Hoe bereken je het vermogen en rendement van een warmtepomp: Uitleg en voorbeelden

Published by Redactie on september 25, 2025 | Category warmtepomp

Een warmtepomp is tegenwoordig een van de meest gebruikte duurzame verwarmingsoplossingen voor woningen. Ze bieden een energiezuinige manier om huizen te verwarmen en warm water te leveren. Maar om de warmtepomp efficiënt en kosteneffectief te laten werken, is het belangrijk om het juiste vermogen te kiezen en het rendement te begrijpen. In deze artikel zullen we uitleggen hoe je het benodigde vermogen van een warmtepomp berekent en hoe je het rendement kunt bepalen. We zullen ook de invloed van factoren zoals het verwarmingssysteem, de isolatiegraad en de seizoensprestatiefactor toelichten.

Wat is een warmtepomp en hoe werkt ze?

Een warmtepomp onttrekt warmte aan een natuurlijke bron zoals de buitenlucht, de aarde of grondwater. Deze warmte wordt vervolgens gebruikt om het cv-water of tapwater te verwarmen. De warmtepomp bestaat uit verschillende onderdelen, waaronder warmtewisselaars, een elektrische pomp, een compressor en een leidingsysteem gevuld met een speciaal koudemiddel.

De werking van een warmtepomp is gebaseerd op het principe van warmtetransport. In de winter onttrekt de warmtepomp warmte uit de lucht of de bodem en zet die om naar warm water om de woning te verwarmen. In de zomer kan de warmtepomp ook als airco werken: warme lucht uit het huis wordt afgevoerd en koele lucht wordt aangevoerd.

Waarom is het vermogen van een warmtepomp belangrijk?

Het vermogen van een warmtepomp bepaalt hoeveel warmte de warmtepomp kan leveren per tijdsseenheid. Het wordt uitgedrukt in kilowatt (kW) en hangt af van factoren zoals de grootte van de woning, de isolatiegraad en het type verwarmingssysteem. Het kiezen van het juiste vermogen is essentieel voor een efficiënte werking en het behoud van comfort in de woning.

Een te kleine warmtepomp kan het huis niet voldoende verwarmen, terwijl een te grote warmtepomp niet economisch is en mogelijk leidt tot verlies van comfort door het te snel uitschakelen. Daarom is het belangrijk om het benodigde vermogen nauwkeurig te berekenen.

Hoe bereken je het benodigde vermogen van een warmtepomp?

Het benodigde vermogen van een warmtepomp hangt af van de warmtebehoefte van de woning. Deze warmtebehoefte wordt beïnvloed door factoren zoals:

De grootte van de woning (woonoppervlak in m²)
De isolatiegraad van de woning
Het type verwarmingssysteem (vloerverwarming, radiatoren)
Het gewenste comfortniveau
Het klimaat in de regio

Een algemene richtlijn is dat je per vierkante meter woonoppervlak ongeveer 0,1 kW aan vermogen nodig hebt. Voor een goed geïsoleerde woning van 150 m² zou een warmtepomp met een vermogen van ongeveer 15 kW volstaan. Maar hoe beter de isolatie, hoe minder vermogen nodig is.

Invloed van het verwarmingssysteem

Het type verwarmingssysteem heeft een grote invloed op het benodigde vermogen. Een vloerverwarming werkt efficiënter bij lagere temperaturen dan radiatoren. Daarom is het benodigde vermogen van de warmtepomp lager bij gebruik van vloerverwarming dan bij gebruik van radiatoren.

Wat zijn COP en SCOP waarden en hoe bepalen ze het rendement?

Het rendement van een warmtepomp wordt uitgedrukt in de COP (Coefficient of Performance) en SCOP (Seasonal Coefficient of Performance) waarden. De COP waarde geeft de verhouding aan tussen de warmte die een warmtepomp levert en de elektrische energie die het verbruikt. Hoe hoger de COP, hoe zuiniger de warmtepomp werkt.

De SCOP waarde is het gemiddelde van de COP waarden gedurende een heel jaar. Om de SCOP van een warmtepomp te berekenen, wordt in een bepaalde regio van alle COP waarden in een jaar het gemiddelde genomen. Dit wordt bij meerdere afgiftetemperaturen gedaan in stapjes van 5 graden. Dan weet je van die warmtepomp wat het SCOP is bij het produceren van water van 30, 35, 40, 45 graden, enzovoort.

Hoe hoger de SCOP waarde, hoe efficiënter en zuiniger de warmtepomp werkt. Een warmtepomp met een SCOP van 4 produceert 4 kWh thermische energie per 1 kWh elektriciteit.

Hoe bereken je het stroomverbruik van een warmtepomp?

Het stroomverbruik van een warmtepomp is afhankelijk van het thermische vermogen, de seizoensprestatiefactor (SPF) en het aantal uren dat er verwarmd wordt. De formule voor het berekenen van het stroomverbruik is:

Stroomverbruik = (Thermisch vermogen / SPF) x Bedrijfsuren

Bijvoorbeeld: Als een grond/water-warmtepomp van 10 kilowatt en met een SPF van 4,0 in totaal 2000 uren per jaar draait, heeft die daarvoor 5000 kilowattuur (kWh) stroom nodig (10 / 4,0 x 2000 = 5000 kWh).

