Het stroomverbruik van warmtepompen: een gedetailleerde gids voor verbruik, efficiëntie en duurzaamheid

Published by Redactie on september 25, 2025 | Category warmtepomp

Het gebruik van warmtepompen is in de afgelopen jaren sterk gegroeid als duurzame oplossing voor verwarming en warmwaterproductie. Voor eigenaren van woningen en professionals in de bouwsector is het begrijpen van het stroomverbruik van warmtepompen essentieel om de juiste keuze te maken en de energiekosten in de hand te houden. In dit artikel leggen we het stroomverbruik van verschillende types warmtepompen uit, met aandacht voor relevante factoren als isolatie, COP-waarde en hybride systemen.

Wat is een warmtepomp en hoe werkt het?

Een warmtepomp is een technologie die warmte uit de omgeving (lucht, grond of water) haalt en deze gebruikt om een woning te verwarmen en warm water te genereren. In tegenstelling tot een traditionele cv-ketel, gebruikt een warmtepomp elektriciteit als aandrijfenergie om warmte te verplaatsen, in plaats van warmte te genereren via verbranding. Dit maakt het een duurzamere en energie-efficiëntere oplossing, zeker in combinatie met goede isolatie of duurzame elektriciteit zoals zonnepanelen.

Warmtepompen kunnen worden ingedeeld in drie hoofdcategorieën:

Lucht/water warmtepompen – halen warmte uit de buitenlucht.
Grond/water warmtepompen – halen warmte uit de grond of bodem.
Water/water warmtepompen – halen warmte uit waterbronnen zoals grondwater.
Hybride warmtepompen – combineren een elektrische warmtepomp met een traditionele cv-ketel.

De keuze voor een bepaald type warmtepomp hangt af van factoren zoals de locatie van de woning, de isolatiegraad, het verbruik van warm water en de energievoorziening.

Het stroomverbruik van een warmtepomp

Het stroomverbruik van een warmtepomp varieert afhankelijk van het type, de grootte van de woning, de isolatie en het warmteverbruik. Volgens de beschikbare informatie verbruiken warmtepompen gemiddeld 2.000 tot 5.000 kWh per jaar, afhankelijk van de omstandigheden. Voor een typische woning ligt het verbruik rond de 2.800 kWh per jaar, wat gemiddeld ongeveer € 700 aan energiekosten oplevert bij een stroomprijs van € 0,25 per kWh.

Lucht/water warmtepomp

Een lucht/water warmtepomp verbruikt gemiddeld 2 tot 4 kWh per dag, wat over een jaar neerkomt op 730 tot 1.460 kWh. Deze warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht en gebruikt deze om water te verwarmen voor verwarming en sanitair. Het is een populair keuze voor huizen die volledig elektrisch worden verwarmd.

In vergelijking met een elektrische cv-ketel is een lucht/water warmtepomp aanzienlijk efficiënter. In een goed geïsoleerde woning kan het stroomverbruik verder worden beperkt, wat het een aantrekkelijke keuze maakt voor wie zijn woning wil verduurzamen.

Grond/water warmtepomp

Grondwarmtepompen halen warmte uit de bodem of grondwater. Het stroomverbruik van dit type warmtepomp ligt licht hoger dan bij lucht/water warmtepompen. Voor een gemiddelde woning is het jaarverbruik ongeveer 3.000 kWh. De exacte waarde hangt af van de grootte van de warmtepomp, gemeten in kilowatt (kW), die varieert tussen 3 en 16 kW.

Omdat grondwarmtepompen minder gevoelig zijn voor temperatuurvariaties in de buitenlucht dan lucht/water warmtepompen, zijn ze in sommige gevallen efficiënter, vooral in koele klimaten of wanneer er een hoge warmtebehoefte is.

Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp combineert een elektrische warmtepomp met een traditionele cv-ketel. Dit systeem werkt vooral met de warmtepomp, terwijl de cv-ketel als back-up fungeert op koude dagen of wanneer het verbruik van warm water hoger is dan normaal.

