Geluidsnormen voor warmtepompen: Hoe voorkom je hinder voor buren en woning?

Published by Redactie on september 25, 2025 | Category warmtepomp

De opkomst van warmtepompen als duurzame verwarmingsoplossing heeft geleid tot een toegenomen aandacht voor het geluid dat deze systemen produceren. Voor zowel huiseigenaren als installateurs is het van belang om zich bewust te zijn van de geluidsnormen voor warmtepompen en te weten hoe geluidsoverlast kan worden voorkomen. Dit artikel biedt een overzicht van de relevante geluidsnormen, technische specificaties, praktische tips en de rol van installateurs in het voldoen aan deze normen.

Inleiding: De rol van geluidsnormen bij warmtepompen

Warmtepompen werken op basis van het compressieprincipe en bevatten onderdelen die geluid produceren, zoals ventilatoren in de buitenunit. Het geluidsniveau van een warmtepomp kan variëren, afhankelijk van het type, de installatiemethode en de omgeving waarin het geïnstalleerd is. Sinds de introductie van de geluidsnormen in het kader van de duurzame energietransitie is het van essentieel belang dat warmtepompen niet te veel geluid veroorzaken en dus geen hinder opleveren voor buren of bewoners.

De wetgeving heeft duidelijke richtlijnen opgesteld om geluidsoverlast te beperken. Daarnaast zijn er technische middelen beschikbaar, zoals online tools, waarmee installateurs snel kunnen controleren of een warmtepomp voldoet aan de geluidsnormen. In dit artikel worden deze normen, praktische toepassingen en mogelijke problemen in detail uitgelegd.

Geluidsnormen: Overzicht en toepassing

Normen voor de erfgrens

Sinds 1 april 2021 gelden specifieke geluidsnormen voor warmtepompen. Deze normen zijn opgesteld om zowel bewoners als buren te beschermen tegen geluidsoverlast. De normen verschillen afhankelijk van het tijdstip van de dag:

Overdag (7:00 - 19:00): Het geluidsniveau mag maximaal 45 decibel bedragen.
Avond- en nachtperiode (19:00 - 7:00): Het geluidsniveau mag niet hoger zijn dan 40 decibel.

Deze normen gelden voor warmtepompen die vanaf 1 april 2021 zijn of worden geïnstalleerd. In het geval van appartementen gelden aanvullende regels. Bij appartementen wordt het geluid niet gemeten op de erfgrens, maar in de ramen van de buren die open kunnen. Dit betekent dat het geluidsniveau binnen de woning van de buren in aanmerking moet komen.

Geluidsnormen voor individuele ruimtes

In de Technische Richtlijnen voor de bestrijding van geluidshinder zijn aanvullende richtwaarden opgenomen voor ruimtes die extra geluidsscherming behoeven. Voor ruimtes zoals woonkamers, slaapkamers, kinderkamers, kantoren en onderwijsruimtes gelden lage emissiewaarden:

Overdag: 35 decibel (A)
’s Nachts: 25 decibel (A)

Buitenruimtes hebben iets hogere emissierichtwaarden:

Overdag: 65 decibel
’s Nachts: 55 decibel

Het is belangrijk om te weten dat individuele geluidspieken boven deze waarden mogen zijn, maar beperkt moeten worden. Overdag mogen pieken 30 dB(A) niet overschrijden en ’s nachts maximaal 20 dB(A). Deze pieken kunnen voorkomen bij plotselinge toename van het geluidsniveau, bijvoorbeeld wanneer een warmtepomp volledig op gang komt.

Geluidsproductie van warmtepompen in de praktijk

Gemiddeld geluidsniveau van moderne warmtepompen

De meeste moderne warmtepompen produceren gemiddeld ongeveer 55 decibel geluid wanneer ze op vol vermogen draaien. Dit geluidsniveau wordt vergeleken met dat van een koffiemachine voor koffiebonen. Hoewel dit geluidsniveau in theorie hoger kan zijn dan de norm, is het in de praktijk vaak lager. Dit komt grotendeels door technologische verbeteringen en het feit dat consumenten steeds meer belang hechten aan geluidsarme warmtepompen.

