Hoeveel stroom verbruikt een warmtepomp? Een uitgebreid overzicht voor woningbouw en renovatie

Published by Redactie on september 25, 2025 | Category warmtepomp

De overstap naar duurzame verwarmingssystemen is in volle gang. In Nederland kiest steeds vaker het woningeigenaar voor een warmtepomp in plaats van een traditionele cv-ketel. Een warmtepomp is niet alleen goed voor het milieu, maar ook een financieel verantwoorde keuze op de lange termijn. Echter, om de keuze goed te kunnen beoordelen, is het van belang om te weten hoeveel stroom een warmtepomp verbruikt en welke factoren dit bepalen. In deze artikel geven we een gedetailleerde uitleg over het stroomverbruik van warmtepompen, het invloed van het type warmtepomp en de omgeving, en hoe je dit verbruik kunt berekenen. Het doel is om zowel woningeigenaren als constructieprofessionals een duidelijk en feitelijke kijk te geven op deze technologie.

Wat is een warmtepomp en hoe werkt het?

Een warmtepomp is een technische oplossing die warmte uit de omgeving haalt – meestal uit de lucht, de grond of het water – en deze verwerkt tot verwarmingswarmte voor een woning. Het principe is vergelijkbaar met dat van een koelkast of airco, waarbij warmte wordt opgenomen en verplaatst. In het geval van een warmtepomp wordt dit proces omgekeerd: de warmte uit de omgeving wordt geconcentreerd en gebruikt om de woning te verwarmen.

De centrale component van een warmtepomp is de compressor, die energie verbruikt om het koelmiddel te comprimeren en de warmte te verhogen tot de gewenste temperatuur. Het rendement van deze cyclus wordt uitgedrukt in de COP (Coefficient of Performance), die aangeeft hoeveel warmte er per kWh elektriciteit wordt opgewekt. Een COP van 4 betekent bijvoorbeeld dat 1 kWh elektriciteit leidt tot 4 kWh aan warmte. Dit maakt warmtepompen zeer efficiënt vergeleken met traditionele verwarmingssystemen.

Gemiddeld stroomverbruik van een warmtepomp

Het stroomverbruik van een warmtepomp varieert sterk afhankelijk van meerdere factoren, zoals het type warmtepomp, de isolatiegraad van de woning, het energieverbruik van het huishouden en de buitentemperatuur. Gemiddeld verbruikt een volledig elektrische warmtepomp tussen de 2.000 en 5.000 kWh per jaar, terwijl een hybride warmtepomp – die een cv-ketel combineert met een warmtepomp – doorgaans 1.500 tot 3.000 kWh per jaar verbruikt.

Een volledig elektrische warmtepomp verbruikt gemiddeld ongeveer 5.000 tot 6.000 kWh per jaar. Hoewel dit hoger is dan een hybride variant, zijn de totale energiekosten vaak lager vanwege het afhankelijk zijn van duurzame energie en het afwezigheid van gasverbruik.

Type warmtepomp bepaalt het verbruik

Het type warmtepomp heeft een directe invloed op het stroomverbruik. De drie meest voorkomende soorten zijn:

Lucht/water-warmtepomp: Verbruikt doorgaans het meeste stroom, omdat de temperatuur van de omgevingslucht sterk varieert. In de winter moet de warmtepomp extra hard werken om voldoende warmte te leveren.
Grond/water- of water/water-warmtepomp: Deze varianten verbruiken relatief minder stroom, omdat de grond en water het hele jaar door een constante warmtebron vormen. De COP is vaak hoger, wat betekent dat minder elektriciteit nodig is om dezelfde hoeveelheid warmte te leveren.
Hybride warmtepomp: Combineert een elektrische warmtepomp met een traditionele cv-ketel. Op koude dagen of bij hoge warmtebehoefte springt de cv-ketel in, wat het stroomverbruik beperkt.