Gemiddeld verbruikt een hybride warmtepomp 1.900 kWh per jaar aan elektriciteit en ongeveer 700 m³ gas per jaar. Dit maakt het een efficiënte oplossing voor huizen die volledig elektrisch worden verwarmd, maar nog niet volledig geïsoleerd zijn of waarbij het verbruik van warm water hoog is. Het gasverbruik wordt aanzienlijk verminderd, terwijl het stroomverbruik relatief laag blijft.

Factoren die het stroomverbruik van een warmtepomp beïnvloeden

Het stroomverbruik van een warmtepomp wordt beïnvloed door een aantal belangrijke factoren. Deze factoren bepalen niet alleen hoeveel elektriciteit nodig is om de warmtepomp aan te drijven, maar ook hoe efficiënt deze werkt.

1. Het type warmtepomp

Het type warmtepomp bepaalt in grote mate het stroomverbruik. Lucht/water warmtepompen zijn gemiddeld efficiënter dan elektrische cv-ketels, maar minder efficiënt dan grond/water warmtepompen. Hybride systemen bieden een goede balans tussen energie-efficiëntie en flexibiliteit.

2. Seizoensprestatiefactor (SPF)

De seizoensprestatiefactor (SPF) is een maat voor de efficiëntie van een warmtepomp over een geheel jaar. Het is gedefinieerd als het verhouding tussen de thermische energie die wordt geproduceerd en de elektrische energie die wordt verbruikt. Hoe hoger de SPF, hoe efficiënter de warmtepomp.

Bijvoorbeeld: een warmtepomp met een SPF van 4 produceert 4 kWh warmte per 1 kWh elektriciteit. Dit betekent dat de warmtepomp 75% minder stroom verbruikt dan een elektrische cv-ketel. In de praktijk kan de SPF echter variëren, afhankelijk van de isolatie van de woning en de omstandigheden.

3. Isolatiegraad van de woning

Een goed geïsoleerde woning vermindert het verlies van warmte en dus het warmteverbruik. Dit heeft directe gevolgen voor het stroomverbruik van de warmtepomp. Een woning met een hoge isolatiegraad heeft een lagere warmtebehoefte, wat resulteert in een lager stroomverbruik van de warmtepomp.

In de praktijk kan het verschil tussen een slecht geïsoleerde woning en een goed geïsoleerde woning aanzienlijk zijn. In sommige gevallen kan het stroomverbruik worden verminderd met 30% of meer.

4. Warmtebehoefte

De warmtebehoefte van een woning hangt af van het oppervlak, het aantal bewoners en het gebruik van warm water. Een groter huis of een woning met veel bewoners heeft een hogere warmtebehoefte, wat leidt tot een hoger stroomverbruik van de warmtepomp.

5. COP-waarde

De Coefficient of Performance (COP) is een maat voor de efficiëntie van een warmtepomp op een bepaald moment. De COP geeft het verhouding tussen de warmte die wordt geproduceerd en de stroom die wordt verbruikt. Een hogere COP betekent een efficiëntere warmtepomp.

De COP varieert afhankelijk van de omstandigheden, zoals de buitentemperatuur en de gewenste kamertemperatuur. In de winter is de COP vaak lager dan in de herfst of lente.

Hoe bereken je het stroomverbruik van een warmtepomp?

Het stroomverbruik van een warmtepomp kan worden berekend aan de hand van een paar eenvoudige formules. Deze formules zijn handig om een schatting te maken van het jaarverbruik in kWh en de kosten in euro’s.

Formule voor het stroomverbruik in kWh

Het stroomverbruik in kWh kan worden berekend met de volgende formule:

Stroomverbruik (kWh) = (Energieverbruik woning in kWh) / COP

Voorbeeld: - Energieverbruik woning: 15.000 kWh - COP: 3 - Stroomverbruik: 15.000 / 3 = 5.000 kWh

Om het verbruik per maand en per dag te berekenen, deel je het jaarverbruik door respectievelijk 12 en 365.

