Hoe vaak mag een warmtepomp aanslaan? Belangrijke technische en functionele bepalingen

Published by Redactie on september 25, 2025 | Category warmtepomp

De transitie naar duurzame verwarmingsoplossingen is in volle gang, en warmtepompen zijn daarbij een essentieel onderdeel. Tijdens de installatie en daarna het gebruik is het belangrijk om rekening te houden met diverse technische aspecten. Eén van de vragen die vaak voorkomt is: Hoe vaak mag een warmtepomp aanslaan? Deze vraag is gerelateerd aan de efficiëntie, de levensduur van het apparaat, en de energieconsumptie. In dit artikel worden de relevante technische en functionele bepalingen van warmtepompen besproken, met aandacht voor het aantal aanslagen per dag, de invloed van de omgeving en installatie, en de praktische toepassing in woningen.

Technische achtergronden van warmtepompen

Een warmtepomp is een systeem dat warmte uit een lage temperatuurbron (zoals lucht, grond of water) overbrengt naar een hogere temperatuur, om ruimteverwarming en warm tapwater te leveren. De efficiëntie van een warmtepomp wordt vaak uitgedrukt in de SPF (Seasonal Performance Factor), die aangeeft hoeveel energie het systeem per jaar verbruikt en hoeveel warmte het daarmee levert. In de context van dit artikel is de SPF een maatstaf voor het rendement, maar heeft deze meer indirecte invloed op het aantal aanslagen.

De werking van een warmtepomp houdt een cyclus in: verdamping, compressie, condensatie en expansie. Tijdens deze cyclus kan de warmtepomp aan- en uitschakelen, afhankelijk van de warmtebehoeften van de woning. De frequentie van deze aanslagen is bepalend voor het energieverbruik en de slijtage van het systeem.

Het aantal aanslagen per dag

Er is geen universele norm voor het aantal aanslagen dat een warmtepomp per dag mag uitvoeren, omdat dit sterk afhankelijk is van de installatievoorwaarden, het type warmtepomp en het energieverbruik van de woning. Toch zijn er richtlijnen en aanbevelingen die uit de contextdocumenten kunnen worden afgeleid.

1. Automatische regelingen beïnvloeden het aantal aanslagen

Een belangrijke factor die het aantal aanslagen beïnvloedt, is de aanwezigheid van weersafhankelijke regelingen. Deze regelingen koppelen de aanvoertemperatuur aan de buitentemperatuur, zodat de warmtepomp niet altijd op maximale uitvoer werkt. Dit zorgt voor een lagere temperatuur van de verwarmingsinstallatie, wat leidt tot een hoger rendement van de warmtepomp. Hierdoor wordt het aantal aanslagen verminderd, omdat het systeem continu werkt op een efficiënte temperatuur.

De stooklijn bepaalt hoeveel warmte er wordt afgestaan. Als de woning goed is geïsoleerd, is de benodigde aanvoertemperatuur lager en werkt de warmtepomp efficiënter. In minder goed geïsoleerde woningen is de aanvoertemperatuur hoger, wat kan leiden tot vaker aanslagen en dus meer energieverbruik.

2. Invloed van de verwarmingsinstallatie

Het type verwarmingsinstallatie heeft ook een directe invloed op het aantal aanslagen. Uit de contextdocumenten blijkt dat vloerverwarming en wandverwarming een lagere aanvoertemperatuur vereisen dan radiatoren. Dit betekent dat warmtepompen met vloerverwarming in het algemeen efficiënter werken en minder vaak aanslaan dan systemen met radiatoren. Bij vloerverwarming is het mogelijk om met minder aanslagen het gewenste comfortniveau te bereiken, wat bijdraagt aan een langere levensduur van de warmtepomp.

3. Geluidsnormen en aanslagfrequentie

De wetgeving omtrent geluidsemissie van warmtepompen legt beperkingen op aan het gebruik van het buitenunit. Vanaf 1 april 2021 gelden de volgende normen:

Overdag (07:00 - 19:00): maximaal 45 decibel op de erfgrens.
’s Nachts (19:00 - 07:00): maximaal 40 decibel.

Hoewel deze geluidsnormen niet direct het aantal aanslagen bepalen, beïnvloeden ze indirect de werking van de warmtepomp. In sommige situaties is het nodig om de warmtepomp te laten draaien op een lager vermogen ’s nachts, wat kan leiden tot een hoger aantal aanslagen. Dit is echter afhankelijk van de specifieke installatie en de benodigde warmteoutput.

4. De rol van de ontluchting bij het aanslaan

Een correcte ontluchting van de installatie is van groot belang voor de efficiëntie en het aantal aanslagen van de warmtepomp. Uit de contextdocumenten blijkt dat een onvoldoende ontluchte installatie leidt tot luchtbelvorming, wat het rendement van de warmtepomp vermindert. Hierdoor kan het systeem vaker aanslaan om de gewenste warmte te leveren. Voor een water/water of glycol/water warmtepomp is het aanbevolen om de bronpomp 2 tot 5 dagen voordat de warmtepomp voor het eerst wordt ingeschakeld continu te laten draaien. Dit zorgt voor beter mengen van glycol en water, en voorkomt het opnieuw aanslaan door technische problemen.

Het gebruik van automatische ontluchters wordt sterk aanbevolen in het afgiftesysteem, maar is afgeraden in de bronzijde van glycolsystemen vanwege kristalvorming bij lage druk.

