Hart-op-hartafstand bij vloerverwarming met warmtepomp: een gids voor optimale warmteverdeling

Published by Redactie on september 25, 2025 | Category warmtepomp

Vloerverwarming is een populair verwarmingssysteem in nieuwbouw en renovatieprojecten, vooral in combinatie met warmtepompen. Warmtepompen werken efficiënt bij lagere temperaturen, waardoor vloerverwarming, die ook werkt op lage temperaturen, een natuurlijke keuze is. Bij het ontwerpen van een vloerverwarmingssysteem speelt de hart-op-hartafstand van de buizen een cruciale rol. Deze afstand beïnvloedt de warmteafgifte, de snelheid waarmee de vloer opwarmt en de energie-efficiëntie van het geheel. In deze gids bespreken we hoe de hart-op-hartafstand bepaald wordt, welke invloed het heeft op het systeem, en wat de aanbevolen afstanden zijn bij gebruik van een warmtepomp.

Wat is de hart-op-hartafstand bij vloerverwarming?

De hart-op-hartafstand is de afstand tussen het midden van twee opeenvolgende vloerverwarmingbuizen in een vloerconstructie. Deze afstand wordt meestal uitgedrukt in centimeters en heeft directe invloed op de warmteverdeling over de vloer. Hoe dichter de buizen bij elkaar gelegd worden, hoe groter de warmteafgifte per oppervlakte-eenheid.

De hart-op-hartafstand is een belangrijk ontwerpelement bij vloerverwarming, vooral wanneer het systeem wordt aangesloten op een warmtepomp. Warmtepompen werken zuiniger op lagere temperatuur, en vloerverwarming die daarop is gedimensioneerd (bijvoorbeeld met een maximum temperatuur van 35 °C) vereist een zorgvuldig gepland legplan. Dit legplan bevat onder andere de hart-op-hartafstand van de buizen.

Invloed van de hart-op-hartafstand op warmteafgifte

De hart-op-hartafstand heeft een directe invloed op de warmteafgifte per vierkante meter. Hoe dichter de buizen bij elkaar gelegd worden, hoe meer warmte per oppervlakte-eenheid kan worden afgegeven. In nieuwbouwprojecten waar vloerverwarming als hoofdverwarming wordt gebruikt, is een hart-op-hartafstand van 10 tot 15 cm typisch. Deze afstanden zorgen voor voldoende warmteafgifte om een ruimte op temperatuur te houden, zelfs in koude winters.

In ruimtes waar vloerverwarming slechts als bijverwarming wordt gebruikt, zoals in de zithoek of in een badkamer, is een grotere hart-op-hartafstand vaak voldoende. Hier wordt meestal een afstand van 20 tot 30 cm gehanteerd. De warmteafgifte per vierkante meter ligt dan rond de 40 tot 50 Watt per m². Dit is voldoende om comfortabele temperaturen te garanderen in ruimtes die slechts gedeeltelijk verwarmd hoeven te worden.

De keuze van de hart-op-hartafstand moet ook rekening houden met de isoleringswaarde van de ruimte. In goed geïsoleerde nieuwbouwwoningen kan een grotere afstand voldoende zijn, terwijl in minder goed geïsoleerde ruimtes, zoals bijvoorbeeld bij herstelprojecten in oude woningen, een kleinere afstand aangeraden wordt. Dit zorgt voor een grotere warmteafgifte en betere ruimteverwarming.

Aanbevolen hart-op-hartafstanden bij gebruik van een warmtepomp

Bij het gebruik van een warmtepomp is het belangrijk om het vloerverwarmingssysteem zodanig te ontwerpen dat het werkt op een zo laag mogelijke temperatuur. Dit zorgt voor een betere efficiëntie van de warmtepomp. In deze context is het bepalen van de juiste hart-op-hartafstand essentieel.

Volgens de informatie uit de betrouwbare bronnen is een typische hart-op-hartafstand bij vloerverwarming met warmtepomp 10 tot 15 cm. In sommige gevallen, zoals in laagenergiedwoningen of passiefwoningen, kan de afstand zelfs iets groter zijn, bijvoorbeeld 15 cm, aangezien de isolatie zorgt voor een lagere warmtebehoefte.

In ruimtes waar extra warmte nodig is, zoals bij ramen of deuren, wordt vaak aangeraden om de hart-op-hartafstand te verkleinen tot 10 tot 12 cm. Dit zorgt voor een hogere warmteafgifte op die punten en voorkomt koude plekken.

Invloed op reactiesnelheid

Een belangrijk nadeel van vloerverwarming is dat het trager reageert dan radiatoren. Dit komt doordat de warmte eerst via de vloer moet worden afgegeven voordat de kamertemperatuur stijgt. Bij warmtepompen, die vaak werken met lage temperaturen, is dit effect nog duidelijker.

Een manier om de reactiesnelheid van vloerverwarming te verbeteren, is het verkleinen van de groepsgrootte. Dit betekent dat de oppervlakte die per groep wordt verwarmd, kleiner wordt. In plaats van een groep van 10 m² (bij een hart-op-hartafstand van 10 cm), wordt bijvoorbeeld een groep van 8 m² aangelegd. Dit zorgt ervoor dat het warme water minder ver hoeft te reizen en sneller kan afkoelen. Hierdoor wordt de warmteafgifte groter, en is de reactiesnelheid beter.

