Geluid van lucht-water warmtepompen: Belastingen, eisen en oplossingen voor minder overlast

Published by Redactie on september 25, 2025 | Category warmtepomp

Een lucht-water warmtepomp is een duurzame oplossing voor ruimteverwarming en warm tapwater, maar het gebruik ervan is niet zonder nadeel. Eén van de belangrijkste problemen die eigenaren van zo’n systeem kunnen tegenkomen, is het geluid dat de warmtepomp produceert. De ventilator en compressor van de buitenunit zijn de hoofdverantwoordelijken voor geluidsoverlast, en het geluidsniveau kan variëren afhankelijk van het type warmtepomp, de omgevingstemperatuur en de installatiemodus. In dit artikel bespreken we de geluidsemissies van lucht-water warmtepompen, de wettelijke eisen die er op los staan, en welke maatregelen je kunt nemen om geluidsoverlast te verminderen.

Geluidsemissies van een lucht-water warmtepomp

Een lucht-water warmtepomp bestaat uit twee belangrijke componenten: de buitenunit en de binnenunit. De buitenunit is verantwoordelijk voor het opwekken van warmte uit de buitenlucht, terwijl de binnenunit deze warmte distribueert in het huis. Beide units produceren geluid, maar de buitenunit is doorgaans het luider van de twee.

Hoeveel geluid produceert een lucht-water warmtepomp?

De geluidsproductie van een lucht-water warmtepomp wordt gemeten in decibel (dB(A)). Volgens de beschikbare bronnen produceert een moderne lucht-water warmtepomp gemiddeld 45 tot 65 dB(A). Dit geluidsniveau is vergelijkbaar met dat van een normaal gesprek of een koelkast die aanstaat. Overdag is het geluid vaak minder opvallend vanwege het achtergrondgeluid, maar ’s nachts, wanneer het stil is, kan het geluid van de warmtepomp aanzienlijk storend zijn.

De geluidsproductie varieert ook afhankelijk van de omstandigheden. Bij lage temperaturen of in perioden waarin de warmtepomp harder moet werken om de woning warm te houden, kan het geluidsniveau oplopen tot 60 tot 70 dB(A). Dit is vergelijkbaar met het geluid van een snijdende tandenborstel of een actieve straatbrommer in de verte.

De geluidsproductie hangt ook af van het merk en het model van de warmtepomp. Niet alle warmtepompen produceren geluid op hetzelfde niveau. Het is daarom belangrijk om bij aankoop rekening te houden met de geluidsprestaties van de machine.

Oorzaak van geluidsoverlast

Het geluid dat door een warmtepomp wordt geproduceerd, is voornamelijk het gevolg van de ventilator en de compressor in de buitenunit. De ventilator zorgt ervoor dat lucht door de warmtepomp wordt getrokken om warmte op te wekken, terwijl de compressor het koelmiddel comprimeert en hiermee de temperatuur verhoogt. Beide onderdelen draaien met een bepaald toerental dat afhankelijk is van de omgevingstemperatuur en de wens van de gebruiker (zoals verwarming of koeling).

Bij extreme kou of wanneer de warmtepomp langdurig draait, draaien de ventilator en compressor sneller, wat resulteert in een hoger geluidsniveau. Ook is het geluidsniveau afhankelijk van de modus waarin het systeem werkt, bijvoorbeeld ruimteverwarming, koeling of warm tapwater.

Het geluid varieert ook per type warmtepomp. Lucht-water warmtepompen zijn doorgaans luider dan geothermische warmtepompen, die hun warmte uit de grond halen en geen buitenunit met ventilator nodig hebben. Gemiddeld produceren geothermische warmtepompen 35 tot 50 dB, terwijl lucht-water warmtepompen gemiddeld 45 tot 65 dB produceren.

Wettelijke geluidseisen voor warmtepompen

Niet alleen is geluidsoverlast een praktisch probleem voor de eigenaar, het is ook een juridisch relevante kwestie. In Nederland zijn er duidelijke geluidseisen die moeten worden nageleefd om geluidsoverlast voor buren te voorkomen. Deze eisen zijn onder meer vastgelegd in de Technische Richtlijnen voor de bestrijding van geluidshinder, die als richtsnoer dienen voor het ontwerp en de installatie van warmtepompen.