5. Invloed van het type warmtepomp

Er zijn verschillende types warmtepompen, zoals lucht-water, water-water, brinewater-water, en lucht-lucht. Elk type heeft zijn eigen karakteristieken wat betreft het aantal aanslagen. Uit de contextdocumenten blijkt dat een lucht-lucht warmtepomp een SPF van 4,0 kan behalen, wat betekent dat deze efficiënter werkt dan velen anderen. Hierdoor kan het aantal aanslagen verminderd worden, omdat het systeem continu werkt op een efficiënte temperatuur.

Voor een bodemwarmtepomp geldt dat de lengte van de bodemlus bepalend is voor de hoeveelheid warmte die kan worden onttrokken. Hoe langer de bodemlus, hoe minder vaak de warmtepomp hoeft aan te slaan om voldoende warmte te leveren. In de praktijk is het vaak efficiënter om één diepe boring (120 meter) te maken dan meerdere ondiepe boringen.

Praktische overwegingen bij de installatie

De keuze voor een warmtepomp en het aantal aanslagen per dag zijn nauw verbonden met de installatievoorwaarden. Bij een nieuwe installatie is het belangrijk om rekening te houden met de volgende factoren:

1. Ruimtebehoeften

Een warmtepomp is vaak groter dan een traditionele CV-ketel, vooral bij systemen met buitengedeelte. Het is daarom belangrijk om voldoende ruimte voorzien in de woning, bijvoorbeeld in de gangkast of op de plek van de huidige CV-ketel. De buitengedeelte moet bovendien voldoende ruimte hebben in de tuin, op het balkon of op het dak, afhankelijk van het type warmtepomp.

2. Voorraadvat voor warm tapwater

Bij de meeste warmtepompen is het noodzakelijk om een groot voorraadvat voor warm tapwater aan te schaffen. Dit vat zorgt ervoor dat er altijd voldoende warm water beschikbaar is, zonder dat de warmtepomp constant moet aanslaan. Het gebruik van een voorraadvat kan het aantal aanslagen verminderen en bijdraagt aan een hoger rendement.

3. Energieverbruik en Bètafactor

De Bètafactor is een maatstaf voor het verhouding tussen het aangestelde vermogen van de warmtepomp en het daadwerkelijk benodigde vermogen. In Nederland is het gebruikelijk om een warmtepomp met een Bètafactor van 0.8 te kiezen, wat betekent dat het systeem iets minder vermogen heeft dan strikt benodigd. Dit is een strategische keuze om te voorkomen dat de warmtepomp te vaak aanslaat bij lage buitentemperaturen, wat de efficiëntie zou verminderen.

4. Voorbereiding op aardgasvrij wonen

Als je een woning verbouwt of nieuwbouw hebt, is het verstandig om rekening te houden met de overgang naar aardgasvrij wonen. Dit houdt in dat je ervoor kiest om een warmtepomp in te bouwen in plaats van een CV-ketel. Het is raadzaam om dit te doen bij een verbouwing, zodat je de woning niet later nogmaals moet aanpassen. Tijdens een verbouwing is het ook belangrijk om goede isolatie aan te brengen, want dit heeft een directe invloed op het aantal aanslagen van de warmtepomp.

Invloed van het gebruik van warmtepompen op het energieverbruik

Het aantal aanslagen van een warmtepomp heeft een directe invloed op het energieverbruik en daarmee ook op de energierekening. Omdat warmtepompen efficiënter werken bij lage aanslagfrequenties, is het verstandig om zoveel mogelijk te zorgen voor een stabiele werking van het systeem. Dit kan bereikt worden door:

Een goed geïsoleerde woning te hebben
Een weersafhankelijke regeling te gebruiken
De verwarmingsinstallatie efficiënt in te richten (bijvoorbeeld met vloerverwarming)
De warmtepomp goed te ontluchten en te onderhouden

1. Jaardekking en volllast uren

De jaardekking is een maatstaf die aangeeft hoeveel van het jaar de warmtepomp in werking is. Een warmtepomp met een jaardekking van 97% betekent dat het systeem het hele jaar beschikbaar is en voldoende warmte kan leveren. De volllast uren per maand geven aan hoeveel uren per maand de warmtepomp op vol vermogen draait. Deze gegevens zijn van belang bij het plannen van een warmtepompinstallatie en het bepalen van het aantal aanslagen per dag.

2. Invloed van het seizoen

Uit de contextdocumenten blijkt dat warmtepompen vooral nodig zijn in de winter, als er geen warme buitentemperatuur is. In de zomer is de vraag naar verwarmingsenergie lager, en kan de warmtepomp vooral dienen voor het maken van warm tapwater. Hierdoor is het aantal aanslagen in de zomer vaak lager dan in de winter.

Conclusie

Het aantal aanslagen van een warmtepomp per dag is afhankelijk van diverse factoren, waaronder de installatievoorwaarden, het type verwarmingsinstallatie, de isolatie van de woning, en de regelingen die worden gebruikt. Een warmtepomp die efficiënt werkt en goed is afgesteld, kan het aantal aanslagen beperken, wat bijdraagt aan een lager energieverbruik en een langere levensduur van het systeem.

Het is belangrijk om bij de installatie van een warmtepomp rekening te houden met de technische aspecten, zoals de ontluchting, de regelingen, en de keuze van het type verwarmingsinstallatie. Ook moet er voldoende ruimte zijn voor het apparaat en eventueel een voorraadvat voor warm tapwater. Door deze zaken goed in overweging te nemen, kan een warmtepomp optimaal worden gebruikt en het aantal aanslagen per dag op een efficiënte manier worden beheerst.

De keuze voor een warmtepomp is niet alleen een stap naar duurzamere energievoorziening, maar ook een investering in de toekomstige energiebehoefte van de woning. Met de juiste aanpak is het mogelijk om het aantal aanslagen van de warmtepomp te minimaliseren, zodat het systeem efficiënt en duurzaam blijft werken.