Hoe kies je de juiste warmtepompgrootte voor je woning: een gids voor verwarmingsefficiëntie

Published by Redactie on september 25, 2025 | Category warmtepomp

De keuze voor een warmtepomp is een belangrijke stap in de transformatie naar een duurzamere woning. Echter, om een warmtepomp optimaal te laten functioneren, is het essentieel om de juiste grootte (vermogen en fysieke afmetingen) te kiezen. Dit artikel biedt een gedetailleerde, technisch gestructureerde uitleg over het bepalen van het benodigde warmtepompvermogen en de benodigde ruimte voor installatie, met aandacht voor de specifieke kenmerken van je woning en het type warmtepomp.

De informatie is gebaseerd op reële gegevens uit betrouwbare bronnen en helpt je om een weloverwogen keuze te maken als bouwer, renovateur of woningeigenaar.

Inleiding

Een warmtepomp is een duurzame oplossing voor verwarming en koeling, die energie uit de omgeving (lucht, bodem of water) omzet in warme of koele lucht voor je woning. De efficiëntie en het comfort van een warmtepompinstallatie hangen sterk af van de juiste afstemming tussen het benodigde vermogen en de fysieke afmetingen van het systeem.

Deze keuze is afhankelijk van meerdere factoren, waaronder:

De grootte van je woning (in m²),
Het bouwjaar en de isolatiegraad,
Het type verwarmingssysteem (bijv. vloerverwarming of radiatoren),
De gewenste temperatuurverschillen (delta T),
Het aantal personen in het huis en het warmwaterverbruik,
De beschikbare ruimte voor installatie (binnen en buiten),
Het type warmtepomp (lucht/lucht, lucht/water, water/water, hybride).

In de volgende hoofdstukken leggen we uit hoe je deze factoren kunt combineren om de ideale warmtepompgrootte voor je woning te bepalen.

1. Het benodigde vermogen van de warmtepomp

1.1. Wat bepaalt het benodigde vermogen?

Het vermogen van een warmtepomp wordt uitgedrukt in kilowatt (kW) en geeft aan hoeveel warmte het systeem kan leveren. Het benodigde vermogen is afhankelijk van het warmteverlies van je woning, wat op zijn beurt wordt beïnvloed door:

De woonoppervlakte (in m²),
De isolatiegraad (bouwjaar en eventuele renovaties),
Het type verwarmingssysteem (bijv. vloerverwarming werkt efficiënter),
Het gewenste comfortniveau (bijvoorbeeld hogere of lage delta T).

1.2. Een vuistregel: 0,1 kW per m²

Een eenvoudige vuistregel die vaak wordt gebruikt is:

0,1 kW per vierkante meter woningoppervlakte.

Dit betekent dat een woning van 150 m² in theorie een warmtepomp met minimaal 15 kW vermogen nodig heeft. Echter, dit is een algemene richtlijn en niet altijd toereikend als de woning slecht is geïsoleerd of als de verwarmingssystemen niet optimaal zijn afgestemd.

Voor een goed geïsoleerde woning is een lager vermogen mogelijk voldoende. Voor een slecht geïsoleerde woning is een hoger vermogen aangeraden.

1.3. Invloed van het bouwjaar en isolatie

De isolatiegraad van een woning is een cruciale factor. Een woning die is gebouwd vóór 1990 heeft meestal een slechte isolatie en een hoger warmteverlies, terwijl een woning die is gebouwd na 2010 meestal beter is geïsoleerd.

Een voorbeeld:

Een woning van 200 m² gebouwd in 1995 heeft ongeveer 16 kW nodig.
Een vergelijkbare woning gebouwd in 2018 heeft slechts 8 kW nodig.

Deze gegevens zijn afkomstig uit bron [2], en tonen aan dat isolatie en bouwjaar een grote invloed hebben op het benodigde vermogen.

1.4. Invloed van het type verwarmingssysteem

Het type verwarmingssysteem beïnvloedt het benodigde warmtepompvermogen. Vloerverwarming werkt efficiënter bij lagere temperaturen dan radiatoren, wat betekent dat een warmtepomp met een lager vermogen vaak al voldoende is.