Invloed van isolatie en energieverbruik

De isolatie van een woning is een van de meest bepalende factoren voor het stroomverbruik van een warmtepomp. Hoe beter een woning geïsoleerd is, hoe minder warmte verloren gaat naar de omgeving, en hoe efficiënter de warmtepomp kan werken. In goed geïsoleerde woningen is het stroomverbruik vaak lager en wordt de COP hoger.

Daarnaast speelt het energieverbruik van het huishouden een rol. Hoe meer verwarmings- en sanitair warm waterverbruik, hoe hoger de belasting voor de warmtepomp. Een woning met een groot aantal inwoners en hoge warmtebehoefte zal dus meer stroom verbruiken dan een klein huishouden.

Hoe bereken je het stroomverbruik van een warmtepomp?

Het stroomverbruik van een warmtepomp kan berekend worden aan de hand van het volgende eenvoudige model:

Verbruik warmtepomp = Energieverbruik woning (in kWh) / COP

Voorbeeldberekening

Stel dat een woning jaarlijks 15.000 kWh aan verwarming en sanitair warm water gebruikt. Als de warmtepomp een COP van 3 heeft, dan is het stroomverbruik van de warmtepomp:

15.000 kWh / 3 = 5.000 kWh per jaar

Een hogere COP betekent dus dat minder stroom nodig is voor hetzelfde energieverbruik. Dit is een belangrijk argument voor het kiezen van een warmtepomp met een zo hoog mogelijke COP.

Invloed van SCOP

De SCOP (Seasonal Coefficient of Performance) is een uitbreiding van de COP en geeft het gemiddelde rendement van de warmtepomp gedurende een heel jaar. De SCOP is van invloed op de energiecalculatie, vooral in regio's waar de buitentemperatuur sterk varieert.

Een voorbeeld: Als je huidige gasverbruik in kWh is (bijvoorbeeld 10.000 kWh), dan kun je dit omrekenen naar stroomverbruik door het met 10 te vermenigvuldigen. Dit geeft 100.000 kWh. Vervolgens deel je dit door de SCOP van je warmtepomp. Als de SCOP 3 is, dan is het benodigde stroomverbruik 100.000 / 3 = 33.333 kWh per jaar.

Het is belangrijk om de SCOP van de warmtepomp te kennen, omdat dit direct beïnvloedt hoe efficiënt de warmtepomp werkt in je specifieke situatie. De SCOP wordt vaak per regio bepaald, omdat buitentemperaturen sterk verschillen.

Invloed van buitentemperatuur op stroomverbruik

De buitentemperatuur speelt een grote rol in het stroomverbruik van een warmtepomp. Hoe kleiner het temperatuurverschil tussen de bron (lucht, grond of water) en de gewenste binnentemperatuur, hoe efficiënter de warmtepomp werkt. In de winter, wanneer de buitentemperatuur lager is, moet de warmtepomp harder werken om voldoende warmte te leveren, wat resulteert in een hoger stroomverbruik.

Een lucht/water-warmtepomp is hier dus nadelig getroffen. In de winter moet deze variant vaak extra hard werken, terwijl een grond/water-warmtepomp profiteert van de constante grondtemperatuur. Dit maakt grond/water-warmtepompen efficiënter in koude klimaten.

Hybride warmtepompen: een balans tussen stroomverbruik en gasverbruik

Hybride warmtepompen zijn een interessante optie voor woningen die niet volledig op elektriciteit kunnen functioneren of waar het stroomverbruik van de warmtepomp niet gewenst is. Deze systemen combineren een warmtepomp met een traditionele cv-ketel. Op warme dagen of bij lage warmtebehoefte werkt de warmtepomp volledig op elektriciteit, terwijl de cv-ketel ingaat bij hogere temperaturen of grotere warmtebehoefte.

Het voordeel van een hybride warmtepomp is dat het stroomverbruik aanzienlijk lager is dan bij een volledig elektrische warmtepomp. Aangezien de cv-ketel ingaat bij koude weersomstandigheden, kan het gasverbruik sterk worden verminderd, waardoor de totale energiekosten worden beperkt. Deze systemen zijn dus een goede oplossing voor woningen met een hoge warmtebehoefte of slechte isolatie.

