Lucht-lucht warmtepomp: Werking, voordelen en nadelen

Published by Redactie on september 25, 2025 | Category warmtepomp

In de wereld van duurzame verwarming en klimaatbeheersing speelt de lucht-lucht warmtepomp een steeds belangrijkere rol. Dit systeem biedt een efficiënte manier om een woning te verwarmen en eventueel te koelen, en is bovendien een duurzame oplossing die lage CO₂-uitstoot genereert. Voor zowel woningbouwers als eigenaren van bestaande woningen is het begrijpen van hoe deze warmtepomp functioneert en of deze geschikt is voor hun situatie essentieel. In dit artikel worden de werking, toepassingen, voordelen en nadelen van een lucht-lucht warmtepomp besproken, met steun in de informatie uit betrouwbare bronnen.

Wat is een lucht-lucht warmtepomp?

Een lucht-lucht warmtepomp is een systeem dat direct de lucht in een woning verwarmt of koelt, in tegenstelling tot andere warmtepompen zoals de lucht-water of hybride warmtepomp, die via een CV-installatie of warmwater circulatie werken. Dit type warmtepomp bestaat uit een buitenunit, die warmte uit de omgevingslucht opneemt, en één of meerdere binnenunits, die de verwarmde of gekoelde lucht in de woning uitblazen.

Het belangrijkste kenmerk van een lucht-lucht warmtepomp is dat het geen waterdragend systeem gebruikt. In plaats daarvan maakt het gebruik van ventilatoren om lucht te verplaatsen en warmte direct in de lucht te brengen. Dit maakt het systeem minder complex dan waterbaserde oplossingen, maar ook iets beperkter qua toepassing.

Hoe werkt een lucht-lucht warmtepomp?

De werking van een lucht-lucht warmtepomp kan worden opgedeeld in een aantal stappen die samen het principe van warmteoverdracht en -verdeling beschrijven. Dit proces is gebaseerd op het omgekeerde principe van een koelkast, waarbij warmte uit een ruimte wordt onttrokken in plaats van afgevoerd.

1. Warmte opnemen uit de buitenlucht

De buitenunit van de warmtepomp onttrekt warmte uit de omgevingslucht. Dit gebeurt via een ventilator die lucht aanzuigt en deze overbrengt naar een warmtewisselaar. De warmtewisselaar bevat een koudemiddel dat warmte opneemt uit de lucht, zelfs bij lage temperaturen — tot wel -20°C, zoals vermeld in bron [2].

De efficiëntie van deze warmteopname is afhankelijk van het ontwerp van het koelcircuit, zoals benadrukt door expert Jan Hoogmartens uit bron [2]. Moderne warmtepompen gebruiken geavanceerde onderdelen om stille werking, weinig trillingen en een lange levensduur te garanderen.

2. Warmteoverdracht via koudemiddel

De warmte die uit de buitenlucht is opgenomen, wordt via het koudemiddel overgebracht naar de binnenunits. Het koudemiddel verdampt bij lage temperatuur en wordt vervolgens samengeperst door een compressor. Deze compressie zorgt ervoor dat de temperatuur van het koudemiddel stijgt tot een niveau dat geschikt is voor verwarming.

3. Verwarmen of koelen van lucht

De verwarmde lucht wordt via de binnenunits in de woning uitgeblazen. In de zomer kan het proces worden omgekeerd: de binnenunit haalt warme lucht uit de woning en voert deze naar buiten af. Hierdoor functioneert het systeem als een airconditioner, zoals aangegeven in bron [1] en [5].

4. Circulatie en herhaling

De cyclus van warmteopname, compressie en afgifte herhaalt zich continu. De expansie van het koudemiddel na de warmteafgifte zorgt ervoor dat het systeem opnieuw begint met het opnemen van warmte uit de buitenlucht.

Voordelen van een lucht-lucht warmtepomp

Lucht-lucht warmtepompen bieden meerdere voordelen, waardoor ze een aantrekkelijke keuze kunnen zijn voor woningverwarming en ruimtebeheersing.

Eenvoudige constructie

Omdat de lucht-lucht warmtepomp geen waterdragend systeem gebruikt, is de installatie relatief eenvoudig. Er is geen noodzaak voor een CV-installatie of warmwaterboiler, wat zowel tijd als kosten kan besparen. Dit is een belangrijk voordeel, zoals genoemd in bron [5], waarin wordt verwezen naar de eenvoudige constructie van het systeem.

