Het effect van een warmtepomp op het energielabel van je woning

Published by Redactie on september 25, 2025 | Category warmtepomp

Het energielabel van een woning is een belangrijk instrument om inzicht te krijgen in de energieprestatie van een huis. Het label geeft een duidelijke indicatie van het energieverbruik en het CO₂-gehalte, wat zowel voor de eigenaar als voor eventuele toekomstige kopers van waarde is. Sinds enkele jaren is het energielabel verplicht bij de verkoop van woningen in Nederland. Dit label is gebaseerd op een reeks factoren, waaronder het type verwarmingssysteem, de isolatie en de energiezuinigheid van het huis. Een warmtepomp is in de afgelopen jaren steeds vaker gekozen als duurzame alternatief voor gasverwarming, en levert vaak een aanzienlijke verbetering van het energielabel op. In deze artikel wordt het effect van een warmtepomp op het energielabel van je woning besproken, op basis van technische principes, praktische voorbeelden, subsidies en de impact op de woningwaarde.

Wat is een warmtepomp en hoe werkt deze?

Een warmtepomp is een technische oplossing die warmte uit de buitenlucht, bodem of grondwater haalt en deze gebruikt om een woning te verwarmen. De technologie is al geruime tijd in gebruik en is in essentie vergelijkbaar met de werking van een airco of koelkast. De warmtepomp maakt gebruik van een koudemiddel dat onder hoge druk verdampt en condenseert, waardoor warmte kan worden opgehaald en afgegeven.

Het proces verloopt als volgt:

Het koudemiddel in de warmtepomp neemt warmte op uit de omgeving (lucht, bodem of water).
Het koudemiddel wordt verdampt onder hoge druk.
De damp levert de warmte af via een warmtewisselaar aan de woning.
Het koudemiddel condenseert weer en wordt opnieuw onder hoge druk gebracht, waarna het proces zich herhaalt.

Een warmtepomp is een laagtemperatuursysteem, in tegenstelling tot een gasgestookte cv-ketel die op hogere temperaturen werkt. Dit betekent dat een warmtepomp efficiënter is bij goede isolatie van de woning. De efficiëntie van een warmtepomp wordt uitgedrukt in de COP (Coefficient Of Performance). Bij een COP van 4 produceert de warmtepomp vier keer zoveel warmte als het verbruikt aan elektriciteit. In de praktijk betekent dit dat een warmtepomp ongeveer 3 tot 5 kWh warmte produceert per 1 kWh elektriciteit. Deze efficiëntie neemt echter af bij lagere buitentemperaturen, omdat de pomp harder moet werken om de gewenste temperatuur te bereiken.

Warmtepomp en energielabel

Het energielabel van een woning wordt bepaald door het energieverbruik en de CO₂-uitstoot. Een warmtepomp heeft een positief effect op beide aspecten. Omdat een warmtepomp elektriciteit gebruikt in plaats van gas, wordt het gasverbruik verminderd of volledig weggevaagd. Dit heeft directe gevolgen voor de CO₂-uitstoot. Onderzoeken tonen aan dat het gebruik van een warmtepomp kan leiden tot een reductie van 30% tot 65% aan CO₂-uitstoot in vergelijking met een HR-ketel op gas. Daarnaast verbruikt een warmtepomp minder energie dan een conventionele verwarmingsinstallatie, zolang de woning voldoende is geïsoleerd.

Een warmtepomp leidt dus tot een verbetering van het energielabel van een woning. De mate van verbetering hangt af van het type warmtepomp en de huidige staat van isolatie van de woning. Bijvoorbeeld, een hybride warmtepomp (die gedeeltelijk op elektriciteit en gedeeltelijk op gas werkt) kan al een verbetering van 1 tot 2 energieklassepunten meebringen. In combinatie met aanvullende isolatiemaatregelen, zoals glasvervanging, gevelisolatie of vloerisolatie, kan het energielabel van een woning aanzienlijk verbeteren.