Stroomverbruik per maand = (15.000 kWh / 3) / 12 = 417 kWh
Stroomverbruik per dag = (15.000 kWh / 3) / 365 = 14 kWh

Formule voor het stroomverbruik in euro’s

Het verbruik in euro’s kan worden berekend door het aantal kWh te vermenigvuldigen met de stroomprijs per kWh.

Jaarverbruik in euro’s = (Stroomverbruik in kWh) x stroomprijs per kWh

Voorbeeld: - Stroomverbruik: 5.000 kWh - Stroomprijs: € 0,25 per kWh - Jaarverbruik in euro’s: 5.000 x 0,25 = € 1.250

Per maand betaal je dan ongeveer € 104,20 en per dag ongeveer € 3,42.

Voordelen van het gebruik van een warmtepomp

Het gebruik van een warmtepomp biedt verschillende voordelen bovenop een elektrische of gasverwarmingsinstallatie:

1. Duurzaamheid en CO2-reductie

Een warmtepomp verbruikt geen fossiele brandstoffen zoals gas of aardolie, wat leidt tot een lager CO2-gehalte in de lucht. In combinatie met zonnepanelen kan het CO2-gehalte zelfs tot nul worden gebracht.

2. Energie-efficiëntie

Warmtepompen zijn energie-efficiënter dan traditionele verwarmingssystemen. Een warmtepomp met een SPF van 4 verbruikt bijvoorbeeld 25% minder elektriciteit dan een elektrische cv-ketel.

3. Lagere energiekosten

Hoewel de investering in een warmtepomp hoger is dan in een traditionele cv-ketel, leidt het gebruik ervan vaak tot lagere energiekosten op de lange termijn, vooral in goed geïsoleerde woningen.

4. Flexibiliteit

Hybride warmtepompen bieden de mogelijkheid om over te stappen op een volledig elektrisch systeem, terwijl de cv-ketel als back-up fungeert. Dit maakt het een geschikte oplossing voor huizen die geleidelijk willen verduurzamen.

5. Duurzame verwarming en warm water

Vele warmtepompen kunnen zowel verwarming als warm water leveren. Dit maakt het een complete oplossing voor de verwarming van een woning.

Invloed van zonnepanelen op het stroomverbruik van een warmtepomp

Zonnepanelen kunnen het stroomverbruik van een warmtepomp aanzienlijk verlagen, vooral in combinatie met een elektrische warmtepomp of een hybride systeem. Door het gebruik van duurzame elektriciteit wordt de afhankelijkheid van het elektriciteitsnet verminderd, wat leidt tot lagere energiekosten en een lagere CO2-uitstoot.

De hoeveelheid zonnepanelen die nodig is, hangt af van het stroomverbruik van de warmtepomp, de beschikbaarheid van zonlicht in de regio en het aantal uren per dag dat de warmtepomp actief is. In de praktijk zijn ongeveer 6 tot 10 zonnepanelen nodig om de energiebehoefte van een typische warmtepomp te dekken.

Conclusie

Het gebruik van een warmtepomp biedt een duurzamere en energie-efficiëntere oplossing voor verwarming en warmwaterproductie. Het stroomverbruik van een warmtepomp varieert afhankelijk van het type, de isolatie van de woning en de warmtebehoefte. Gemiddeld verbruikt een warmtepomp tussen 2.000 en 5.000 kWh per jaar, wat overeenkomt met ongeveer € 500 tot € 1.250 aan energiekosten.

De keuze voor een warmtepomp hangt af van een aantal factoren, zoals de isolatiegraad, het type woning en het energieverbruik. Voor huizen die volledig elektrisch worden verwarmd, is een lucht/water of grond/water warmtepomp een goede keuze. Voor huizen die nog niet volledig geïsoleerd zijn, kan een hybride warmtepomp de beste oplossing zijn.

In combinatie met zonnepanelen kan het stroomverbruik van een warmtepomp aanzienlijk worden verlaagd, wat leidt tot lagere energiekosten en een lagere CO2-uitstoot. Het verduurzamen van je woning met een warmtepomp is dus een betere keuze voor zowel het milieu als je portefeuille.

Bronnen

kw
inzet