Heteluchtverwarming en warmtepompen: overgangsmogelijkheden en uitdagingen met de Brink Elan

Published by Redactie on september 25, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

In Nederland is heteluchtverwarming een relatief veelvoorkomende verwarmingsmethode, vooral in oude woningen. Deze systemen werken doordat lucht wordt opgewarmd, meestal via een luchtverwarmer, en via luchtkanalen naar de verschillende vertrekken wordt geleid. Veel van deze systemen zijn nog steeds gasgestookt, wat tegenwoordig een obstakel vormt voor duurzame energieopwekking en energiebesparing. Met de huidige klimaatdoelen is het noodzakelijk om te overwegen hoe dergelijke systemen duurzaam kunnen worden omgebouwd of vervangen.

Een veelgebruikte oplossing is de warmtepomp. Deze technologie kan worden aangesloten op een indirect gestookte luchtverwarmer en is geschikt voor energieefficiënte verwarming. De Brink Elan-serie is een bekende indirect gestookte luchtverwarmer die in combinatie met een warmtepomp kan worden ingezet. Echter, de overgang naar een warmtepomp vereist aandacht voor technische details, thermische isolatie en energiebeheer.

In dit artikel bespreken we de mogelijkheden, uitdagingen en stappen bij het aanpassen van een Brink Elan luchtverwarmer aan een warmtepomp. De nadruk ligt op feiten uit de beschikbare bronnen, waardoor de inhoud technisch accuraat en relevant is voor eigenaren, renoveringsdeskundigen en bouwprofessionals.

Wat is heteluchtverwarming?

Heteluchtverwarming is een systeem waarbij lucht wordt opgewarmd en via luchtkanalen naar de verschillende ruimtes in een woning wordt geleid. Het systeem bestaat uit een luchtverwarmer die direct of indirect wordt gestookt. Bij direct gestookte systemen verhitzt een CV-ketel de lucht direct, terwijl bij indirect gestookte systemen de lucht door een warmtewisselaar loopt die wordt opgewarmd door het CV-water.

Een bekende indirect gestookte luchtverwarmer is de Brink Elan-serie. Deze verwarmer is ontworpen om lucht te verwarmen via een warmtewisselaar, waarbij het warme water de lucht opwarmt. Deze methode zorgt voor een iets lagere uitblaastemperatuur vergeleken met direct gestookte systemen, waardoor het energieverbruik potentieel lager kan zijn.

Een van de voordelen van indirect gestookte luchtverwarmers is dat ze makkelijker kunnen worden aangesloten op alternatieve warmtebronnen zoals warmtepompen, zolang de systeemparameters afgestemd worden op het vermogen van de warmtepomp.

Hoe werkt een warmtepomp?

Een warmtepomp werkt op vergelijkbare wijze als een koelkast, maar in omgekeerde richting. Het apparaat haalt warmte uit de omgeving (meestal de buitenlucht of de bodem) en voegt deze toe aan het verwarmingscircuit van een woning. In de winter wordt de woning dus verwarmd via warmte die uit de buitenlucht of bodem wordt onttrokken, terwijl in de zomer het proces omgekeerd kan zijn: de warmtepomp kan worden gebruikt om de woning te verkoelen.

De efficiëntie van een warmtepomp is sterk afhankelijk van de omgevingstemperatuur. Hoe warmer de omgeving, hoe beter de warmtepomp presteert. Daarom zijn warmtepompen meestal efficiënter bij hogere buitentemperaturen. Bovendien is het van belang dat de aanvoertemperatuur van het verwarmingssysteem laag is. De meeste moderne warmtepompen werken efficiënt bij een aanvoertemperatuur tot ongeveer 50 °C.

Overstap naar een warmtepomp: de rol van de Brink Elan

Een van de belangrijkste vragen bij het overgaan naar een warmtepomp is of een bestaande luchtverwarmer daarop aangesloten kan worden. In het geval van de Brink Elan is dit mogelijk, maar met voorwaarden. De Elan-serie is ontworpen voor indirect gestookte verwarming, wat betekent dat het water dat de lucht verwarmt los staat van de lucht zelf. Dit maakt het mogelijk om een warmtepomp of CV-ketel als warmtebron te gebruiken.