Het energielabel is inmiddels verplicht bij de verkoop van een woning en heeft invloed op de koopwaarde. Volgens de bronnen is het energielabel ook een bepalende factor bij de verkoop, omdat het een duidelijk signaal is van de duurzaamheid en het energieverbruik van het huis. Een warmtepomp kan dus niet alleen leiden tot lagere energiekosten, maar ook tot een hogere koopwaarde van de woning.

Subsidies voor warmtepompen en energiezuinige woningen

Het aanschaffen van een warmtepomp is een aanzienlijke investering, maar er zijn subsidies beschikbaar om de aanschaf te vergemakkelijken. De ISDE-subsidie is één van de subsidies die op warmtepompen van toepassing zijn. Het bedrag varieert per type warmtepomp, maar kan lopen van zo’n €1.800 tot meer dan €5.000. Deze subsidie is beschikbaar voor vrijwel alle woningen, met uitzonderingen voor nieuwbouwwoningen. Daarnaast zijn er regionale subsidies beschikbaar die kunnen worden aangevraagd bij lokale overheden of programma's. Het is belangrijk om te controleren of een warmtepomp op de subsidie-lijst staat en of de woning aan de voorwaarden voldoet.

Nebeneen subsidies voor warmtepompen zijn er ook subsidies voor energiezuinige renovaties, zoals gevelisolatie, glasvervanging of vloerisolatie. Deze maatregelen zijn vaak essentieel om het energielabel van een woning te verbeteren. Bij een woning met energielabel D of E is het vaak nodig om meerdere maatregelen tegelijk te nemen om het energielabel flink te verbeteren. Een hybride warmtepomp kan dan een effectieve oplossing zijn, omdat er al een bepaalde basis aanwezig is.

Praktijkvoorbeeld: warmtepomp en energielabel

Een praktijkvoorbeeld helpt om te begrijpen hoe een warmtepomp het energielabel van een woning beïnvloedt. In een discussie in een online forum vertelt een gebruiker over zijn ervaring met een warmtepomp. Hij verbruikt gemiddeld 10 tot 12 kWh per dag, inclusief warmwater. De warmtepomp verwarmt ook het water voor de boiler, wat efficiënter is dan een traditionele boiler. Hij benadrukt dat het energieverbruik van de warmtepomp in verhouding tot de grootte van de woning het belangrijkste criterium is voor het energielabel.

Daarnaast benadrukt hij dat de COP van een lucht-water warmtepomp vergelijkbaar is met die van een lucht-lucht warmtepomp, mits beide op radiatoren werken. Een belangrijk voordeel van een warmtepomp is dat hij zowel verwarming als warm water kan leveren, waardoor het aantal energiebronnen wordt verminderd.

Warmtepomp en woningwaarde

Naast het energielabel en het energieverbruik, heeft een warmtepomp ook invloed op de waarde van een woning. Volgens de bronnen kan het aanschaffen van een warmtepomp leiden tot een waardevermeerdering van de woning. Dit komt grotendeels door de verbetering van het energielabel, maar ook door de toekomstbestendigheid van de woning. Eigenaren die een warmtepomp installeren, investeren in duurzamheid, wat in de toekomst steeds belangrijker wordt in de woningmarkt.

Daarnaast leidt een warmtepomp tot lagere energiekosten, wat een aantrekkelijk aspect is voor eventuele kopers. De combinatie van een goed energielabel, lagere kosten en duurzaamheid maakt een woning met warmtepomp aantrekkelijker en dus waardevoller.

Invloed van isolatie op het energielabel

Hoewel een warmtepomp een positief effect heeft op het energielabel, is de kwaliteit van de isolatie van de woning een bepalende factor. Als de woning slecht is geïsoleerd, verliest deze veel warmte via de muren, ramen en vloeren, waardoor de warmtepomp harder moet werken om de gewenste temperatuur te bereiken. Dit zorgt voor een hoger elektriciteitsverbruik en dus voor een minder gunstig energielabel.

