Buitenunit van een warmtepomp: plaatsing in de zon en andere overwegingen

Published by Redactie on september 25, 2025 | Category warmtepomp

De keuze voor een warmtepomp is steeds vaker de oplossing voor duurzame verwarming en koeling in woningen. Omdat het een energiezuinig alternatief is voor traditionele verwarmingsinstallaties, groeit de populariteit van deze technologie. Een essentieel onderdeel van de meeste warmtepompen is de zogenaamde buitenunit. Deze unit is verantwoordelijk voor het onttrekken van warmte uit de omgeving, meestal uit de lucht of soms uit het grondwater. In dit artikel gaan we dieper in op de functie van de buitenunit van een warmtepomp, de voordelen en nadelen van het gebruik ervan, en de overwegingen bij de plaatsing van deze unit, inclusief de impact van zonlicht op de werking en het ontwerp.

Wat is een buitenunit van een warmtepomp?

De buitenunit van een warmtepomp is een van de twee hoofdonderdelen van een warmtepompinstallatie. Deze unit is verantwoordelijk voor het opnemen van warmte uit de omgeving – meestal de lucht – en het overbrengen van die warmte naar de binnenunit. De buitenunit bestaat typisch uit een compressorkast, ventilatoren, een warmtewisselaar en een condensaatreservoir.

De werking van een warmtepomp berust op het principe van warmteoverdracht: warmte wordt opgenomen uit de omgeving, verwerkt in het systeem, en vervolgens uitgestraald in de woning om deze te verwarmen. Dit proces kan op verschillende manieren plaatsvinden, afhankelijk van het type warmtepomp: lucht-water, lucht-lucht, of grond-water. Ongeacht het type, speelt de buitenunit een cruciale rol in het efficiënt werken van de installatie.

Split-systeem versus monoblock-systeem

Er zijn twee hoofdvormen van warmtepompinstallaties: het split-systeem en het monoblock-systeem. Bij een split-systeem zijn de buitenunit en de binnenunit van elkaar gescheiden. De buitenunit onttrekt de warmte en stuurt deze via een leiding naar de binnenunit, die verantwoordelijk is voor de distributie van warmte in de woning.

Het monoblock-systeem integreert beide componenten in één enkele unit die volledig binnen geïnstalleerd wordt. Hierdoor is er geen aparte buitenunit nodig.

Elk systeem heeft zijn eigen voordelen en nadelen, wat we in de volgende paragrafen zullen bespreken.

Voordelen van een warmtepomp met buitenunit

Lagere kosten

Een warmtepomp met buitenunit is in de meeste gevallen goedkoper dan een monoblock-systeem. Dit komt voornamelijk door de grotere marktpenetratie van split-systeem warmtepompen en de eenvoudiger technologie. De kosten voor een split-systeem liggen tussen ongeveer € 1.350 en € 3.000, afhankelijk van het merk, de capaciteit en de installatiekosten.

Daarnaast is de onderhoudskosten van een split-systeem vaak lager. Aangezien de buitenunit en de binnenunit van elkaar gescheiden zijn, kunnen defecten in één unit gemakkelijker geïsoleerd worden en hersteld worden zonder dat het gehele systeem gedemonteerd hoeft te worden.

Flexibiliteit in plaatsing

Een warmtepomp met buitenunit biedt meer flexibiliteit in de plaatsing van de componenten. De buitenunit kan bijvoorbeeld op een dak, in een tuin of tegen een gevel geplaatst worden, zolang het maar een geschikt oppervlak is met voldoende ruimte en toegang tot de elektriciteitsvoorziening. De binnenunit kan dan op een geschikte plek binnen de woning geplaatst worden, zoals in een kelder, berging of garage.

De afstand tussen de buitenunit en de binnenunit kan tot 20 tot 25 meter zijn, wat extra flexibiliteit biedt bij de keuze van de locatie.

Minder geluidsoverlast

Omdat alle onderdelen die geluid veroorzaken – zoals de compressorkast en de ventilatoren – in de buitenunit zijn geïntegreerd, ontstaat er minder geluid in de woning zelf. Dit is een belangrijk voordeel vergeleken met een monoblock-systeem, waarbij de warmtepomp volledig binnen staat en geluidshinder in de woning kan optreden.

Buitenunit warmtepompen zijn ontworpen met geluidsisolatie en stille modi om geluidsoverlast zoveel mogelijk te beperken. Een aantal merken biedt zelfs een nachtstand aan, waarin de warmtepomp met verminderde snelheid werkt om het geluidsniveau verder te verlagen.