Een warmtepomp die maximaal tot 50 °C kan opwarmen, kan theoretisch als warmtebron dienen voor een indirect gestookte luchtverwarmer. Echter, zoals duidelijk is uit de bronnen, is het noodzakelijk om het vermogen van de warmtepomp te matchen met de behoefte aan warmte van de woning.

De formule die wordt aangehaald in de bronnen luidt als volgt:

Maximaal benodigd vermogen [W] = 26 [K] × verlieswaarde van de woning [W/K]

Hierbij is de verlieswaarde van de woning een maat voor hoe goed de woning is geïsoleerd. Hoe lager de verlieswaarde, hoe minder warmte het systeem moet leveren.

In een voorbeeld uit de bronnen wordt de Brink Elan 16 2.0 gebruikt. Deze verwarmer levert bij een aanvoertemperatuur van 70 °C ongeveer 11 kW vermogen. Bij een aanvoertemperatuur van 50 °C daalt het vermogen echter tot ongeveer 57% van het maximale, dus ongeveer 6,3 kW. Als de benodigde warmte 8,5 kW is, blijkt dit vermogen onvoldoende te zijn.

Aanpassingen en uitdagingen

Om het systeem efficiënt te maken in combinatie met een warmtepomp, zijn meerdere stappen van belang:

Isolatie van de woning: Voordat een warmtepomp kan worden aangesloten, moet de woning zo goed mogelijk geïsoleerd worden. Dit vermindert de verlieswaarde en zorgt ervoor dat minder warmte nodig is.
Kies voor een indirect gestookte luchtverwarmer: Dit is essentieel, omdat direct gestookte systemen niet efficiënt werken bij lage aanvoertemperaturen.
Kies de juiste warmtepomp: Niet elke warmtepomp is geschikt. Het is belangrijk om een model te kiezen dat voldoet aan de benodigde vermogens en temperatuurvereisten van de woning.
Buffervat: Tussen de warmtepomp en de luchtverwarmer moet een buffervat geplaatst worden. Dit zorgt voor een stabiele warmtevoorziening en voorkomt frequente aan/uit schakeling van de warmtepomp.
Stooklijn instellen: De stooklijn van de warmtepomp bepaalt hoeveel warmte wordt geleverd bij verschillende omgevingstemperaturen. Deze moet worden afgestemd op de behoefte van de woning.
Uitblaastemperatuur en luchthoeveelheid aanpassen: De luchtverwarmer moet worden afgesteld op een lagere uitblaastemperatuur (bijvoorbeeld 50 °C in plaats van 70 °C). Ook de hoeveelheid lucht die per uur wordt afgestaan, moet eventueel worden aangepast om voldoende warmte te leveren bij lagere temperaturen.
Thermostaatinstellingen: De thermostaat moet worden afgesteld op zowel dag- als nachttemperatuur, zodat de warmtebehoefte efficiënt kan worden beheerd.

Deze stappen zijn essentieel om ervoor te zorgen dat het systeem niet alleen technisch mogelijk is, maar ook comfortabel en energieefficiënt werkt.

Voor- en nadelen van het koppelen van een warmtepomp aan een Brink Elan

Voordelen

Duurzame verwarming: Een warmtepomp haalt energie uit de omgeving en zorgt zo voor een lage CO₂-uitstoot.
Mogelijkheid tot energiebesparing: Bij een goed geïsoleerde woning kan een warmtepomp aanzienlijk energie besparen in vergelijking met een gasgestookte CV-ketel.
Flexibiliteit: Een warmtepomp kan zowel in de winter worden gebruikt voor verwarming als in de zomer voor koeling, wat extra comfort biedt.
Toekomstbestendigheid: Het overgaan naar een warmtepomp maakt de woning toekomstbestendiger, met name gezien de plannen om gas uit het energiebeleid te faseren.
Compatibiliteit met indirect gestookte systemen: De Brink Elan is ontworpen voor indirecte verwarming, wat het mogelijk maakt om deze te koppelen aan een warmtepomp zonder grote aanpassingen aan het luchtkanalenstelsel.