Dubbel gebruik: verwarmen en koelen

Een van de belangrijkste voordelen van deze warmtepomp is de mogelijkheid om zowel te verwarmen als te koelen. In de winter verwarmt het de woning, terwijl het in de zomer warme lucht uit de ruimtes onttrekt en afvoert. Hierdoor vervangt het een traditionele airco, zoals beschreven in bron [1] en [5].

Laag energieverbruik en CO₂-uitstoot

Omdat de warmtepomp werkt met hernieuwbare energie uit de omgevingslucht, is het energieverbruik lager dan bij traditionele verwarmingssystemen. Hierdoor ontstaat er ook minder CO₂-uitstoot, wat positief is voor het milieu en het klimaat. Bron [5] wijst op de lage CO₂-uitstoot als een belangrijk voordeel van dit type warmtepomp.

Compatibel met fotovoltaïsche systemen

Een lucht-lucht warmtepomp kan goed worden gecombineerd met zonnepanelen. Het lage energieverbruik van de warmtepomp betekent dat een fotovoltaïsche installatie voldoende kan zijn om de verwarming van het huis te dekken. Dit zorgt voor extra energiebesparing en duurzaamheid. Bron [5] benadrukt dit als een extra voordelen van het systeem.

Geen radiatoren nodig

Omdat de warmte direct in de lucht wordt uitgebracht, zijn radiatoren vaak niet nodig. Dit leidt tot meer ruimtelijke flexibiliteit in de inrichting van een woning. Bron [5] wijst hierop, waarin vermeld wordt dat een lucht-lucht warmtepomp een vereenvoudigd verwarmingsconcept biedt.

Nadelen van een lucht-lucht warmtepomp

Hoewel de lucht-lucht warmtepomp veel voordelen biedt, zijn er ook beperkingen en nadelen die in overweging genomen moeten worden.

Beperkte toepassing in bestaande woningen

De lucht-lucht warmtepomp is vooral geschikt voor nieuwbouwprojecten of woningen met goede isolatie. In bestaande woningen met slechte isolatie kan de prestatie van de warmtepomp sterk dalen, omdat er meer energie nodig is om de ruimte op temperatuur te houden. Bron [5] wijst hierop, waarin staat dat een goede isolatie een vereiste is voor een betrouwbare verwarming, ook in de winter.

Lijdt aan lage efficiëntie in extreme koudte

In extreem koude omstandigheden, zoals temperaturen onder -20°C, kan de efficiëntie van de warmtepomp verminderen. Hoewel moderne systemen beter zijn in het opnemen van warmte uit de lucht, is er een beperkte warmteopname mogelijk wanneer de temperatuur erg laag is. Bron [2] benadrukt dit, waarin staat dat de efficiëntie van een warmtepomp sterk afhangt van het ontwerp van het koelcircuit.

Geen warmwatervoorziening

In tegenstelling tot lucht-water warmtepompen, kan een lucht-lucht warmtepomp geen warm water leveren. Dit betekent dat een extra systeem nodig is voor het voorzien van warm water in de woning, zoals een traditionele waterverwarmer of een zonneboiler. Bron [1] en [5] wijzen hierop, waarin vermeld wordt dat het systeem geen warmwatervoorziening biedt.

Onderhoudsintensief

Hoewel het systeem eenvoudiger is dan andere warmtepompen, vereist het toch regelmatig onderhoud. De ventilatoren en filters in de binnen- en buitenunits moeten periodiek worden gecontroleerd en gereinigd om optimaal functioneren te waarborgen. Bron [5] benadrukt dit als een nadrukkelijke beperking van het systeem.

Geluidsniveau

Het geluidsniveau van een lucht-lucht warmtepomp kan hoger liggen dan gewenst, vooral bij oudere of minder geavanceerde modellen. Het geluidsniveau kan oplopen tot ongeveer 50 dB, wat gelijk is aan een normaal gesprek. Bron [5] noemt dit als een potentiële nadruk.

Wanneer is een lucht-lucht warmtepomp geschikt?

De keuze voor een lucht-lucht warmtepomp hangt sterk af van de specifieke situatie van de woning en de verwachtingen van de gebruiker. Hieronder worden enkele scenario’s besproken waarin dit type warmtepomp een geschikte keuze kan zijn.

Nieuwbouwprojecten

In nieuwbouwprojecten is een lucht-lucht warmtepomp een aantrekkelijke keuze, vooral wanneer het huis goed is geïsoleerd en de ruimtes op een efficiënte manier zijn gepland. De eenvoud van het systeem en de lage installatiekosten maken het geschikt voor projecten waarbij snelheid en kostenefficiëntie belangrijk zijn. Bron [5] benadrukt dit, waarin vermeld wordt dat het systeem vooral geschikt is voor goed geplande nieuwbouwprojecten.