Nadelen van een warmtepomp met buitenunit

Esthetische overwegingen

Een buitenunit is vaak duidelijk zichtbaar vanaf de buitenkant van de woning. Deze zichtbaarheid kan leiden tot esthetische overwegingen, vooral in wijkgezichten waar esthetiek sterk van belang is. In sommige gemeenten zijn er ook lokale regels en beleidsregels inzake de plaatsing van buitenunits, zoals de gemeente Papendrecht in Land van Matena, die regels heeft vastgesteld voor de toegestane locaties en hoogtes van buitenunits.

Geluidsoverlast voor buren

Hoewel de geluidshinder in de woning beperkt is, kan de buitenunit wel geluid veroorzaken voor buren. Dit is vooral het geval wanneer de buitenunit dicht bij een buurhuis geplaatst is. Geluidsoverlast kan verder worden beperkt door het gebruik van omkasten, het voorkomen van trillingen, en het installeren van een buffervat om het geluidsniveau te verlagen.

Ruimtebehoefte

Omdat een warmtepomp met een buitenunit uit twee componenten bestaat, is er meer ruimte nodig voor de installatie. Zowel de buitenunit als de binnenunit moeten op een geschikte plek geplaatst worden. Dit kan soms een beperking vormen, vooral in woningen met beperkte interne of externe ruimte.

Alternatief: Warmtepomp zonder buitenunit

Voor wie gevoelig is voor geluidsoverlast of esthetische aspecten, is een monoblock-systeem een aantrekkelijk alternatief. Deze warmtepompen bevatten zowel de warmteopname als -afgifte in één enkele unit, die volledig binnen geïnstalleerd wordt.

Voordelen van een monoblock-systeem

Geen ontsierende buitenunit: Het meest aantrekkelijke voordeel is dat er geen aparte buitenunit is. Dit maakt het systeem geschikt voor woningen waar esthetiek belangrijk is of waar het plaatsen van een buitenunit onmogelijk is.
Minder warmteverlies: Aangezien er geen leidingen zijn tussen de buitenunit en de binnenunit, is er minder kans op warmteverlies tijdens het transport.
Geen geluidsoverlast voor buren: Omdat de warmtepomp volledig binnen staat, is er geen geluidsoverlast voor buren.

Nadelen van een monoblock-systeem

Hoogere kosten: Een monoblock-systeem is aanzienlijk duurder dan een split-systeem. De gemiddelde prijs ligt rond € 6.000, exclusief eventuele aanpassingen aan de woning.
Ruimtebehoefte: Een monoblock-systeem is groter dan de afzonderlijke units van een split-systeem. Dit betekent dat er voldoende ruimte moet zijn in bijvoorbeeld een kelder, berging of garage.
Beperkte flexibiliteit: Omdat het systeem volledig binnen geïnstalleerd is, is de flexibiliteit in de plaatsing van het systeem beperkt. Dit kan bepalen hoe ver de warmte kan worden verdeeld in de woning.

De invloed van zonlicht op de buitenunit

Zonlicht speelt een rol in de efficiëntie en de levensduur van een warmtepomp buitenunit. Het is daarom belangrijk om rekening te houden met de zonneschijn bij de plaatsing van de unit.

Positieve effecten van zonlicht

Verhogen van efficiëntie: Zonlicht kan bijdragen aan de omgevingstemperatuur rondom de buitenunit. In de winter kan dit betekenen dat de warmtepomp iets efficiënter werkt, omdat de lucht die wordt gebruikt voor warmteopname iets warmer is dan de lucht in de schaduw.
Droogheid: Zonlicht helpt de buitenunit droog te houden. In natte of vochtige omstandigheden kan condensatie of vocht op de unit ontstaan, wat geleidelijk tot corrosie kan leiden. Plaatsing in de zon kan deze risico’s beperken.

Negatieve effecten van zonlicht

Oververhitting: In de zomer kan direct zonlicht op de buitenunit leiden tot oververhitting van de componenten. Dit kan de levensduur van de warmtepomp negatief beïnvloeden en extra slijtage veroorzaken.
Overtroebeling van glasvezel: Sommige warmtepompen gebruiken glasvezelkabels om de binnen- en buitenunit met elkaar te verbinden. Direct zonlicht kan de isolatie van deze kabels schaden, wat leidt tot verlies van efficiëntie of zelfs storingen.
Verhoogde kosten van koeling: In koelmodus kan direct zonlicht op de buitenunit leiden tot een verhoogde inspanning van de warmtepomp. De unit moet extra hard werken om de warmte die in de zon opgenomen wordt, te onttrekken. Dit kan leiden tot hogere energiekosten.

