Subsidie voor warmtepomp: wanneer is het niet mogelijk?

Published by Redactie on september 25, 2025 | Category warmtepomp

In de Nederlandse energietransitie spelen zowel warmtepompen als warmtenetten een belangrijke rol. Warmtepompen worden vaak gezien als een duurzame oplossing voor woningverwarming, maar sinds kort wordt er ook kritisch gekeken naar de inzet van overheidsbeleid. De Algemene Rekenkamer heeft onderzoek gedaan naar de efficiëntie van subsidies en concludeerde dat er overlap kan zijn tussen subsidievoorstellen voor warmtepompen en de ontwikkeling van warmtenetten. Dit heeft gevolgen voor woningeigenaren en hun keuzes rondom duurzame verwarming. In dit artikel wordt ingegaan op de omstandigheden waarin een subsidie voor een warmtepomp niet of minder gunstig is, wat de huidige regelgeving inhoudt en hoe woningeigenaren deze ontwikkelingen kunnen interpreteren.

Subsidiebeleid en warmtepompen

De Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing (ISDE) is een belangrijk instrument om woningeigenaren te ondersteunen bij de aanschaf van een warmtepomp. Deze subsidie is bedoeld om de overgang naar duurzame verwarming te stimuleren en is beschikbaar voor zowel lucht-water- als bodem-waterwarmtepompen. Echter, er zijn voorwaarden waaraan moet worden voldaan om subsidie te kunnen ontvangen.

Voorwaarden voor de subsidie

De voorwaarden zijn duidelijk en zijn opgenomen in de regelgeving van de Rijksdienst voor Weg en Verkeer (RVO). Hieronder een overzicht van de belangrijkste voorwaarden:

De warmtepomp moet nieuw zijn, geen tweedehands product.
De warmtepomp moet gebruikt worden voor ruimteverwarming of tapwaterverwarming, geen droger.
De installatie moet uitgevoerd worden door een erkend bouwinstallatiebedrijf.
De warmtepomp moet geïnstalleerd worden in een woning gebouwd voor 1 januari 2019, of de omgevingsvergunning moet zijn aangevraagd voor 1 juli 2018.
De warmtepomp moet op de meldcodelijst van RVO staan. Indien dat niet het geval is, is er extra administratie nodig.

Daarnaast is er een tijdsverloop van maximaal 24 maanden tussen de installatie en de aanvraag voor subsidie. Dit betekent dat woningeigenaren aandachtig moeten zijn bij planning en uitvoering van de installatie.

Subsidiebedragen en energielabels

De subsidiebedragen zijn gebaseerd op het type en de efficiëntie van de warmtepomp. Voor warmtepompen met een energielabel A++ is het subsidiebedrag minder gunstig dan voor modellen met een beter energielabel. Zo kost het energielabel A++ bij een lucht-waterwarmtepomp € 200 minder subsidie, en bij een bodemwarmtepomp € 225. Vanaf 2024 geldt dat subsidies alleen worden toegekend voor warmtepompen met een energielabel A+ of beter. Dit betekent dat woningeigenaren die in 2023 een warmtepomp kopen, maar de installatie pas in 2024 uitvoeren, nog wel subsidies kunnen ontvangen, mits zij bewijs leveren van de aankoop in 2023.

Overgangsregels

Voor woningeigenaren die in 2024 een warmtepomp kopen, maar pas in 2025 installeren, geldt een overgangsregel. Dit betekent dat de subsidiebedragen nog op basis van het energielabel uit 2024 worden berekend. Echter, dit geldt alleen indien het bewijs kan worden geleverd dat de warmtepomp in 2024 is aangekocht. Dit kan bijvoorbeeld gedaan worden via een digitale bevestiging van het installatiebedrijf of een offerte uit 2024.

Wanneer is subsidie niet mogelijk?

Hoewel subsidies in de meeste gevallen beschikbaar zijn, zijn er ook situaties waarin subsidies niet of minder gunstig zijn. Deze situaties worden beïnvloed door het beleid rondom warmtenetten.