De groepsgrootte bepaalt ook de maximale lengte van de vloerverwarmingsbuis per groep. Typisch wordt een maximale lengte van 100 tot 120 meter aangeraden. Bij een hart-op-hartafstand van 10 cm en een groepsgrootte van 10 m² is deze lengte normaal gesproken bereikt. Bij een groepsgrootte van 8 m² is de lengte van de buis kleiner, wat de warmteafgifte per groep verhogen kan.

Vloerverwarming met warmtepomp: combinatie met andere verwarmingssystemen

Soms wordt vloerverwarming niet als het enige verwarmingssysteem gebruikt, maar in combinatie met andere systemen zoals radiatoren of luchtverwarming. In dergelijke gevallen kan de hart-op-hartafstand van de vloerverwarming groter worden, omdat de warmteafgifte niet volledig op de vloer rust. Bijvoorbeeld in een woonkamer waar vloerverwarming gebruikt wordt als bijverwarming en radiatoren als hoofdverwarming, kan een hart-op-hartafstand van 20 cm voldoende zijn.

De combinatie van vloerverwarming en andere verwarmingssystemen biedt voordeeltjes zoals comfortabele voetwarmte en snelle opwarming door de radiatoren. Het nadeel is echter dat het regelsysteem complexer kan worden, omdat meerdere bronnen bijdragen aan de ruimteverwarming. Het is daarom belangrijk om het legplan van de vloerverwarming zo te ontwerpen dat het goed aansluit op het resterende verwarmingssysteem.

Praktische aandachtspunten bij het leggen van vloerverwarming

Bij het leggen van vloerverwarming zijn er een aantal praktische aandachtspunten die van belang zijn voor de hart-op-hartafstand en de efficiëntie van het systeem:

1. Patroon van de buizen

De buizen worden meestal in een slakkenhuispatroon of meanderpatroon gelegd. Het slakkenhuispatroon is het meest geschikt voor een gelijkmatige warmteverdeling, omdat aanvoer- en retourleidingen naast elkaar liggen. Dit patroon is echter ook technisch wat ingewikkelder om te leggen.

2. Diameter van de buizen

De diameter van de buizen speelt ook een rol bij de hart-op-hartafstand. Meestal worden buizen met een diameter van 16 tot 20 mm gebruikt. Grotere buizen zijn minder buigzaam, wat automatisch tot een grotere hart-op-hartafstand leidt. Deze buizen zijn daarom geschikt voor bijverwarming, waar een lagere warmteafgifte voldoende is.

3. Maximale groepslengte

De maximale groepslengte van vloerverwarmingsbuis per verdeler is typisch 100 tot 120 meter. Dit beperkt de oppervlakte die per groep verwarmd kan worden. Bij een hart-op-hartafstand van 10 cm is de groepsgrootte rond de 10 m². Bij een groepslengte van 120 meter kan de hart-op-hartafstand iets groter zijn, bijvoorbeeld 12 cm, waardoor de groepsgrootte iets groter wordt.

4. Infrezen versus droogbouw of traditioneel aanleggen

In sommige situaties, zoals bij renovatieprojecten in bestaande woningen, wordt infrezen of droogbouw gebruikt in plaats van traditioneel aanleggen van vloerverwarming. Bij infrezen worden sleuven in de bestaande betonvloer gemaakt waarin de buizen worden aangebracht. Bij droogbouw wordt vloerverwarming bovenop de vloer gelegd, zonder dat er extra constructies nodig zijn.

De hart-op-hartafstand bij infrezen of droogbouw hangt af van het type systeem en de toepassing. Bij infrezen wordt meestal een hart-op-hartafstand van 15 tot 20 cm gebruikt, afhankelijk van de gewenste warmteafgifte.

Aanleg van vloerverwarming in combinatie met een verdeler

Een belangrijk onderdeel van het vloerverwarmingssysteem is de verdeler. De verdeler zorgt ervoor dat de temperatuur en druk gelijkmatig worden verdeeld over alle groepen. Bij vloerverwarming met warmtepomp is het belangrijk om een verdeler te kiezen die geschikt is voor lage temperatuurbedrijf.

De verdeler bepaalt ook de manier waarop de groepen worden aangesloten. Bij warmtepompsystemen is het vaak nodig om meerdere groepen te gebruiken, zodat de warmteverdeling gelijkmatig blijft en de efficiëntie van de warmtepomp behouden wordt.

Conclusie

De hart-op-hartafstand bij vloerverwarming is een cruciale parameter die bepaalt hoeveel warmte per oppervlakte-eenheid wordt afgegeven. Bij vloerverwarming met een warmtepomp is het belangrijk om deze afstand zorgvuldig te bepalen, zodat het systeem efficiënt werkt op lage temperaturen. Typische hart-op-hartafstanden liggen tussen de 10 en 30 cm, afhankelijk van of vloerverwarming als hoofd- of bijverwarming wordt gebruikt.

In nieuwbouwprojecten met goede isolatie is een hart-op-hartafstand van 10 tot 15 cm vaak voldoende, terwijl in ruimtes waar vloerverwarming slechts als bijverwarming wordt gebruikt, een afstand van 20 tot 30 cm meestal voldoende is. De keuze van de afstand moet rekening houden met de isolatie, de gewenste warmteafgifte en de reactiesnelheid van het systeem.

Voor de meeste projecten is het aan te raden om een expert in te schakelen voor een persoonlijk advies, zodat het legplan en de hart-op-hartafstanden optimaal worden bepaald. Dit zorgt voor een comfortabel en energie-efficiënt verwarmingssysteem.