Lucht/water-warmtepompen: Efficiënte verwarming, koeling en warm water in de moderne woning

Published by Redactie on september 25, 2025 | Category warmtepomp

De overstap naar duurzame verwarming is voor veel huiseigenaars een logische stap in het kader van energiebesparing en milieuwetenschap. Een lucht/water-warmtepomp biedt een betrouwbare en efficiënte oplossing voor zowel verwarming als koeling en warm waterproductie. In dit artikel worden de werking, voordelen, installatieopties en toepassingen van lucht/water-warmtepompen besproken, met nadruk op de praktische toepassing in woningen en renovatieprojecten.

Hoe werkt een lucht/water-warmtepomp?

De werking van een lucht/water-warmtepomp is vergelijkbaar met die van een koelkast, maar dan in omgekeerde richting. In plaats van warmte uit een ruimte af te voeren, haalt de warmtepomp warmte uit de omgevingslucht en gebruikt deze om warm water of ruimteverwarming te genereren.

Het proces begint met een ventilator die de buitenlucht aanzuigt en deze leidt naar een warmtewisselaar, ook wel verdamper genoemd. In de verdamper stroomt een koelvloeistof, die bij lage temperatuur verdampt. Deze verdampte koelvloeistofdamp wordt vervolgens samengeperst door een compressor. Door dit comprimeren stijgt de temperatuur van de damp, waardoor deze kan worden gebruikt voor verwarming of het opwekken van warm water. Tenslotte wordt de warmte overgedragen aan het water in een warmwaterboiler of via een warmtewisselaar aan de verwarmingsinstallatie in de woning.

Split-uitvoering versus monoblok-uitvoering

Lucht/water-warmtepompen kunnen in twee hoofduitvoeringen worden geïnstalleerd: monoblok en split.

Monoblok-uitvoering: Bij deze uitvoering bevinden alle onderdelen van de warmtepomp zich in één enkele unit. Deze units zijn geschikt voor in- of buiteninstallatie. De verbindingsbuizen zijn enkel gevuld met water, wat betekent dat geen koelcertificaat nodig is voor installatie. Bovendien zijn deze toestellen meestal zeer stil in werking en kunnen dus dicht bij de leefruimte geplaatst worden.
Split-uitvoering: Bij deze uitvoering is de warmtepomp opgedeeld in een binnenunit en een buitenunit. De buitenunit bevat de componenten die geluid maken, zoals de ventilator, verdamper en compressor. De binnenunit bevat alleen de condensor, de hydraulische onderdelen en de bediening. Deze opdeling biedt een compacte en stille binneninstallatie, terwijl de geluidsbronnen buiten de woning blijven. Split-uitvoering is vooral geschikt voor woningen waar het ruimtelijk niet mogelijk is om de complete warmtepomp binnen te plaatsen.

Een belangrijk voordeel van de split-uitvoering is de mogelijkheid tot omkeerbare werking, waardoor de warmtepomp niet alleen verwarmt, maar ook in de zomer koeling kan leveren. Dit gebeurt via convectoren of oppervlaktekoelsystemen.

Let op: Installatie van een lucht/water-warmtepomp in split-uitvoering vereist een erkend koelspecialist, omdat de installatie van de afgesloten koelkringloop strikte technische eisen stelt.

Voordelen van een lucht/water-warmtepomp

Lucht/water-warmtepompen zijn steeds populairder geworden dankzij hun vele voordelen. Hieronder worden de belangrijkste voordelen opgesomd:

1. Lage investeringskosten

Tegenover grond/water- of water/water-warmtepompen heeft de lucht/water-warmtepomp lage investeringskosten. Dit komt doordat er geen grondboringen of ondergrondse installaties nodig zijn. De luchtfunctie maakt gebruik van de omgevingslucht als warmtebron, wat een eenvoudige en directe toepassing mogelijk maakt.

2. Flexibele installatie

Lucht/water-warmtepompen kunnen op verschillende manieren worden geïnstalleerd, afhankelijk van de beschikbare ruimte en het ontwerp van de woning. Zowel monoblok- als split-uitvoering is mogelijk, wat de warmtepomp geschikt maakt voor zowel nieuwbouw als renovatieprojecten.

3. Minimale planning en vergunningen

Omdat geen grondboringen nodig zijn, zijn er geen complexe planningstaken of officiële vergunningen vereist. Dit maakt de lucht/water-warmtepomp een aantrekkelijke keuze voor huiseigenaars die snel willen overstappen naar een duurzame verwarmingsoplossing.