Overlap tussen warmtepompen en warmtenetten

De Algemene Rekenkamer heeft in onderzoek geconstateerd dat subsidies voor warmtepompen soms in de weg staan bij de uitrol van warmtenetten. Dit geldt met name in wijken of buurten waar concrete plannen liggen voor een warmtenet. In dergelijke gevallen is het volgens Olof van der Gaag van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) logisch om subsidies voor warmtepompen tijdelijk te staken, zolang warmtenetten nog in ontwikkeling zijn.

Voorwaarden voor warmtenetten

Indien in een wijk een investeeringsbesluit of gemeentelijk kavelbesluit voor een warmtenet is genomen, is het waarschijnlijk dat subsidies voor warmtepompen niet langer gunstig zijn. Dit is een aanbeveling van de NVDE, mits de warmtenetplannen voldoende concreet zijn. Het doel is om schaarse Rijksmiddelen effectiever in te zetten op maatregelen die op de lange termijn meer duurzaam zijn.

Een voorbeeld hiervan is de gemeente Dronten. Hier is geen warmtenet gepland, in tegenstelling tot Zeewolde, waar in de Polderwijk al 1.500 huishoudens zijn aangesloten op een warmtenet. In dergelijke gevallen is de keuze voor een warmtepomp vooralsnog nog steeds een gunstige optie.

Subsidiebeleid en energiebespaarlening

Naast subsidies is er ook de mogelijkheid om een energiebespaarlening af te sluiten. Deze lening is bedoeld om woningeigenaren te helpen met de resterende kosten van een warmtepompinstallatie. De voorwaarden en voordeelregelingen van deze lening zijn beschreven op de website van het Nationaal Warmtefonds.

De combinatie van subsidies en leningen maakt het vaak mogelijk om investeringen in duurzame verwarming te realiseren, zeker als er ook andere isolatiemaatregelen worden aangevraagd. Bijvoorbeeld: als een woningeigenaar binnen 24 maanden ook isolatie laat uitvoeren, kan de subsidiebedragen voor die isolatiemaatregel verdubbelen.

Subsidiebedragen en meldcodelijsten

De subsidiebedragen worden bepaald op basis van het type warmtepomp en zijn op te zoeken in de meldcodelijst van RVO. Deze lijst bevat alle warmtepompen die reeds zijn goedgekeurd voor subsidie. Indien een warmtepomp niet op deze lijst staat, is het mogelijk om toch een subsidieaanvraag in te dienen, maar dan moeten technische documenten en productbeschrijvingen worden ingezonden. Het is mogelijk dat de aanvraag dan wordt afgewezen, als de warmtepomp niet aan de eisen voldoet.

De minimale subsidiebedrag is altijd € 500, ongeacht het type warmtepomp. Echter, hoe efficiënter de warmtepomp, hoe hoger het subsidiebedrag. Dit is ook een stimulans voor woningeigenaren om voor een energiezuinige warmtepomp te kiezen.

Subsidie en isolatie

Een belangrijke strategie om subsidies te maximaliseren is het combineren van een warmtepompinstallatie met isolatiemaatregelen. Indien binnen 24 maanden na de warmtepompinstallatie ook isolatie wordt uitgevoerd, kan de subsidiebedrag voor de isolatie verdubbelen. Dit maakt het mogelijk om investeringen in duurzame verwarming en isolatie op een kostenefficiënte manier te combineren.

De voorwaarden voor de isolatiesubsidie zijn vergelijkbaar met die voor de warmtepomp. Ook hier geldt dat de installatie door een erkend bouwinstallatiebedrijf moet worden uitgevoerd en dat de isolatiemaatregel moet leiden tot een significante verbetering in energieprestaties van de woning.

Subsidie en energielabels

Een van de recente ontwikkelingen is dat subsidies voor warmtepompen vanaf 2024 alleen worden uitgekeerd voor warmtepompen met een energielabel A+ of beter. Dit betekent dat woningeigenaren die in 2023 een warmtepomp kopen, maar pas in 2024 installeren, nog subsidies kunnen ontvangen, mits ze bewijs leveren van de aankoop in 2023.

Voor woningeigenaren die in 2024 een warmtepomp aankopen, maar pas in 2025 installeren, geldt een overgangsregel. In dat geval geldt het subsidiebedrag nog op basis van het energielabel uit 2024. Echter, dit geldt alleen indien het bewijs kan worden geleverd dat de warmtepomp in 2024 is aangekocht. Dit kan bijvoorbeeld gedaan worden via een digitale bevestiging van het installatiebedrijf of een offerte uit 2024.