Voorbeeld:

Een woning met vloerverwarming kan met een warmtepomp van 10 kW voldoende worden verwarmd.
Dezelfde woning met radiatoren zou mogelijk 15 kW nodig hebben.

Dit maakt duidelijk dat het type verwarmingssysteem een belangrijke rol speelt in de keuze van het warmtepompvermogen.

1.5. Delta T en het benodigde buffervolume

Delta T (ΔT) is het temperatuurverschil tussen de geleverde warmte en de gewenste ruimtetemperatuur. Dit heeft een directe invloed op het benodigde buffervolume en de efficiëntie van de warmtepomp.

Bijvoorbeeld:

Bij een delta T van 5°C is een buffer van 20 liter per kW benodigd.
Bij een delta T van 7°C is een buffer van 28 liter per kW benodigd.

Dit betekent dat een warmtepomp van 4 kW bij een delta T van 5°C een buffer van minstens 80 liter nodig heeft, en bij 7°C een buffer van 112 liter.

Bron [4] bevestigt deze gegevens, en benadrukt het belang van het juiste buffervolume om efficiëntie te behouden.

2. Benodigd buffer- en boilervolume

Nebijproducten van het warmtepompvermogen zijn het benodigde buffer- en boilervolume, die ook belangrijk zijn voor een stabiele warmtelevering en comfort.

2.1. Buffervolume

Het buffervat is een opslagvat voor verwarmingswater en zorgt voor een gelijkmatige warmtelevering aan het cv-systeem. Het benodigde buffervolume hangt af van het warmtepompvermogen en het delta T.

Minimum buffervolume = Vermogen (kW) × 20 liter per kW (bij delta T van 5°C)
Bij delta T van 7°C: Vermogen × 28 liter per kW

Voorbeeld: - Een warmtepomp van 4 kW en een delta T van 5°C heeft een buffer van 80 liter nodig. - Bij een delta T van 7°C is een buffer van 112 liter nodig.

2.2. Boilervolume

De boiler zorgt voor warm tapwater. Het benodigde volume van de boiler hangt af van het aantal personen en het doucherendement.

Voorbeeld: - Een persoon die 9 minuten per dag doucht verbruikt gemiddeld 34 liter boilerwater per dag. - Voor een gezin van 4 personen is een boiler van 136 liter minimaal nodig.

Bron [4] bevestigt deze berekening en benadrukt het belang van een boiler die voldoet aan het warmwaterverbruik in het huis.

3. Fysieke afmetingen van de warmtepomp

Naast het technische vermogen is ook de fysieke ruimte voor de warmtepompinstallatie belangrijk. De afmetingen van de binnen- en buitenunit variëren per type warmtepomp.

3.1. Afmetingen van de binnenunit

De binnenunit is verantwoordelijk voor het distribueren van warmte of koude in de woning. Afhankelijk van het type warmtepomp kan het compact of uitgebreid zijn.

Gemiddelde afmetingen van een binnenunit: - Breedte: 70 cm - Hoogte: 90 cm - Diepte: 26 cm

Voor een hybride warmtepomp is de binnenunit vaak iets groter: - Breedte: 1,0 meter - Breedte: 0,6 meter - Diepte: 0,4 meter

Bron [1] geeft deze afmetingen en benadrukt dat de binnenunit meestal compact is, maar extra ruimte kan nodig zijn als een buffervat of boiler wordt geïnstalleerd.

3.2. Afmetingen van de buitenunit

De buitenunit is verantwoordelijk voor het opnemen van warmte uit de omgeving (lucht, bodem of water). De afmetingen hangen af van het type warmtepomp en de technische specificaties.

Gemiddelde afmetingen van een buitenunit: - Breedte: 90 cm - Hoogte: 75 cm - Diepte: 35 cm

Voor een luchtwarmtepomp is de buitenunit meestal het compactst: - Breedte: 0,8 meter - Hoogte: 0,8 meter - Diepte: 0,4 meter

Bron [1] bevestigt deze afmetingen en benadrukt dat de buitenunit afhankelijk van het type warmtepomp meer of minder ruimte inneemt.