Factoren die het geluidsniveau beïnvloeden

Het geluid dat een warmtepomp produceert, hangt af van verschillende factoren:

Buitentemperatuur: Bij lagere temperaturen draait een warmtepomp vaak harder om voldoende warmte te leveren.
Thermostaatinstellingen: Als een thermostaat hoger wordt ingesteld, draait de warmtepomp harder.
Type warmtepomp: Hybride en all-electric warmtepompen verschillen in geluidsproductie.
Installatiemethode en locatie: De manier waarop een warmtepomp is geïnstalleerd en waar deze staat, heeft een directe invloed op het geluidsniveau.

Bijvoorbeeld: Als de buitenunit van een warmtepomp in een hoek staat, kan het geluid worden gereflecteerd en zo harder klinken. Daarentegen, als een warmtepomp op een verhoogde afstand van de woning of buur is geplaatst, is het geluidsspectrum vaak zachter.

Technische richtlijnen en het ontwerp van warmtepompen

Actieve warmteterugwinning en lawaai

Bij lucht/water-warmtepompen speelt actieve warmteterugwinning via ventilatoren een rol. Deze ventilatoren kunnen geluid genereren, afhankelijk van de snelheid waarmee ze draaien. Het ontwerp van de warmtepomp en de keuze van materialen die worden gebruikt in de ventilatoren bepalen het geluidsniveau.

Technische richtlijnen voor geluidsisolatie

Bij het ontwerp van warmtepompen worden technische richtlijnen voor geluidsisolatie in overweging genomen. Deze richtlijnen zijn een basis om ervoor te zorgen dat geluidsniveaus binnen wettelijke en gezondheidsmaatregelen blijven. Voor warmtepompen die binnen woningen zijn geïnstalleerd, worden emissie- en immissierichtwaarden opgesteld om de geluidsproductie te beperken.

Online tools voor geluidsberekening

Functionaliteit van de Geluidslabel-tool

Een van de meest recente innovaties in het kader van geluidscontrole bij warmtepompen is de Geluidslabel-tool, ontwikkeld door Geluidslabel.com. Deze tool stelt installateurs in staat om snel te berekenen of een warmtepomp voldoet aan de geluidsnormen. De werking van de tool is als volgt:

Postcode en huisnummer invoeren: Dit helpt om de locatie van de warmtepomp te bepalen.
Type warmtepomp kiezen: De tool bevat specificaties van warmtepompen van grote merken, maar handmatige invoer is ook mogelijk.
Resultaten weergeven: De tool geeft aan of de warmtepomp aan de geluidsnormen voldoet. Mocht het niet het geval zijn, dan worden alternatieve oplossingen of aanbevelingen vooraf gedaan, zoals het adviseren van een ander type warmtepomp of het schuiven met de locatie van de warmtepomp in de tool.

De tool is momenteel nog niet geschikt voor appartementen, omdat het berekenen van geluidsverstrooiing tussen meerdere woonlagen complexer is.

De rol van installateurs en verantwoordelijkheden

Verantwoordelijkheid van installateurs

Installateurs zijn verantwoordelijk voor het zorgen dat warmtepompen voldoen aan de geluidsnormen. Deze verantwoordelijkheid is gereguleerd in de Wet kwaliteitsborging bouw (Wkb). Installateurs moeten niet alleen ervoor zorgen dat de warmtepomp technisch correct is geïnstalleerd, maar ook dat het geluidsniveau binnen de wettelijke normen blijft.

Mocht een warmtepomp geluidsoverlast veroorzaken en worden de geluidsnormen overtreden, dan kan de installateur aansprakelijk worden gesteld. Dit geldt vooral als de installateur niet heeft geadviseerd over de risico’s of de mogelijkheden om geluidsoverlast te voorkomen.

Praktische tips voor installateurs

Gebruik van online tools: Online tools zoals de Geluidslabel-tool zijn handig om snel te checken of een warmtepomp aan de normen voldoet.
Adviezen geven aan klanten: Installateurs moeten klanten informeren over de geluidsrisico’s en mogelijke oplossingen.
Berekeningen vastleggen: Installateurs moeten berekeningen vastleggen om aan te tonen dat de warmtepomp aan de normen voldoet, indien nodig.

Hoe voorkom je geluidsoverlast bij warmtepompen?

Locatie en installatiemethode

De locatie en de manier waarop een warmtepomp is geïnstalleerd zijn cruciale factoren bij het bepalen van het geluidsniveau. Bij het plaatsen van een warmtepomp moeten installateurs rekening houden met:

Afstand tot de woning en buren: Hoe verder de warmtepomp staat, hoe zachter het geluid.
Omvorming van geluid: Het gebruik van geluidsisolerende materialen of omkasten kan het geluid verder dempen.
Hoekpositie: Plaatsing in een hoek kan leiden tot reflectie van geluid.

