Hoe zwaar is een warmtepomp: afmetingen, types en toepassingen

Inleiding

Een warmtepomp is tegenwoordig een veelgekozen oplossing voor het verwarmen en koelen van woningen, en het efficiënt opwekken van warm water. Voor zowel nieuwe bouw als renovaties is een warmtepomp een duurzame en energiezuinige keuze. Echter, voordat men beslist om een warmtepomp te installeren, zijn er een aantal belangrijke overwegingen. Eén daarvan is het gewicht en de afmetingen van het systeem. Deze aspecten bepalen niet alleen de installatiemogelijkheden, maar ook de efficiëntie en het functioneren in de praktijk.

In dit artikel bespreken we de afmetingen van verschillende soorten warmtepompen, inclusief de binnen- en buitenunit. We kijken naar de invloed van het type warmtepomp op het rendement, het elektriciteitsverbruik en de keuze van de juiste maat. Daarnaast geven we richtlijnen voor de installatie, met aandacht voor de benodigde ruimte en geluidsproductie. Uiteindelijk wordt bekeken hoe het gewicht van een warmtepomp beïnvloedt door het type systeem, de technologie en de isolatiegraad van de woning.

Soorten warmtepompen en hun afmetingen

Lucht/water warmtepomp

Een lucht/water warmtepomp is een veelvoorkomende keuze in particuliere woningen. Deze warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht en brengt die over naar het verwarmings- en tapwatersysteem binnen. Het systeem bestaat meestal uit een buitenunit en een binnenunit.

Buitenunit

De buitenunit van een lucht/water warmtepomp heeft gemiddeld de volgende afmetingen:

• Breedte: 90 cm
• Hoogte: 75 cm
• Diepte: 35 cm

Deze afmetingen zijn indicatief en kunnen variëren afhankelijk van het merk en het model. De buitenunit moet op een vaste en horizontale ondergrond worden geplaatst, met voldoende ruimte rondom om warmte-uitwisseling en geluidsproductie te minimaliseren. De afstand tot ramen, terrassen of buurwoningen moet aan de wettelijke geluidnormen voldoen (max. 45 decibel overdag en 40 decibel ‘s nachts).

Binnenunit

De binnenunit is verantwoordelijk voor de warmteafgifte aan de woning en het opwekken van warm water. Voor een typische binnenunit gelden de volgende gemiddelde afmetingen:

• Breedte: 70 cm
• Hoogte: 90 cm
• Diepte: 26 cm

Deze maat is geschikt voor meeste woningen, maar het kan nodig zijn om een groter model te kiezen bij grotere huizen of bij hogere warmtebehoefte. De binnenunit wordt meestal geïnstalleerd in een verticale ruimte, zoals een kelder of een kast.

Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp combineert een lucht/water warmtepomp met een traditionele cv-ketel. Het voordelen van een hybride systeem zijn het lage energieverbruik bij milde temperaturen en de mogelijkheid om in extreme kou aan te vullen met een elektrisch of gasgestookt back-up systeem.

Buitenunit

De buitenunit van een hybride warmtepomp is iets kleiner dan die van een lucht/water warmtepomp, met de volgende afmetingen:

• Breedte: 45 cm
• Hoogte: 89-91 cm
• Diepte: 17-40 cm

Deze compacte maat maakt de hybride warmtepomp geschikt voor woningen met beperkte ruimte buiten. De afmetingen kunnen echter variëren, afhankelijk van het vermogen en de toegepaste technologie.

Binnenunit

De binnenunit van een hybride warmtepomp is vergelijkbaar met die van een lucht/water warmtepomp. Het model moet wel compatibel zijn met het bestaande cv-systeem en eventueel een buffervat om warmte op te slaan.

• Breedte: 1,0 meter
• Breedte: 0,6 meter
• Diepte: 0,4 meter

Daarnaast is het soms noodzakelijk om een buffervat te installeren, met minimaal een diameter van 0,6 meter en een hoogte van 0,7 meter. Dit buffervat helpt bij het reguleren van de warmteafgifte en vermindert het verbruik van de back-upketel.