Subsidie en overheidsbeleid

Het overheidsbeleid rondom subsidies voor warmtepompen en warmtenetten is in beweging. De Algemene Rekenkamer heeft onderzoek gedaan naar de efficiëntie van subsidies en concludeerde dat er overlap kan zijn tussen subsidies voor warmtepompen en de ontwikkeling van warmtenetten. Dit heeft geleid tot adviezen dat subsidies voor warmtepompen tijdelijk kunnen worden ingetrokken in wijken waar warmtenetten concrete plannen hebben.

De NVDE benadrukt dat subsidies voor warmtepompen niet verder moeten worden uitgekeerd in gebieden waar warmtenetten al in ontwikkeling zijn of waar concrete plannen zijn voor hun bouw. De reden hiervoor is dat het gebruik van overheidsbeleid moet worden gericht op maatregelen die op de lange termijn het meest duurzaam zijn.

Eerlijk spel tussen warmtenetten en warmtepompen

Een van de kritiekpunten die de NVDE benadrukt, is dat de financiering van warmtenetten en warmtepompen niet eerlijk is. Terwijl gebruikers van warmtenetten de infrastructuurkosten zelf betalen, betalen alle Nederlanders mee voor het elektriciteitsnet, dat gebruikt wordt door eigenaars van warmtepompen. Dit leidt tot een ongelijk speelveld, waarbij warmtenetten niet automatisch de meest aantrekkelijke optie zijn voor woningeigenaren.

De NVDE stelt voor dat subsidies voor warmtenetten worden uitgebreid en dat de infrastructuurkosten voor warmtenetten in een groter deel door de Nederlandse bevolking kunnen worden gedragen. Dit zou het eerlijker maken en ervoor zorgen dat warmtenetten een aantrekkelijker alternatief worden voor woningeigenaren.

Subsidie en woningeigenaar

Het is belangrijk dat woningeigenaren zich goed informeren over de subsidies en voorwaarden die van toepassing zijn op hun situatie. De ISDE is een krachtige tool, maar het is niet altijd gunstig om subsidies te ontvangen voor een warmtepomp in wijken waar warmtenetten al in ontwikkeling zijn.

Welk type woning past bij welke technologie?

Voor woningeigenaren is het belangrijk om in te zien dat de keuze voor warmtepompen of warmtenetten niet altijd voor de hand ligt. In sommige situaties is een warmtepomp de beste keuze, in andere gevallen is een warmtenet beter. Dit hangt af van factoren zoals:

De beschikbaarheid van elektriciteitsnetten;
De dichtheid van de bebouwing;
De toekomstplannen van de gemeente;
De kosten van installatie en onderhoud.

In stedelijke gebieden is het vaak efficiënter om een warmtenet te ontwikkelen, terwijl in grotere woonwijken of nieuwbouwprojecten warmtepompen vaak een goedkoper en efficiëntere oplossing zijn.

Conclusie

Subsidies voor warmtepompen zijn een belangrijk instrument om de overgang naar duurzame verwarming te stimuleren. Echter, de huidige ontwikkelingen in overheidsbeleid laten zien dat subsidies soms in de weg kunnen staan van andere maatregelen, zoals de uitrol van warmtenetten. In wijken waar warmtenetten al in ontwikkeling zijn, is het volgens de NVDE logisch om subsidies voor warmtepompen tijdelijk te staken.

Woningeigenaren moeten zich bewust zijn van deze ontwikkelingen en hun keuzes maken op basis van concrete plannen en technische mogelijkheden. De combinatie van subsidies, energiebespaarleningen en isolatiemaatregelen kan ervoor zorgen dat investeringen in duurzame verwarming efficiënter worden gerealiseerd.

Het is aan te raden om goed te informeren over subsidies, meldcodelijsten en energielabels vooraleer een warmtepomp wordt aangeschaft. Daarnaast is het belangrijk om rekening te houden met de toekomstplannen van de gemeente en de mogelijke impact van subsidies op warmtenetten.

Bronnen

subsidie