biedt verschillende voordelen, waaronder:

Stabiel rendement het hele jaar door: Omdat de warmtebron in de grond of in het water ligt, is het rendement van het systeem niet afhankelijk van de buitentemperatuur.
Geen buitenunit: In tegenstelling tot lucht-water warmtepompen, heeft een brine-water warmtepomp geen buitenunit nodig. Dit zorgt voor een nettere opmaak van het erf of tuin.
Geluidloos: De brine-water warmtepomp is nauwelijks hoorbaar tijdens het functioneren. Dit maakt het systeem geschikt voor woningen waar geluidsoverlast een probleem kan zijn.
Passieve koeling: Sommige modellen kunnen ook passief koelen, wat een extra toepassing biedt in warmere maanden.
Duurzaam en energiezuinig: Door het gebruik van aardwarmte en een hoge COP (Coefficient of Performance) kan het systeem aanzienlijk bijdragen aan een lagere CO₂-uitstoot.

Nadelen van een brine-water warmtepomp

Hoewel een brine-water warmtepomp veel voordelen biedt, zijn er ook enkele nadelen die overwogen moeten worden:

Hoge aanschafkosten: De installatie van een brine-water warmtepomp is arbeidsintensief en vereist boringen of gaten in de grond. Dit maakt de aanschafkosten hoger dan bij andere warmtepompvarianten.
Vergunningen en regelgeving: Voor het aanleggen van een bodemcollectoreninstallatie is vaak een vergunning nodig. De bodem moet bovendien geschikt zijn voor deze installatie.
Ruimteverbruik: Een horizontale brine-water warmtepomp vereist een aanzienlijke hoeveelheid grondoppervlak, wat niet beschikbaar is in alle situaties.
Beperkte geschiktheid: Niet elke woning of locatie is geschikt voor een brine-water warmtepomp. De bodem moet voldoende warmte bevatten en niet te hard zijn voor boringen.

Toepassing in grotere gebouwen en modellen

Brine-water warmtepompen zijn niet alleen geschikt voor particuliere woningen, maar ook voor grotere gebouwen. Deze systemen kunnen in cascade geschakeld worden tot een maximaal vermogen van 640 kW, wat geschikt is voor commerciële of multifunctionele gebouwen. De Alpha Innotec Alterra Pro SWP is bijvoorbeeld ontwikkeld voor dergelijke toepassingen en beschikt over een maximale aanvoertemperatuur van 60°C. De COP (Coefficient of Performance) van deze modellen varieert tussen 4,5 en 4,8, wat een aardig rendement oplevert.

Voor particuliere huishoudens zijn er modellen zoals de WZSV-serie, die leverbaar zijn in diverse vermogens en met of zonder koelingsmogelijkheid. Deze modellen zijn fluisterstil, energiezuinig en kunnen verwarmen, koelen en warm tapwater leveren in één toestel.

Geschiktheid voor particuliere woningen

De geschiktheid van een brine-water warmtepomp voor een particuliere woning hangt af van verschillende factoren:

Bodemvoorwaarden: Niet elke bodem is geschikt voor boringen. De bodem moet voldoende warmte bevatten en niet te hard zijn om de installatie uit te voeren.
Vergunningen: Voor het aanleggen van een brine-water warmtepomp is een vergunning nodig. Deze wordt vaak bepaald door lokale regelgeving en de omgevingsfactoren.
Ruimte: Een horizontale installatie vereist een groot stuk grond, wat niet beschikbaar is in alle situaties. Verticale boringen vragen minder ruimte, maar zijn arbeidsintensiever en duurder.
Duurzaamheidsdoelen: Voor huishoudens die streef naar een zo duurzaam mogelijke woning, is een brine-water warmtepomp een interessante optie. Het rendement is hoog en de emissies zijn laag.

Conclusie

Een brine-water warmtepomp is een duurzame en energiezuinige oplossing voor het verwarmen van een woning. Het systeem maakt gebruik van aardwarmte uit de bodem of oppervlaktewater en biedt een stabiel rendement het hele jaar door. De aanschafkosten zijn relatief hoog (€13.500 tot €20.500 inclusief installatie), maar subsidies kunnen deze kosten verlagen. Door de hoge COP-waarden en de mogelijkheid tot passieve koeling is de brine-water warmtepomp een interessante keuze voor huishoudens die streef naar duurzaamheid.

Echter, de installatie vereist boringen in de grond, wat een vergunning en geschikte bodemvoorwaarden vereist. Niet elke woning of locatie is dus geschikt voor deze warmtepomp. Voor grotere gebouwen zijn er krachtigere modellen beschikbaar die geschikt zijn voor commerciële toepassingen.

Voor particuliere huishoudens is het belangrijk om de omgevingsfactoren, het beschikbare budget en de duurzaamheidsdoelen in overweging te nemen. Een vrijblijvende offerte van een brine-water warmtepomp specialist kan helpen bij het bepalen van de geschiktheid en het kiezen van het juiste model.