Nadelen

Hoog stroomverbruik bij onvoldoende vermogen: Als de warmtepomp te weinig vermogen levert, moet het apparaat langdurig op vol vermogen draaien, wat leidt tot hoger stroomverbruik.
Verlies aan comfort: Bij lage uitblaastemperaturen (zoals 25 °C in plaats van 60 °C) kan de woning niet voldoende worden opgewarmd, wat leidt tot klachten over comfort.
Technische complexiteit: Het koppelen van een warmtepomp aan een bestaande luchtverwarmer vereist technische kennis en een zorgvuldige afstemming van het systeem.
Kosten: De investering in een warmtepomp kan aanzienlijk zijn. Daarnaast zijn er kosten voor isolatie en eventuele aanpassingen aan het verwarmingssysteem.
Afhankelijkheid van isolatie: De efficiëntie van een warmtepomp is sterk afhankelijk van de isolatie van de woning. In slecht geïsoleerde woningen is de opbrengst van de warmtepomp beperkt.

Uitdagingen bij het overstappen naar een warmtepomp

De overstap naar een warmtepomp brengt niet alleen technische uitdagingen met zich mee, maar ook praktische en financiële aspecten die aandacht verdienen.

1. Isolatie van de woning

De efficiëntie van een warmtepomp is sterk afhankelijk van de isolatie van de woning. Een woning die slecht geïsoleerd is, verliest veel warmte en vereist dus meer energie om warm te blijven. Bij het overwegen van een warmtepomp is het daarom raadzaam om eerst een warmtescan uit te voeren. Dit onderzoek geeft inzicht in warmtelekken in de gevels, daken, vloeren en kozijnen.

2. Technische afstemming

Een warmtepomp die wordt aangesloten op een indirect gestookte luchtverwarmer moet goed worden afgestemd op de behoefte aan warmte van de woning. Dit betreft zowel het vermogen als de aanvoertemperatuur. Een warmtepomp die te weinig vermogen levert, is onvoldoende om de woning op te warmen en leidt tot een ongemakkelijk inwendig klimaat.

3. Kosten

Het aansluiten van een warmtepomp op een bestaand verwarmingssysteem kan kostbaar zijn. De warmtepomp zelf is duur, maar ook de eventuele aanpassingen aan het verwarmingssysteem, de isolatie en de elektriciteitsaansluiting moeten worden meegerekend. Daarnaast is het stroomverbruik van een warmtepomp hoger dan dat van een CV-ketel, wat leidt tot hogere energiekosten.

4. Onderhoud en levensduur

Warmtepompen vereisen regelmatig onderhoud om optimaal te functioneren. Bovendien is de levensduur van een warmtepomp langer dan die van een CV-ketel, wat een voordelig aspect is in de lange termijn.

5. Expertise en professionele advies

Het koppelen van een warmtepomp aan een Brink Elan luchtverwarmer vereist technische expertise. Het is daarom verstandig om professionele advies in te schakelen. Een warmteadviseur kan een warmteverliesberekening uitvoeren en samen met de woningeigenaar een passende oplossing ontwikkelen.

Conclusie

Het koppelen van een warmtepomp aan een indirect gestookte luchtverwarmer zoals de Brink Elan is technisch mogelijk, maar vereist zorgvuldige planning en uitvoering. De keuze voor een warmtepomp biedt voordelen in de vorm van duurzame verwarming, energiebesparing en toekomstbestendigheid. Echter, de efficiëntie van een warmtepomp hangt sterk af van de isolatie van de woning, de juiste afstemming van het systeem en de kwaliteit van de warmtepomp zelf.

Voor een goede overgang naar een warmtepomp is het belangrijk om eerst een warmtescan uit te voeren en een warmteverliesberekening te laten maken. Hierop kan een passende oplossing worden ontworpen, waarbij de verlieswaarde van de woning en het benodigde vermogen centraal staan. De stappen bij deze overgang zijn duidelijk en logisch gestructureerd, waaronder isolatie, keuze van een indirect gestookte verwarmer, warmtepomp, buffervat en afstemming van het systeem.

Hoewel de overstap naar een warmtepomp technisch en ecologisch aantrekkelijk is, zijn er ook uitdagingen die niet mag worden onderschat. Deze omvatten kosten, technische complexiteit en het risico op verlies aan wooncomfort. Het is daarom verstandig om professionele advies in te schakelen om ervoor te zorgen dat het systeem optimaal werkt en duurzaam is.

Bronnen

brink
elan