Water/water warmtepomp

Een water/water warmtepomp maakt gebruik van een warmtebron zoals een bodemloop, een watertank of een geothermische bron. Deze warmtepomp is vaak geïnstalleerd in nieuwbouwprojecten of woningen met geïsoleerde vloeren.

Buitenunit

De buitenunit van een water/water warmtepomp is meestal een onderdeel van het warmtebroncircuit. In veel gevallen is er geen aparte buitenunit, afhankelijk van de geografie en de warmtebron. Bij geothermische installaties is een ondergronds systeem nodig, wat het systeem minder zichtbaar maakt.

Binnenunit

De binnenunit van een water/water warmtepomp heeft de volgende gemiddelde afmetingen:

• Breedte: 60 cm
• Hoogte: 150-180 cm
• Diepte: 62 cm

Deze maat maakt de binnenunit geschikt voor installatie in een kelder of een kast. Het systeem moet goed geïsoleerd zijn om energieverlies te voorkomen.

Lucht/lucht warmtepomp

Een lucht/lucht warmtepomp verwarmt of koelt de lucht direct in de woning. Deze warmtepomp is ideaal voor woningen zonder centrale verwarming en kan meerdere kamerunits bevatten.

Buitenunit

De buitenunit van een lucht/lucht warmtepomp heeft de volgende afmetingen:

• Breedte: 60-76 cm
• Hoogte: 180-190 cm
• Diepte: 60 cm

Deze maat is geschikt voor een groot aantal woningen, maar het kan nodig zijn om een groter model te kiezen bij grotere huizen of bij hogere warmtebehoefte.

Binnenunit

De binnenunit van een lucht/lucht warmtepomp varieert in grootte, afhankelijk van het aantal kamerunits en de verdeling van de ruimte. Meestal zijn de binnenunits compact en kunnen ze op meerdere locaties worden geïnstalleerd.

Invloed van afmetingen op rendement en verbruik

De keuze van de juiste afmetingen van een warmtepomp heeft een directe invloed op het rendement en het elektriciteitsverbruik. Een te grote warmtepomp verbruikt meer energie bij deellast, omdat het systeem overdimensioneerd is. Aan de andere kant kan een te kleine warmtepomp het niet volbrengen in extreme kou of bij hoge warmtebehoefte.

COP en SCOP

Het COP (Coefficient of Performance) geeft het rendement van een warmtepomp aan bij een bepaalde buitentemperatuur. Het SCOP (Seasonal Coefficient of Performance) geeft het gemiddelde rendement over het hele jaar. Een hoger COP betekent dat de warmtepomp efficiënter werkt en minder elektriciteit verbruikt. De COP van tapwater is vaak lager dan die van ruimteverwarming, vanwege het grotere temperatuurverschil.

Aanschaf versus verbruik

Het verbruik van een warmtepomp is vaak lager bij een iets kleinere maat, vooral in moderne huizen met een lager energieverbruik. Een kleinere warmtepomp is bovendien goedkoper in aanschaf. Echter, bij extreme kou kan een elektrisch back-up element nodig zijn, wat tijdelijk het verbruik verhoogt. In de rest van het jaar is het elektriciteitsverbruik echter veel lager.

Invloed van isolatie en energiebehoefte

De efficiëntie van een warmtepomp is ook afhankelijk van de isolatiegraad van de woning. In moderne huizen met een hoge EPC-score is het energieverbruik lager, waardoor het rendement van de warmtepomp minder significant is. Het is daarom belangrijk om de warmtebehoefte van de woning nauwkeurig te bepalen voorafgaand aan de aankoop.

Installatie en benodigde ruimte

Binnenruimte

De binnenunit van een warmtepomp moet op een droge en warmtebestendige plek worden geïnstalleerd. Het is belangrijk om voldoende ruimte te laten voor onderhoud en eventuele uitbreidingen. De afmetingen van de binnenunit bepalen de benodigde ruimte, maar het is raadzaam om enkele centimeters extra ruimte te reserveren.

