Geluidsoverlast van warmtepompen: normen, oplossingen en aandachtspunten voor woningbouw en renovatie

Published by Redactie on september 25, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

De opmars van warmtepompen in Nederland is een directe reactie op de energietransitie en de wens tot duurzame opwarming van woningen. Vanaf 2026 is het immers niet langer mogelijk om een huidige CV-ketel te vervangen door een nieuwe CV-ketel; een hybride warmtepomp of een vergelijkbaar duurzaam alternatief wordt verplicht. Terwijl de voordelen van warmtepompen duidelijk zijn — zoals een lagere CO₂-uitstoot en langere levensduur — zorgen ze ook voor nieuwe uitdagingen, met name op het vlak van geluidsoverlast.

Geluidsoverlast is niet alleen een belangrijk aandachtspunt voor woningeigenaren, maar ook voor woningbouwers, renovateurs en installateurs. In dit artikel bespreken we de geluidseisen die voor warmtepompen gelden, de manieren waarop geluidsoverlast kan worden beheerst, en de aandachtspunten bij de installatie en onderhoud van warmtepompen. We baseren ons uitsluitend op de beschikbare informatie uit betrouwbare bronnen, zoals warmtepomp-gids.nl en warmtepomp-panel.nl.

Geluidseisen voor warmtepompen

De geluidsemissie van warmtepompen is reglementair geregeld om overlast voor buren en omgeving te beperken. Overdag mogen warmtepompen maximaal 45 decibel aan geluid produceren, terwijl dit in de nacht beperkt is tot 40 decibel. Deze normen zijn gesteld om ervoor te zorgen dat het geluid niet hinderlijk is voor de omgeving. In de praktijk betekent dit dat de warmtepomp slechts een zacht, monotoon gezoem produceert.

Deze eisen gelden voor alle types warmtepompen, ongeacht of het gaat om een lucht-lucht, lucht-water of hybride warmtepomp. Het is van belang dat installateurs en eigenaars deze normen in acht nemen bij de installatie en plaatsing van de warmtepomp, aangezien overtredingen van deze geluidseisen leiden tot klachten van buren en eventueel juridische gevolgen.

Geluidsoverlast: oorzaken en oplossingen

Oorzaken van geluidsoverlast

De geluidsoverlast bij een warmtepomp wordt vooral veroorzaakt door de buitenunit, die meestal op een plat dak, dakkapel of wand bevestigd is. De buitenunit bevat onder andere een compressor en een ventilator, die in werking treden wanneer de warmtepomp warmte uit de buitenlucht onttrekt.

De lucht-lucht warmtepomp produceert bijvoorbeeld direct warme lucht die in de woning wordt geblazen, maar de ventilator van de buitenunit kan hierbij duidelijk hoorbaar zijn. Bij lucht-water warmtepompen en hybride systemen is de geluidsemissie afhankelijk van de efficiëntie van de ventilator en de mate waarin het systeem wordt belast.

Oplossingen om geluidsoverlast te beheersen

Er zijn meerdere manieren om geluidsoverlast van warmtepompen te beheersen:

Slechte plaatsing voorkomen
De buitenunit moet zorgvuldig bevestigd worden. De afstand tot burenwoningen en buitenspaces is een belangrijk aandachtspunt. Ook is het verstandig om de buitenunit te installeren op een plek waar het geluid minder snel verspreidt, zoals tegen een muur of in een hoek van een woning. Hierdoor wordt het geluid gedeeltelijk geabsorbeerd of afgebogen.
Isolatie en akoestisch materiaal
Het gebruik van akoestisch materiaal rondom de buitenunit, zoals akoestische isolatieplaten of akoestische afdekkappen, kan het geluidsspectrum verder verminderen. Ook kan het aanleggen van een akoestische muur of hekwerk tussen de buitenunit en burenwoningen de geluidsoverlast aanzienlijk verminderen.
Kiezen voor een stille warmtepomp
Niet alle warmtepompen produceren hetzelfde geluidsniveau. Beperkingen zijn afhankelijk van het merk en model. Bij de aanschaf van een warmtepomp is het dus verstandig om aandacht te besteden aan het geluidsniveau. Sommige merken bieden warmtepompen aan met speciale stille motoren of akoestisch ontwerp. Deze modellen zijn meestal iets duurder, maar bieden langdurig comfort.
Regelgevoelige installatie
Het vermijden van overbelasting van de warmtepomp is essentieel. Een warmtepomp die continu in hoog tempo werkt, produceert meer geluid. Hierbij is het belangrijk om zowel de isoleringskwaliteit van de woning als het verbruikspatroon van de gebruiker in kaart te brengen. Een goed geïsoleerde woning vermindert de werktijd van de warmtepomp, wat automatisch het geluidsniveau verlaagt.
Regeltechniek en afkoeling in de zomer
Bij lucht-lucht warmtepompen is het mogelijk om in de zomer de woning te koelen. Dit betekent dat de warmtepomp dan in koelmodus werkt. Het is belangrijk dat dit niet continu gebeurt, aangezien dit kan leiden tot een verhoogd geluidsniveau. De installatie van slimme regeltechniek die automatisch schakelt tussen verwarmen en koelen, helpt om dit te beheersen.