Woningen met goede isolatie

In bestaande woningen met goede isolatie kan een lucht-lucht warmtepomp een efficiënte oplossing zijn. Omdat de warmtepomp geen waterdragend systeem gebruikt, is er minder kans op warmteverlies via buizen of installaties. Bron [5] benadrukt dat goede isolatie een vereiste is voor betrouwbare verwarming, ook in de winter.

Combinatie met zonnepanelen

Wanneer een woning is uitgerust met zonnepanelen, kan een lucht-lucht warmtepomp een zeer duurzame oplossing bieden. De lage energieverbruik van de warmtepomp betekent dat de zonnepanelen in staat kunnen zijn om het energieverbruik van de warmtepomp volledig te dekken. Bron [5] wijst hierop, waarin vermeld wordt dat de combinatie met een fotovoltaïsche installatie extra besparing oplevert.

Woningen zonder behoefte aan warm water via warmtepomp

Als de woning al is uitgerust met een traditionele waterverwarmer of zonneboiler, kan een lucht-lucht warmtepomp een geschikte keuze zijn voor ruimteverwarming zonder verdere investering in een warmwatervoorziening. Bron [1] en [5] wijzen hierop, waarin vermeld wordt dat het systeem geen warmwatervoorziening biedt.

Wanneer is een lucht-lucht warmtepomp niet geschikt?

Er zijn ook situaties waarin een lucht-lucht warmtepomp niet de beste keuze is. Hieronder worden enkele van deze gevallen besproken.

Woningen met slechte isolatie

In woningen met slechte isolatie is een lucht-lucht warmtepomp niet geschikt, omdat het systeem niet in staat is om voldoende warmte op te wekken om de woning op temperatuur te houden. Dit kan leiden tot een oncomfortabele woonomgeving en extra energieverbruik. Bron [5] benadrukt dit als een belangrijke beperking.

Woningen waar warm water van de warmtepomp afhankelijk is

Als de woning op een warmtepomp aansluit voor het voorzien van warm water, is een lucht-lucht warmtepomp niet geschikt. Aangezien dit type warmtepomp geen warmwatervoorziening biedt, is het noodzakelijk om een andere warmtebron voor warm water te gebruiken. Bron [1] en [5] wijzen hierop, waarin vermeld wordt dat het systeem geen warmwatervoorziening biedt.

Woningen in extreem koude regio's

In regio's met extreem koude winters kan een lucht-lucht warmtepomp minder efficiënt zijn, omdat de warmteopname uit de lucht beperkt is. In dergelijke situaties is een lucht-water of hybride warmtepomp een betere keuze. Bron [2] benadrukt dit, waarin staat dat de efficiëntie van de warmtepomp sterk afhangt van de temperatuur van de omgevingslucht.

Kosten van een lucht-lucht warmtepomp

De kosten van een lucht-lucht warmtepomp variëren afhankelijk van het type, het vermogen en het aantal binnenunits dat nodig is. Een typische kostenaanbieding is als volgt:

Aanschafprijs: €3.000 tot €7.000
Installatiekosten: €1.000 tot €2.000

De totale kosten zullen dus variëren tussen €4.000 en €9.000, afhankelijk van de omvang van de installatie en de aanschaf van meerdere binnenunits. Bron [1] geeft deze kostenaanbieding, waarin vermeld wordt dat de prijzen sterk variëren afhankelijk van het aantal benodigde binnenunits.

Conclusie

De lucht-lucht warmtepomp is een eenvoudig, efficiënt en duurzaam systeem voor woningverwarming en ruimtebeheersing. Het werkt door warmte direct uit de lucht te halen en deze vervolgens in de woning uit te blazen. Dit maakt het geschikt voor zowel verwarming als koeling, waardoor het een airconditioning vervangt. Bovendien is het systeem goed te combineren met zonnepanelen, wat leidt tot extra energiebesparing.

Toch zijn er ook beperkingen. De lucht-lucht warmtepomp is vooral geschikt voor nieuwbouwprojecten of woningen met goede isolatie, en biedt geen warmwatervoorziening. Ook kan het systeem minder efficiënt zijn in extreem koude winters of woningen met slechte isolatie.

Samenvattend is de lucht-lucht warmtepomp een aantrekkelijke keuze voor wie op zoek is naar een eenvoudig en duurzaam verwarmingssysteem. Het is echter belangrijk om de specifieke situatie van de woning en de verwachtingen van de gebruiker goed in overweging te nemen voordat een beslissing wordt genomen.

Bronnen

werkt
air