3.3. Extra ruimte voor installaties

Naast de binnen- en buitenunits zijn er eventueel andere installaties nodig, zoals:

Buffervat: Minimaal 0,6 meter in diameter en 0,7 meter in hoogte.
Boiler: Afhankelijk van het aantal personen, zie hierboven.
Looding: Ruimte voor leidingen en elektriciteitsaansluiting.

Het is belangrijk om voldoende ruimte voor deze onderdelen in de woning of op het erf te hebben.

4. Type warmtepomp en benodigde ruimte

Er zijn verschillende typen warmtepompen, elk met hun eigen ruimte-eisen en afmetingen.

4.1. Lucht/lucht warmtepomp

Een lucht-luchtwarmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht en blazt warme lucht direct in het huis. Het heeft een buitenunit en een binnenunit nodig.

Binnenunit: 60-76 cm breed, 180-190 cm hoog, 60 cm diep.
Buitenunit: 0,8 x 0,8 x 0,4 meter.
Ruimte-eisen: Relatief compact, geschikt voor kleinere woningen.

4.2. Lucht/water warmtepomp

Een lucht-waterwarmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht en levert warm water aan het cv-systeem.

Binnenunit: 60-76 cm breed, 180-190 cm hoog, 62-90 cm diep.
Buitenunit: 0,8 x 0,8 x 0,4 meter.
Ruimte-eisen: Meestal iets groter dan lucht/lucht, vereist ruimte voor buffer.

4.3. Water/water warmtepomp

Een water-waterwarmtepomp haalt warmte uit een warme bron (zoals een warme gracht) en levert warm water aan het cv-systeem.

Binnenunit: 60 cm breed, 150-180 cm hoog, 62 cm diep.
Ruimte-eisen: Vereist toegang tot een warme waterbron.

4.4. Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp combineert een warmtepomp met een gasketel of een elektrische cv-ketel. Het is vaak de keuze voor woningen die niet volledig kunnen worden verwarmd met een warmtepomp.

Binnenunit: 1,0 m breed, 0,6 m diep, 0,4 m hoog.
Ruimte-eisen: Vereist ruimte voor de hybride ketel.

4.5. Monoblock warmtepomp

Een monoblock warmtepomp bestaat uit één unit en kan zowel binnen als buiten geplaatst worden.

Afmetingen: Meestal groter dan een normale warmtepomp.
Ruimte-eisen: Vereist meer ruimte, maar vereenvoudigt de installatie.

5. Invloed van het aantal personen en warmwaterverbruik

Het aantal personen in het huis heeft ook een directe invloed op het benodigde warmtepompvermogen en het benodigde boilervolume.

5.1. Warmwaterverbruik per persoon

Gemiddeld verbruik per douche: 6 liter per minuut.
Gemiddelde douchebeurt: 9 minuten = 54 liter douchewater.
Benodigde boilerwater per persoon: 34 liter per dag.

Voor een gezin van 4 personen is een boiler van 136 liter minimaal nodig.

5.2. Invloed op warmtepompvermogen

Hoewel het warmwaterverbruik geen directe invloed heeft op het verwarmingsvermogen, beïnvloedt het het totaalvermogen van de warmtepomp. Een warmtepomp met een groter vermogen kan zowel verwarming als warmwater leveren, terwijl een kleinere warmtepomp eventueel moet worden aangevuld met een aparte boiler.

6. Conclusie

De keuze voor de juiste warmtepompgrootte is een complex proces dat afhankelijk is van meerdere variabelen. Deze variabelen omvatten zowel het technische vermogen als de fysieke ruimte-eisen voor de installatie.

Om een warmtepomp efficiënt en comfortabel te laten functioneren, is het belangrijk om:

Het benodigde vermogen in kW te bepalen op basis van de woonoppervlakte, isolatiegraad en verwarmingssysteem.
Het benodigde buffer- en boilervolume te berekenen op basis van het aantal personen en warmwaterverbruik.
De fysieke afmetingen van binnen- en buitenunit te bepalen, afhankelijk van het type warmtepomp.
De ruimte-eisen voor alle onderdelen in de woning te controleren.

Door deze factoren te combineren, kun je een warmtepomp kiezen die past bij jouw woning, je energiebehoefte en je comfortniveau.

Bronnen

grote
nodig