Aandachtspunten bij installatie en onderhoud

Bij de installatie van een warmtepomp zijn er meerdere aandachtspunten die van invloed zijn op het geluidsniveau:

Plaatsing van binnen- en buitenunit
De binnenunit en buitenunit moeten niet te ver van elkaar geplaatst worden, omdat dit kan leiden tot verlies van warmte en een verhoogde belasting van het systeem. Tegelijkertijd is het belangrijk dat beide units goed bereikbaar zijn voor onderhoud en eventuele reparaties. Slechte toegang kan leiden tot vertragingen bij onderhoud, wat op lange termijn de efficiëntie van de warmtepomp kan beïnvloeden en dus ook het geluidsniveau.
Aansluiting op het CV-systeem
Bij een hybride warmtepomp wordt de huidige CV-ketel aanvullend gebruikt. Het is belangrijk om zorgvuldig te controleren of de CV-ketel goed aansluit op het warmtepompsysteem. Mislukte aansluitingen kunnen leiden tot storingen, zoals lage druk in het afgiftesysteem, wat op zijn beurt kan leiden tot een verhoogde belasting van de warmtepomp en dus meer geluidsoverlast.
Regelgevoeligheid en flow in het systeem
De efficiëntie van een warmtepomp hangt ook af van de flow in het systeem, d.w.z. de luchtflow in de bron, de koudemiddelstroom en de cv-waterstroom. Minder flow kan leiden tot het in vriezen van de verdamper, wat op zijn beurt kan leiden tot storingen en dus verhoogd geluidsniveau.
Regelmaat in het onderhoud
Regelmatig onderhoud is essentieel om ervoor te zorgen dat de warmtepomp optimaal werkt. Tijdens het onderhoud kan bijvoorbeeld worden gecontroleerd of de PWW-verdamper verstopt zit of of de bronpomp/ventilator defect is. Als de ventilator niet goed draait of de verdamper verstopt is, kan dit leiden tot verhoogde druk in het systeem en dus ook verhoogd geluidsniveau.
Gebruik van slimme regelsystemen
De meeste moderne warmtepompen zijn uitgerust met slimme regelsystemen die het geluidsniveau en de efficiëntie beïnvloeden. Het is verstandig om bij aanschaf te checken of het regelsysteem automatisch schakelt tussen verschillende modi (verwarmen, koelen, rustmodus) en of het automatisch de drukcontrole uitvoert. Dit vermindert de kans op storingen en geluidsoverlast.

Invloed van isolatie en woninggeometrie

Een van de belangrijkste aandachtspunten bij het installeren van een warmtepomp is de isoleringskwaliteit van de woning. Een slecht geïsoleerde woning leidt ertoe dat de warmtepomp langer moet werken om de gewenste temperatuur te bereiken, wat automatisch tot een hoger geluidsniveau leidt. Het is daarom aan te raden om eerst de isolatie van de woning te verbeteren voordat een warmtepomp wordt geïnstalleerd.

De woninggeometrie speelt ook een rol in de geluidsoverlast. In een woning met veel open ruimtes kan het geluid van de buitenunit makkelijker verder verspreiden dan in een woning met veel wanden en binnenpartijen. Ook kan de richting van de wind bepalen of het geluidsniveau duidelijk is in nabijgelegen woningen.

Conclusie

De opkomst van warmtepompen biedt een duurzame en efficiënte oplossing voor de verwarming van woningen. Echter, met deze oplossing komt ook de verantwoordelijkheid om geluidsoverlast te beheersen. De regelgeving stelt duidelijke geluidseisen voor warmtepompen — maximaal 45 decibel overdag en 40 decibel in de nacht — die zowel eigenaars als installateurs moeten naleven.

Om geluidsoverlast te beheersen zijn er meerdere oplossingen mogelijk, zoals het kiezen van een stille warmtepomp, het zorgvuldig plaatsen van de buitenunit, het gebruik van akoestisch materiaal en het waarborgen van een goede isolatie van de woning. Ook is het belangrijk om rekening te houden met de regelgevoeligheid van het systeem en om regelmatig onderhoud uit te voeren.

Voor woningbouwers, renovateurs en installateurs is het essentieel om deze aandachtspunten in kaart te brengen bij het ontwerp en uitvoering van een warmtepompinstallatie. De toekomstige wettelijke verplichtingen (zoals de verplichte aanschaf van een hybride warmtepomp vanaf 2026) maken het noodzakelijk om nu al voorbereidingen te treffen. Door het geluidsniveau van warmtepompen onder controle te houden, zorgen we niet alleen voor comfort voor de woningeigenaar, maar ook voor een betere leefomgeving voor buren en omgeving.

Bronnen

luid
ecotec