Tips voor de plaatsing in de zon

Om de voordelen van zonlicht te benutten en tegelijkertijd de nadelen te beperken, zijn er een aantal praktische tips:

Plaatsing in de halfschaduw: Probeer de buitenunit zodanig te plaatsen dat hij gedeeltelijk in de zon staat, maar ook bescherming heeft tegen direct zonlicht. Bijvoorbeeld aan de rand van een tuin of onder een scherm.
Gebruik van een omkast: Een omkast helpt om de unit tegen zonlicht te beschermen, maar biedt ook geluidsisolatie en een esthetische verbetering.
Vermijd plaatsing op zonnige daken: Als de warmtepomp op een plat dak geïnstalleerd moet worden, kies dan een deel van het dak dat gedeeltelijk in de schaduw staat. Dit voorkomt oververhitting en verlengt de levensduur van de unit.
Zonwering: In sommige gevallen kan het aanbrengen van zonwering of een scherm naast de buitenunit helpen om de zonnestraling te beperken. Dit is vooral aan te raden in zonnige regio’s.

Stappenplan voor de plaatsing van een buitenunit

De installatie van een warmtepomp buitenunit is een complex proces dat goed moet worden gepland. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste stappen bij de plaatsing van een warmtepomp buitenunit:

Locatiekeuze: Kies een locatie die geschikt is voor de buitenunit. De locatie moet bescherming bieden tegen extreme weersomstandigheden, maar ook toegankelijk zijn voor onderhoud. Vermijd plaatsing in directe zonlicht of in een gebied met veel obstructies.
Verbinding met de binnenunit: Zorg voor een correcte verwerking van de leidingen tussen de buitenunit en de binnenunit. De leidingen moeten goed geïsoleerd zijn en zo kort mogelijk zijn om warmteverlies te beperken.
Vermijden van obstructies: Zorg dat er geen obstakels zoals struiken of bouwwerken in de buurt van de ventilatieopeningen van de buitenunit staan. Dit kan de luchtstroming belemmeren en de efficiëntie van de warmtepomp verminderen.
Bevestigen van de unit: Zorg dat de buitenunit stevig bevestigd is aan het oppervlak waarop hij staat. Dit voorkomt trillingen en geluidsoverlast.
Beoordeling van geluidsniveau: Controleer of de geluidsniveaus binnen de toegestane grenzen liggen. Dit is belangrijk voor buren, maar ook voor de levensduur van de warmtepomp.
Testen van de installatie: Na de installatie moet de warmtepomp getest worden om ervoor te zorgen dat hij correct werkt en voldoet aan de verwachtingen.

Aandachtspunten bij de installatie

Bij de installatie van een warmtepomp buitenunit zijn er een aantal belangrijke aandachtspunten:

Veilige opstelplaats: Kies een veilige locatie voor de buitenunit. De unit moet bestand zijn tegen wind, regen en temperatuurschommelingen.
Ruimte voor onderhoud: Zorg dat er voldoende ruimte is om de unit gemakkelijk te bereiken voor onderhoud en inspecties.
Elektriciteitsvoorziening: De buitenunit moet goed aangesloten zijn op het elektriciteitsnet. Zorg dat de aansluiting voldoet aan de veiligheidsnormen.
Vermijden van obstructies: Zorg dat er geen obstakels in de buurt van de ventilatieopeningen staan, want dit kan de luchtstroming belemmeren.
Gebruik van een buffervat: Een buffervat helpt bij het gelijkmatig distribueren van warmte en voorkomt dat de warmtepomp op piekmomenten harder moet werken, wat geluidsoverlast kan veroorzaken.

Samenvatting

De keuze voor een warmtepomp met of zonder buitenunit hangt af van verschillende factoren, waaronder de beschikbare ruimte, het budget, het geluidsniveau en de esthetiek. Een warmtepomp met een buitenunit is in de meeste gevallen goedkoper en flexibel in de plaatsing, maar kan zowel geluidsoverlast als esthetische problemen veroorzaken. Een monoblock-systeem biedt voordelen in termen van geluidsisolatie en esthetiek, maar is aanzienlijk duurder.

Bij de plaatsing van een buitenunit is het belangrijk om rekening te houden met de impact van zonlicht. Zonlicht kan zowel positieve als negatieve effecten hebben op de werking en levensduur van de warmtepomp. Het is daarom verstandig om de unit zodanig te plaatsen dat hij bescherming heeft tegen direct zonlicht, maar toch voldoende omgevingstemperatuur kan opnemen.

Een professionele installateur kan helpen bij het kiezen van het juiste type warmtepomp en de juiste plaatsing. Zo wordt er zorg voor genomen dat de installatie efficiënt werkt, duurzaam is en het comfort van de woning niet beïnvloedt.

Bronnen

zone
air