De SPF is een theoretische waarde die gebaseerd is op standaardwaarden zoals kamertemperatuur, warmwaterverbruik, klimaatzones en ventilatiegewoontes. In de praktijk kan het stroomverbruik van een warmtepomp variëren afhankelijk van de omstandigheden in de woning.

Invloed van factoren op het rendement van een warmtepomp

Meerdere factoren kunnen het rendement van een warmtepomp beïnvloeden. Deze factoren zijn belangrijk om te begrijpen om een efficiënt systeem te kiezen en te onderhouden.

1. Het type warmtepomp

Hoe efficiënter de warmtepomp, hoe hoger het rendement. Er zijn verschillende typen warmtepompen, zoals lucht/water-warmtepompen, grond/water-warmtepompen en water/water-warmtepompen. Elke warmtepomp heeft zijn eigen kenmerken en rendementen.

2. Temperatuur van de warmtebron

De temperatuur van de warmtebron beïnvloedt het rendement van de warmtepomp. Hoe hoger de temperatuur van de bron, hoe minder hard de warmtepomp hoeft te werken. Dit betekent dat de warmtepomp minder energie verbruikt en het rendement hoger is.

3. Buitentemperatuur

De buitentemperatuur heeft ook invloed op het rendement van een warmtepomp. Hoe hoger de buitentemperatuur, hoe hoger het rendement. Bij koude buitentemperaturen moet de warmtepomp harder werken, wat leidt tot een lager rendement.

4. Verwarmingssysteem

Het verwarmingssysteem heeft een grote invloed op het rendement van een warmtepomp. Een laag temperatuur verwarmingssysteem, zoals vloerverwarming, werkt efficiënter dan een hoog temperatuur verwarmingssysteem, zoals radiatoren. Daarom is het rendement van een warmtepomp hoger bij gebruik van vloerverwarming.

5. Onderhoud

Een goed en regelmatig onderhouden warmtepomp werkt veiliger, efficiënter en heeft minder storingen. Het rendement van een warmtepomp is hoger bij regelmatig onderhoud.

Hoe bereken je de opbrengst van een warmtepomp?

De opbrengst van een warmtepomp kan berekend worden door de gasbesparing en het extra elektriciteitsverbruik te corrigeren. Gas geeft in verhouding tot een kilowattuur 8,8 keer meer energie. De opbrengst van een warmtepomp (in energie) bereken je als volgt:

Opbrengst = (Gasbesparing x 8,8) : COP

De COP waarde geeft de verhouding aan tussen de warmte die een warmtepomp levert en de elektrische energie die het verbruikt. Hoe hoger de COP, hoe zuiniger de warmtepomp werkt. Ook is de terugverdientijd van een warmtepomp met een hoge COP korter.

Invloed van de isolatiegraad van de woning

De isolatiegraad van de woning heeft een grote invloed op het benodigde vermogen van de warmtepomp. Een goed geïsoleerde woning verliest minder warmte en heeft dus minder energie nodig voor verwarming. Dit betekent dat het benodigde vermogen van de warmtepomp lager is.

Isolatie is daarom een belangrijke voorwaarde voor het gebruik van een warmtepomp. Het is aan te raden om de woning goed te isoleren voordat een warmtepomp wordt geïnstalleerd. Dit leidt tot een efficiënter werkende warmtepomp en lagere energiekosten.

Invloed van het comfortniveau

Het gewenste comfortniveau beïnvloedt ook het benodigde vermogen van de warmtepomp. Als je een warmtepomp installeert in een woning met vloerverwarming, zal het benodigde vermogen lager zijn dan bij gebruik van traditionele radiatoren. Dit komt doordat vloerverwarming efficiënter werkt bij lagere temperaturen, waardoor de warmtepomp minder energie hoeft te leveren.

Kosten en terugverdientijd van een warmtepomp

De kosten van een warmtepomp variëren afhankelijk van het type warmtepomp, de grootte van de woning en de omstandigheden in de woning. Het is aan te raden om een vrijbesteding van de kosten te maken en te vergelijken met andere verwarmingsopties.

De terugverdientijd van een warmtepomp hangt af van het rendement van de warmtepomp en de energiekosten. Een warmtepomp met een hoge COP en SCOP werkt zuiniger en heeft een kortere terugverdientijd.

Conclusie

Het kiezen van het juiste vermogen en het begrijpen van het rendement van een warmtepomp is essentieel voor een efficiënte en kosteneffectieve verwarming. Het benodigde vermogen hangt af van factoren zoals de grootte van de woning, de isolatiegraad, het type verwarmingssysteem en het gewenste comfortniveau. Het rendement van een warmtepomp wordt uitgedrukt in de COP en SCOP waarden. Hoe hoger deze waarden, hoe efficiënter de warmtepomp werkt.

Bij het kiezen van een warmtepomp is het belangrijk om rekening te houden met de omstandigheden in de woning. Een goed geïsoleerde woning met een laag temperatuur verwarmingssysteem is ideaal voor het gebruik van een warmtepomp. Ook is het belangrijk om de warmtepomp goed en regelmatig te onderhouden om een hoog rendement te behouden.

Door het juiste vermogen te kiezen en de rendementen te begrijpen, kun je ervoor zorgen dat je warmtepomp efficiënt en duurzaam werkt. Dit leidt tot lagere energiekosten en een comfortabeler woning.

Bronnen

berekenen