Geluidsbeperkingen op de erfgrens

De wettelijke eisen voor warmtepompen zijn vooral van toepassing op de geluidsproductie op de erfgrens. Dit is de grens van het perceel waarop de warmtepomp staat. De eisen gelden zowel voor nieuwbouw als voor bestaande woningen. De maximale geluidsniveaus op de erfgrens zijn als volgt:

Overdag: maximaal 45 dB(A)
’s Nachts: maximaal 40 dB(A)

Deze niveaus zijn vastgelegd om ervoor te zorgen dat buren niet worden geplaagd door geluidsoverlast. Aangezien de meeste lucht-water warmtepompen in de buurt van deze limieten werken, is het belangrijk dat de warmtepomp op een voldoende afstand van de erfgrens wordt geplaatst.

Richtwaarden binnen ruimtes

Binnen ruimtes die bescherming nodig hebben — zoals woonkamers, slaapkamers en werkkamers — gelden extra lage geluidseisen. Volgens de DIN 4109, een norm die geldt voor geluidsbescherming in gebouwen, mogen de geluidsniveaus in deze ruimtes niet overschrijden:

Overdag: maximaal 35 dB(A)
’s Nachts: maximaal 25 dB(A)

Deze eisen zijn aanzienlijk strenger dan de eisen op de erfgrens en gelden voor ruimtes die gevoelig zijn voor geluidsoverlast. Omdat een warmtepomp binnen gemiddeld 35 tot 50 dB(A) produceert, is er bij installatie in dergelijke ruimtes extra aandacht nodig voor isolatie en geluidbeheersing.

Hoe voorkom je geluidsoverlast van een warmtepomp?

De geluidsoverlast van een warmtepomp kan op meerdere manieren worden beperkt. De meest effectieve oplossingen zijn:

1. Slimme plaatsing van de buitenunit

De afstand van de buitenunit tot de erfgrens is een belangrijke factor bij het verminderen van geluidsoverlast. Geluid neemt namelijk snel af met de afstand. De regel van duim en wijsvinger is hierbij van toepassing: bij verdubbeling van de afstand neemt het geluidsniveau met ongeveer 3 dB(A) af. Dit betekent dat een warmtepomp die op 6 meter afstand van de erfgrens staat, in de praktijk veel minder geluid produceert dan een warmtepomp die op 3 meter afstand staat.

Daarnaast is het verstandig om de buitenunit te plaatsen in een positie waarin het geluid wordt geabsorbeerd of gereduceerd door natuurlijke obstakels zoals heggen, struiken of muren. Deze objecten kunnen het geluid afbuigen of dempen en zo de impact op de buren verminderen.

2. Gebruik van een geluiddempende ombouwkast

Een geluiddempende ombouwkast is een effectieve manier om het geluidsniveau van een warmtepomp te verlagen. Deze kast is ontworpen om de buitenunit te omhullen en het geluid te absorberen of te blokkeren. Volgens de informatie uit de bronnen is een dergelijke kast in staat het geluidsniveau met tot 15 dB(A) te verlagen, zonder dat het functioneren van de warmtepomp wordt beïnvloed.

Bedrijven zoals Merford bieden universele geluiddempende kasten aan die geschikt zijn voor verschillende modellen van warmtepompen. Dit is een handige oplossing voor eigenaren die niet willen of kunnen verhuizen of de buitenunit verder van de erfgrens plaatsen.

3. Aandacht voor correcte installatie

De manier waarop een warmtepomp wordt geïnstalleerd, heeft ook invloed op het geluidsniveau. Een correct geïnstalleerde warmtepomp draait efficiënter en produceert minder geluid. Het is daarom aan te raden om een ervaren installateur in te schakelen die ervaring heeft met warmtepompsystemen en geluidsbeheersing.

4. Kiezen voor een stilere warmtepomp

Niet alle warmtepompen produceren geluid op hetzelfde niveau. Bij aankoop is het dus verstandig om rekening te houden met de geluidsprestaties van de machine. Er zijn modellen die speciaal ontworpen zijn om minder geluid te produceren, bijvoorbeeld door gebruik te maken van zachte compressoren of ventilatoren met lage toeren. Deze warmtepompen zijn iets duurder, maar kunnen langtermijn kosten besparen door minder noodzaak tot geluiddemping.