4. Duurzame en energie-efficiënte oplossing

Lucht/water-warmtepompen maken gebruik van natuurlijke koudemiddelen zoals propaan (R290), die milieuvriendelijk zijn en weinig CO₂-uitstoot genereren. Bovendien gebruiken warmtepompen elektriciteit om warmte op te wekken, wat aantoonbaar efficiënter is dan traditionele gasverwarming.

5. Stil in werking

Moderne modellen van lucht/water-warmtepompen zijn ontworpen met een Advanced Acoustic Design, waardoor het geluidsniveau minimaal is. Dit maakt de installatie geschikt voor zowel binnen- als buitenruimten, zelfs in de directe omgeving van leefruimtes.

6. Meervoudige functies

Bijna alle lucht/water-warmtepompen kunnen zowel verwarmen als koelen. Bovendien is het mogelijk om ook warm water te genereren, waardoor ze een complete verwarmings- en warmwateroplossing bieden.

Technische specificaties en toepassingen

Lucht/water-warmtepompen worden aangeboden in verschillende vermogens en uitvoeringen, afhankelijk van de behoefte aan warmte en ruimte in de woning. Hieronder worden enkele belangrijke technische kenmerken en toepassingen besproken.

1. Vermogens en toepassingsgebieden

Lucht/water-warmtepompen zijn beschikbaar in verschillende vermogens, waardoor ze geschikt zijn voor woningen van diverse grootte. Voorbeelden van vermogens zijn 5 kW, 8 kW, 10 kW en 13 kW. De keuze van het juiste vermogen hangt af van het thermisch vermogen dat nodig is om de woning te verwarmen en het warmwater te leveren.

De meeste modellen zijn geschikt voor all-electric of hybride opstellingen, waarbij de warmtepomp wordt aangevuld met een traditionele CV-ketel of een elektrische boiler.

2. Natuurlijke koudemiddelen

Een aantal lucht/water-warmtepompen maakt gebruik van natuurlijke koudemiddelen zoals propaan (R290). Dit is een milieuvriendelijke oplossing die geen schadelijke effecten heeft op de ozonlaag en een laag broeikaseffect heeft. Deze modellen zijn vaak duurzamer en geschikter voor de toekomst.

3. Maximale wateraanvoertemperatuur

Moderne lucht/water-warmtepompen kunnen temperaturen tot 78°C leveren, wat voldoende is voor het verwarmen van radiatoren en het opwekken van warm water. Dit maakt ze geschikt voor woningen met standaard verwarmingsinstallaties, zonder dat extra aanpassingen nodig zijn.

4. Cascade-installatie

Voor grotere woningen of commerciële gebouwen is het mogelijk om meerdere lucht/water-warmtepompen in een cascade aan te sluiten. Dit betekent dat meerdere pompen samenwerken om het benodigde thermische vermogen te leveren. Bijvoorbeeld, bij een woning met een warmtebehoefte van 15 kW, kunnen drie Hybrox-pompen van 5 kW in cascade worden aangesloten.

Subsidies en financiële voordelen

Een van de aantrekkende aspecten van het installeren van een lucht/water-warmtepomp is dat je mogelijk in aanmerking komt voor subsidies of andere financiële voordelen. Deze subsidies zijn vaak gericht op duurzame verwarming en energie-efficiënte renovaties. Het is daarom verstandig om te controleren of je aan de voorwaarden voldoet voor subsidies zoals:

De Milieuprestatievergoeding (MPV)
De Woninginprentsubsidie
De Subsidie voor duurzame verwarming

Deze subsidies kunnen aanzienlijk zijn en het rendement van een investering in een warmtepomp verhogen. Bovendien kan het gebruik van een warmtepomp leiden tot lagere energierekening, wat op de lange termijn extra besparing oplevert.

Lucht/water-warmtepompen in renovatieprojecten

Omdat lucht/water-warmtepompen relatief eenvoudig te installeren zijn en weinig ruimte innemen, zijn ze een uitstekende keuze voor renovatieprojecten. In tegenstelling tot traditionele gasverwarmingssystemen, vereisen lucht/water-warmtepompen geen complexe pijpleidingen of brandstoftoevoer. Dit maakt ze ideaal voor woningen die worden gerenoveerd zonder diepe bouwveranderingen.