Buitenruimte

De buitenunit van een warmtepomp moet op een vaste en horizontale ondergrond worden geplaatst. De afstand tot de voeringen, terrassen en ramen moet aan de geluidnormen voldoen. Het is verstandig om de buitenunit zo ver mogelijk van gevoelige ruimtes te installeren, zoals slaapkamers of woonkamers.

Buffervat

Bij hybride warmtepompen is het soms nodig om een buffervat te installeren. Dit buffervat helpt bij het reguleren van de warmteafgifte en vermindert het verbruik van de back-upketel. De afmetingen van het buffervat zijn afhankelijk van de grootte van de warmtepomp en de warmtebehoefte van de woning.

Geluidsproductie en akoestische aspecten

De geluidsproductie van een warmtepomp is een belangrijke overweging, zowel voor de eigenaar als voor de buren. De buitenunit van een lucht/water warmtepomp produceert gemiddeld 35 tot 60 decibel, afhankelijk van het model en de omgeving. Dit geluidsniveau is vergelijkbaar met dat van een koelkast of een airco.

Wettelijke normen

In Nederland zijn er wettelijke normen voor de geluidsproductie van warmtepompen. De geluidsproductie mag overdag niet hoger zijn dan 45 decibel en ‘s nachts niet hoger dan 40 decibel. Het is verstandig om deze normen te controleren bij de installatie van een warmtepomp, vooral in dichtbevolkte gebieden.

Installatiestrategieën

Om de geluidsproductie te minimaliseren, is het belangrijk om de buitenunit op de juiste plek te installeren. Het is aan te raden om de unit te plaatsen op een afstand van minimaal 2 meter van ramen, terrassen of openbare ruimtes. Bovendien kan het gebruik van akoestische isolatie of geluiddempende materialen helpen bij het verlagen van het geluid.

Compacte warmtepompen voor kleine woningen

In appartementen of goed geïsoleerde passiefwoningen zijn er ook compacte warmtepompmodellen beschikbaar. Deze modellen zijn ideaal voor huizen met een lage warmtebehoefte en een klein oppervlak.

Voorbeeld: geoTHERM 3 kW

De geoTHERM 3 kW is een compacte bodem/water-warmtepomp die ideaal is voor kleine woningen of nieuwbouw. De afmetingen zijn zo klein dat deze warmtepomp makkelijk aan de muur kan worden gemonteerd. Het vermogen van 3 kW is voldoende voor goed geïsoleerde woningen met een lage warmtebehoefte.

De geoTHERM haalt zijn energie gratis uit de bodem, wat resulteert in aanzienlijk lagere energiekosten en CO2-uitstoot. Dit maakt het systeem niet alleen efficiënt, maar ook duurzaam.

Conclusie

Het gewicht en de afmetingen van een warmtepomp zijn belangrijke factoren bij de keuze en installatie van een duurzame verwarmingsoplossing. Afhankelijk van het type warmtepomp – zoals lucht/water, hybride, water/water of lucht/lucht – variëren de afmetingen van de binnen- en buitenunit. Het is belangrijk om de juiste afmetingen te kiezen, zowel voor de efficiëntie van het systeem als voor de praktische installatie.

De keuze van een te grote of te kleine warmtepomp heeft invloed op het rendement en het elektriciteitsverbruik. In moderne huizen met een hoge isolatiegraad is het verbruik lager, waardoor het rendement van de warmtepomp minder significant is. Het is daarom verstandig om de warmtebehoefte van de woning nauwkeurig te bepalen voorafgaand aan de aankoop.

Tijdens de installatie dient rekening gehouden te worden met de benodigde ruimte binnen en buiten de woning, evenals de geluidsproductie van de buitenunit. Compacte warmtepompen zijn een goede oplossing voor kleine woningen, zoals appartementen of passiefwoningen, met een lage warmtebehoefte.

Door deze aspecten goed in overweging te nemen, kan men ervoor zorgen dat de warmtepomp optimaal functioneert, efficiënt werkt en aan de behoeften van de woning voldoet.

Bronnen

1. Klimaatexpert - COP, SCOP en rendement
2. Bobex - Afmetingen van warmtepompen
3. Nefit-Bosch - Warmtepompen