Daarom is het belangrijk om zowel de warmtepomp als de isolatie van de woning te verbeteren. Bij een woning met energielabel D of E is het vaak noodzakelijk om meerdere isolatiemaatregelen tegelijk te nemen. Bijvoorbeeld:

Gevelisolatie: Zorgt voor minder warmteverlies via de buitenmuren. Dit is een van de krachtigste ingrepen bij oude woningen.
Glasvervanging: Het vervangen van oud glas door HR++-glas zorgt voor betere isolatie en minder warmteverlies.
Afdichting: Het afdichten van kieren en naden vermindert tocht en vermindert het energieverbruik.

In combinatie met een warmtepomp kunnen deze maatregelen leiden tot een aanzienlijke verbetering van het energielabel. Bij een woning met energielabel D kan een combinatie van isolatie en een warmtepomp leiden tot een verbetering van twee energieklassepunten.

Duurzaamheid en CO₂-uitstoot

Een warmtepomp heeft een positief effect op de CO₂-uitstoot van een woning. Omdat een warmtepomp elektriciteit gebruikt in plaats van gas, wordt het CO₂-gehalte van de woning aanzienlijk verlaagd. De mate van vermindering hangt af van het type warmtepomp en de elektriciteitsbron. Als de elektriciteit uit duurzame bronnen komt, zoals wind- of zonne-energie, is de CO₂-uitstoot vrijwel nihil.

In de toekomst, wanneer steeds meer elektriciteit wordt opgewekt uit duurzame bronnen, zal het effect van een warmtepomp op de CO₂-uitstoot nog verder toenemen. Dit maakt een warmtepomp een belangrijk onderdeel van de energietransitie en het verlagen van het CO₂-gehalte in de woningmarkt.

Beperkingen en nadelen

Hoewel een warmtepomp veel voordelen biedt, zijn er ook beperkingen en nadelen die in overweging moeten worden genomen. De belangrijkste beperking is dat een warmtepomp niet efficiënt werkt bij zeer lage buitentemperaturen. Onder nul graden moet de pomp harder werken om de gewenste temperatuur te bereiken, wat leidt tot een lager rendement (COP) en dus een hoger elektriciteitsverbruik.

Daarnaast is het installeren van een warmtepomp een aanzienlijke investering, ook al zijn er subsidies beschikbaar. De terugverdientijd van de investering hangt af van het elektriciteitsverbruik, de efficiëntie van de warmtepomp en de huidige energieprestatie van de woning. In sommige gevallen kan de terugverdientijd langer zijn dan verwacht, vooral als de woning slecht is geïsoleerd.

Een ander aspect is het feit dat een warmtepomp volledig op elektriciteit werkt. Dit betekent dat de elektriciteitsrekening stijgt, al is deze stijging vaak gecompenseerd door de afwezigheid van een gasrekening. Als het elektriciteitsverbruik echter te hoog is, kan het effect op de energiekosten negatief zijn.

Conclusie

Het gebruik van een warmtepomp heeft een aanzienlijk positief effect op het energielabel van een woning. Door het verlagen van het gasverbruik en het verlagen van de CO₂-uitstoot, leidt een warmtepomp tot een verbetering van het energielabel. De mate van verbetering hangt af van het type warmtepomp en de kwaliteit van de isolatie van de woning. In combinatie met isolatiemaatregelen, zoals gevelisolatie of glasvervanging, kan het energielabel van een woning aanzienlijk verbeteren.

Een warmtepomp is bovendien een duurzame oplossing die bijdraagt aan de energietransitie en de vermindering van CO₂-uitstoot. Ondanks de beperkingen, zoals het verhoogde elektriciteitsverbruik bij lage temperaturen en de investeringskosten, is een warmtepomp een aantrekkelijke optie voor eigenaren die hun woning duurzamer en toekomstbestendiger willen maken.

In de praktijk is een warmtepomp een efficiënte manier om te verwarmen en warm water te leveren, mits de woning voldoende is geïsoleerd. De combinatie van een warmtepomp en isolatiemaatregelen leidt niet alleen tot een verbetering van het energielabel, maar ook tot lagere energiekosten en een hogere woningwaarde.