De split-uitvoering is vooral geschikt voor renovatieprojecten, omdat de buitenunit buiten de woning kan worden geplaatst, terwijl de binnenunit compact is en zich goed aanpast aan bestaande ruimtes. Daarnaast is het gebruik van warmtepompen compatibel met diverse verwarmingsinstallaties, zoals radiatoren, vloerverwarming en oppervlaktekoelsystemen.

Voorbeeld van een renovatieproject

Stel, een woning met bestaande radiatoren en een gasverwarming wil overgestapt worden naar een duurzame oplossing. Een lucht/water-warmtepomp in split-uitvoering kan geïnstalleerd worden zonder dat de bestaande radiatoren hoeven te worden vervangen. De buitenunit wordt op een voet of tegen de muur geplaatst, en de binnenunit wordt aangesloten op het bestaande verwarmingsnetwerk. Hierdoor wordt de renovatie sneller en minder ingrijpend.

Geluidsisolatie en akoestische eigenschappen

Een belangrijk aspect bij de installatie van een lucht/water-warmtepomp is de akoestische invloed. Hoewel moderne modellen extreem stil zijn, is het verstandig om rekening te houden met de geluidsafgifte van de buitenunit.

De meeste lucht/water-warmtepompen zijn ontworpen met een Advanced Acoustic Design, die lage-frequentiegeluiden en andere storende geluiden minimaliseert. Bovendien is het mogelijk om de benodigde geluidsisolatie te berekenen met een geluidscalculator, zodat je weet wat de minimale eisen zijn voor de installatie van de warmtepomp.

Bij split-uitvoering is het voordeel van een stille binnenunit extra waardevol, omdat de geluidsbronnen in de buitenunit blijven. Dit maakt de warmtepomp geschikt voor woningen waar de buitenunit dicht bij de leefruimte kan worden geplaatst.

Koel- en oppervlaktekoelsystemen

Niet alleen in de winter, maar ook in de zomer kan een lucht/water-warmtepomp nuttig zijn. Dankzij de omkeerbare werking is het mogelijk om de warmtepomp te gebruiken voor koeling. Dit gebeurt door de stroomrichting van het koudemiddel om te keren, waardoor warmte uit de woning wordt afgevoerd.

De koeling kan gebeuren via:

Convectoren: deze systemen verspreiden de koelte door luchtcirculatie.
Oppervlaktekoelsystemen: zoals vloer- of wandkoeling, die via direct contact met het oppervlak koelte geven.

De combinatie van verwarming en koeling maakt de lucht/water-warmtepomp tot een allround oplossing voor comfortabele inrichting van woningen.

Energieverbruik en efficiëntie

De efficiëntie van een warmtepomp wordt uitgedrukt in de Coefficient of Performance (COP), wat aangeeft hoeveel warmte de pomp levert per kWh elektriciteit. Bij lucht/water-warmtepompen is een COP van 3 tot 4 gebruikelijk, wat betekent dat voor elke kWh elektriciteit ongeveer 3 tot 4 kWh warmte wordt gegenereerd.

De efficiëntie hangt af van diverse factoren, zoals:

De buitentemperatuur
De aard van de verwarmingsinstallatie (radiatoren, vloerverwarming, etc.)
De isolatie van de woning
Het type koudemiddel en de technische specificaties van de warmtepomp

Een goede isolatie van de woning is daarom cruciaal om de efficiëntie van de warmtepomp te maximaliseren. Bovendien is het belangrijk om de warmtepomp juist te dimensioneren, zodat het niet te vaak aan- en uitgaat, wat energieverspilling zou kunnen veroorzaken.

Conclusie

Lucht/water-warmtepompen zijn een betrouwbare, efficiënte en duurzame oplossing voor het verwarmen, koelen en opwekken van warm water in moderne woningen. Ze bieden tal van voordelen, waaronder lage investeringskosten, eenvoudige installatie, flexibele uitvoeringen en de mogelijkheid tot subsidies. Bovendien zijn ze geschikt voor zowel nieuwbouw als renovatieprojecten, waardoor ze een waardevolle toevoeging zijn aan de bouw- en renovatiepraktijk.

Voor huiseigenaars en bouwprofessionals is het verstandig om te overwegen of een lucht/water-warmtepomp een geschikte keuze is voor hun project. Met de juiste planning en uitvoering kan dit systeem langdurig draagwijdheid bieden, comfort verhogen en energiekosten verminderen.