Invloed van het gebruik van de warmtepomp

De manier waarop je de warmtepomp gebruikt, heeft ook een directe invloed op het stroomverbruik. Een warmtepomp die enkel wordt gebruikt voor centrale verwarming verbruikt minder stroom dan een systeem dat ook sanitair warm water levert. Bovendien heeft het verwarmingsgedrag van de bewoners – zoals de ingestelde temperatuur of het gebruik van de thermostaat – ook een invloed op het verbruik. Een hogere ingestelde temperatuur zorgt ervoor dat de warmtepomp vaker moet aanslaan, wat het stroomverbruik verhoogt.

Tips om het stroomverbruik te optimaliseren

Er zijn meerdere maatregelen waarmee het stroomverbruik van een warmtepomp kan worden verminderd:

Goede isolatie van de woning: Door de woning goed te isoleren, wordt het verlies van warmte verminderd, waardoor de warmtepomp minder hard moet werken.
Gebruik van slimme thermostaten: Slimme thermostaten zorgen voor een efficiënter gebruik van de warmtepomp door het aan- en uitzetten op het moment dat het nodig is.
Kiezen voor een warmtepomp met een hoge COP: Een warmtepomp met een hogere COP verbruikt minder stroom om dezelfde hoeveelheid warmte te leveren.
Zonnepanelen installeren: Zonnepanelen kunnen het stroomverbruik van de warmtepomp deels of volledig dekken, afhankelijk van de grootte van het zonnepaneel-systeem.

Het verband tussen warmtepompen en CO₂-uitstoot

Een warmtepomp is een duurzame oplossing die helpt bij het verduurzamen van woningen. In tegenstelling tot traditionele verwarmingssystemen, die fossiele brandstoffen gebruiken, verbruikt een warmtepomp elektriciteit, die in toenemende mate van duurzame bronnen komt. Hierdoor wordt de CO₂-uitstoot van de woning aanzienlijk verlaagd.

Bij het gebruik van een volledig elektrische warmtepomp wordt het gebruik van gas volledig uitgeschakeld, wat leidt tot een nuluitstootscenario voor de verwarming. Bij hybride systemen wordt het gasverbruik aanzienlijk beperkt, wat ook een positieve impact heeft op het CO₂-voetafdruk van de woning.

Energie-efficiëntie en rendement

De energie-efficiëntie van een warmtepomp is afhankelijk van de COP en de SCOP. Een hogere COP betekent dat het systeem efficiënter werkt en minder stroom nodig is voor dezelfde hoeveelheid warmte. Het is daarom belangrijk om een warmtepomp te kiezen met een zo hoog mogelijke COP.

Een warmtepomp met een COP van 4 is bijvoorbeeld zeer efficiënt, omdat 1 kWh elektriciteit leidt tot 4 kWh aan warmte. Dit betekent dat het stroomverbruik in dit geval veel lager is dan bij een systeem met een lagere COP. Het is daarom verstandig om bij de aankoop van een warmtepomp de COP-waarde nauwkeurig te bekijken.

Conclusie

De keuze voor een warmtepomp is een verantwoorde keuze voor duurzame verwarming. Het stroomverbruik van een warmtepomp varieert tussen 1.500 en 6.000 kWh per jaar, afhankelijk van het type warmtepomp, de isolatie van de woning, het energieverbruik en de buitentemperatuur. Door het stroomverbruik te berekenen aan de hand van de COP of SCOP, is het mogelijk om een realistisch beeld te krijgen van de energiekosten.

Bij de keuze van een warmtepomp is het belangrijk om rekening te houden met factoren zoals het type warmtepomp, de COP-waarde en de isolatiegraad van de woning. Door slimme keuzes te maken en maatregelen te nemen voor energie-efficiëntie, kan het stroomverbruik van een warmtepomp worden beperkt, wat leidt tot lage energiekosten en een kleinere CO₂-uitstoot.

Bronnen

verbruik