De invloed van de omgevingstemperatuur

De omgevingstemperatuur heeft ook invloed op het geluidsniveau van een warmtepomp. Bij lage temperaturen moet de warmtepomp harder werken om de gewenste temperatuur in de woning te bereiken, wat leidt tot hogere geluidsproductie. Dit effect is vooral merkbaar in de wintermaanden, wanneer de buitenunit vaak langer draait.

Daarnaast kan de warmtepomp geluid maken wanneer de buitentemperatuur rond of onder het vriespunt ligt. In deze omstandigheden kan het koelmiddel vriezen, wat de compressor extra belast en het geluidsniveau verhoogt. Het is daarom belangrijk om in zulke situaties de warmtepomp goed te onderhouden en eventueel te isoleren.

Alternatieve oplossingen: Hybride en geothermische warmtepompen

Als geluidsoverlast een belangrijk probleem is, kan het verstandig zijn om over te stappen op een hybride warmtepomp of een geothermische warmtepomp. Beide systemen produceren minder geluid dan een klassieke lucht-water warmtepomp.

Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp is een combinatie van een lucht-water warmtepomp en een condensatieketel. Het systeem kiest automatisch welke energiebron het meest efficiënt is, afhankelijk van de buitentemperatuur. Hoewel hybride warmtepompen iets meer geluid produceren dan geothermische warmtepompen, draaien ze wel minder vaak. Gemiddeld produceren hybride warmtepompen 40 tot 60 dB(A), wat lager is dan het geluidsniveau van een klassieke lucht-water warmtepomp.

Geothermische warmtepomp

Geothermische warmtepompen halen hun warmte uit de aardbodem of het grondwater. Omdat deze systemen grotendeels onder de grond worden geïnstalleerd en geen ventilator of compressor nodig hebben, produceren ze vrijwel geen geluid. Gemiddeld produceert een geothermische warmtepomp 35 tot 50 dB(A), wat aanzienlijk lager is dan bij lucht-water systemen.

De nadeel van een geothermische warmtepomp is de hoge aanschafkost. De installatie vereist namelijk grondwerken, wat extra kosten met zich meebrengt. Daarnaast is het systeem minder geschikt voor bestaande woningen, omdat het in de meeste gevallen een grondinstallatie vereist.

Geluidsbeheersing in bestaande woningen

In bestaande woningen is het vaak lastiger om geluidsoverlast van een warmtepomp te verminderen. De ruimte is beperkt, en de buitenunit kan niet op een grotere afstand van de erfgrens worden geplaatst. In dergelijke gevallen zijn geluiddempende kasten of geluidsabsorberende materialen een betere oplossing.

Daarnaast is het aan te raden om de buren op de hoogte te brengen van de installatie en eventueel afspraken te maken over de werking van de warmtepomp. Veel geluidsoverlast kan worden voorkomen door goede communicatie en begrip van de situatie.

Conclusie

De geluidsproductie van een lucht-water warmtepomp is een reëel probleem dat zowel voor de eigenaar als voor de buren lastig kan zijn. De geluidsniveaus variëren afhankelijk van het type warmtepomp, de omstandigheden en de installatiemodus. Terwijl moderne warmtepompen gemiddeld 45 tot 65 dB(A) produceren, gelden er duidelijke wettelijke eisen voor het geluidsniveau op de erfgrens en binnen ruimtes.

Om geluidsoverlast te verminderen, zijn er verschillende maatregelen mogelijk. Slimme plaatsing van de buitenunit, het gebruik van een geluiddempende ombouwkast en de keuze voor een stilere warmtepomp zijn effectieve oplossingen. Daarnaast is het belangrijk om aandacht te besteden aan de installatie en het onderhoud van de warmtepomp, zodat het systeem efficiënt en zo stil mogelijk werkt.

Voor eigenaren die geluidsoverlast vooral in de winter of in koude omstandigheden ondervinden, kan een hybride of geothermische warmtepomp een betere oplossing zijn. Deze systemen produceren minder geluid, maar vereisen wel een hogere investering.

Bij aankoop en installatie van een warmtepomp is het verstandig om rekening te houden met het geluidsvermogen van het systeem. Door vooraf te weten hoeveel geluid de warmtepomp produceert, kunnen eigenaren voorkomen dat ze later met geluidsoverlast geconfronteerd worden. Voor meer informatie over geluidsbeheersing en warmtepompen is het raadzaam om contact op te nemen met een ervaren installateur of een specialist in geluidsreductie.