Geluidsisolerende omkasten

Als een warmtepomp toch te veel geluid produceert, is het mogelijk om een geluidsisolerende omkasting te plaatsen. Deze omkasten zijn ontworpen om geluidsspreiding te beperken. Een geluidsisolerende omkasting kost in de regel rond de €2000, afhankelijk van de grootte en het type warmtepomp. Het is belangrijk dat deze omkasting door een ervaren installateur wordt geplaatst, om ervoor te zorgen dat de demping effectief is en dat de warmtepomp nog steeds goed kan functioneren.

Nachtstand en automatische instellingen

Sommige warmtepompen hebben een nachtstand, waarin het apparaat minder hard draait of helemaal uitgeschakeld wordt. Deze functie helpt om geluidsoverlast in de nachtperiode te beperken. Installateurs kunnen klanten adviseren om deze functie te gebruiken, vooral als de warmtepomp dicht bij de woning of buren staat.

Hoe weet je hoe hard een warmtepomp geluid maakt?

Het geluidsniveau van een warmtepomp is te bepalen via het energietiket of energielabel. Dit label bevat informatie over het maximaal toegestane geluidsvermogen. Het daadwerkelijke geluid dat je in de praktijk hoort, kan echter van dit niveau afwijken. Dit komt doordat het geluidsniveau afhankelijk is van de locatie, de omgeving en de afstand tot de warmtepomp.

Het energietiket is dus een richtlijn, maar geen garantie voor het daadwerkelijke geluidsniveau. Installateurs adviseren vaak om het geluidsniveau in de praktijk te testen of om berekeningen te maken met behulp van online tools.

Problemen met geluidsoverlast: Wat kan je doen?

Wanneer sprake is van onrechtmatige overlast

Als een warmtepomp te veel geluid produceert en de geluidsnormen worden overtreden, kan er sprake zijn van onrechtmatige overlast. In dat geval kunnen buren contact opnemen met de gemeente om op te treden. De gemeente kan dan een onderzoek instellen en eventueel maatregelen nemen, zoals het verplaatsen van de warmtepomp of het installeren van een geluidsisolatie.

Duur en tijdstip van geluidsoverlast

Het bepalen of er sprake is van onrechtmatige overlast hangt niet alleen af van het geluidsniveau, maar ook van:

Duur van het geluid: Hoe lang de overlast aanhoudt.
Tijdstip van de overlast: Of het overdag of ’s nachts is.
Maatregelen om de overlast te voorkomen: Of er maatregelen zijn genomen, zoals het verplaatsen van de warmtepomp of het installeren van een omkast.

Juridische verantwoordelijkheden

Installateurs zijn verantwoordelijk voor het adviseren van klanten over geluidsoverlast. Mocht het toch gebeuren dat een warmtepomp hinder veroorzaakt, dan is het de verantwoordelijkheid van de installateur om aan te tonen dat de warmtepomp aan de geluidsnormen voldoet. Dit kan gedaan worden via berekeningen of metingen.

Conclusie

Het geluidsniveau van een warmtepomp is een belangrijk aspect bij het kiezen voor een duurzame verwarmingsoplossing. Zowel huiseigenaren als installateurs moeten zich bewust zijn van de geluidsnormen en weten hoe geluidsoverlast kan worden voorkomen. Moderne warmtepompen zijn in de regel geluidsarm, maar de locatie, installatiemethode en omgeving spelen een grote rol in de daadwerkelijke geluidsproductie.

Met behulp van online tools zoals de Geluidslabel-tool kunnen installateurs snel controleren of een warmtepomp voldoet aan de geluidsnormen. Bovendien is het belangrijk om geluidsisolerende omkasten in overweging te nemen als er sprake is van geluidsoverlast. Installateurs zijn verantwoordelijk voor het adviseren van klanten en het zorgen dat warmtepompen binnen de wettelijke normen blijven.

In de toekomst is te verwachten dat de technologie rondom warmtepompen verder zal verbeteren, waardoor het geluidsniveau nog verder zal worden beperkt. Tegelijkertijd zal het gebruik van digitale tools om geluidscontrole te vergemakkelijken, waarschijnlijk uitgebreid worden. Dit zal leiden tot een snellere en efficiëntere installatie van warmtepompen zonder geluidsoverlast.

Bronnen

geluidstest