Hoge temperatuur warmtepompen en geluidsoverlast: Uitdagingen en oplossingen voor woningeigenaars

Published by Redactie on september 25, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

De transitie naar duurzame energie leidt tot een toegenomen aandacht voor warmtepompen als alternatief voor traditionele verwarmingsystemen. Echter, de keuze voor een warmtepomp is niet voor iedereen eenvoudig of zonder complicaties. In het bijzonder bij oudere woningen en bij het gebruik van hoge temperatuur warmtepompen kunnen problemen ontstaan die zowel technisch als juridisch relevant zijn.

Deze uitdagingen gaan niet alleen over efficiëntie en kosten, maar ook over geluidsoverlast, welke op langere termijn gezondheidsrisico’s kan opleveren. Recent juridisch precedent laat zien dat geluidsoverlast veroorzaakt door warmtepompen tot onrechtmatige hinder kan leiden, met als gevolg dat woningeigenaars verplicht worden om maatregelen te nemen om de overlast te beperken.

In dit artikel bespreken we de technische en praktische aspecten van hoge temperatuur warmtepompen, het risico op geluidsoverlast, en mogelijke oplossingen. We geven ook een overzicht van de juridische context en wat dit betekent voor woningeigenaars en buren. Het artikel is gebaseerd op gegevens uit betrouwbare bronnen, waaronder juridische uitspraken en adviezen van experts in energie en geluid.

Wat is een hoge temperatuur warmtepomp?

Een hoge temperatuur warmtepomp is een type warmtepomp dat in staat is om warmte op te wekken bij hogere temperaturen dan traditionele warmtepompen. Dit maakt ze geschikt om te combineren met bestaande verwarmingssystemen zoals radiatoren, die normaal gesproken een hogere temperatuur nodig hebben dan wat standaard warmtepompen kunnen leveren.

Toepassing in bestaande woningen

In oudere woningen is de kans groot dat radiatoren of een CV-ketel al aanwezig zijn. Voor deze situaties wordt vaak gekozen voor een hoge temperatuur warmtepomp, omdat het minder ingrijpend is dan het volledige verwarmingssysteem te vervangen. Echter, zoals uitgebreid besproken in bron 1, is er een belangrijk verschil tussen efficiëntie en praktische toepassing. Oudere woningen zijn vaak minder geïsoleerd en hebben hogere warmteverliezen, wat betekent dat hoge temperatuur warmtepompen daarin vaak minder efficiënt werken dan verwacht. Hierdoor kan het energieverbruik en dus de kosten zelfs hoger uitvallen dan bij een gasverwarmingsinstallatie.

Efficiëntieproblemen

Bron 1 wijst erop dat hoge temperatuur warmtepompen technisch gezien minder efficiënt zijn bij het opwekken van warme lucht of warm water dan lage temperatuur warmtepompen. Dit heeft te maken met het feit dat ze harder moeten werken om de gewenste temperatuur te bereiken, wat leidt tot hogere elektriciteitsverbruik en dus ook een groter geluidsniveau.

Geluidsoverlast: een groeiend probleem

Een van de belangrijkste nadelen van warmtepompen is de geluidsoverlast die ze kunnen veroorzaken, vooral bij hoge temperatuur modellen. Dit is niet alleen een hinderlijke situatie voor de eigenaar van de warmtepomp, maar ook voor de buren. In sommige gevallen kan deze overlast zelfs leiden tot juridische aansprakelijkheid.

Juridisch voorbeeld

In een recente uitspraak van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden (bron 2) is duidelijk geworden dat geluidsoverlast veroorzaakt door warmtepompen kan worden aangemerkt als onrechtmatige hinder. De uitspraak betrof een situatie waarin de buurvrouw haar warmtepomp in de tuin had geïnstalleerd, waardoor de buren aan de achterkant van het huis met ernstige geluidsoverlast te maken kregen. Het hof stelde vast dat de geluidsniveaus die werden gemeten, aanzienlijk hoger waren dan de wettelijke normen. Hierdoor werd sprake van onrechtmatige hinder vastgesteld, en werd de buurvrouw verplicht om de warmtepomp in de nacht te stoppen totdat passende maatregelen genomen werden.

Geluidnormen

Sinds 2021 gelden in Nederland strengere geluidnormen voor warmtepompen, zoals opgenomen in het gewijzigde Bouwbesluit. Deze normen zijn van toepassing op zowel nieuwbouw als bestaande woningen. De toegestane geluidsniveaus zijn:

Overdag: maximaal 45 dB
* ’s Nachts:* maximaal 40 dB

De meetresultaten uit het oordeel van het hof tonen aan dat de geluidsniveaus van de betreffende warmtepomp in de nacht gemiddeld boven de 50 dB lagen, wat aanzienlijk boven de toegestane norm ligt. Dit duidt op structurele geluidsoverlast, wat betekent dat het probleem niet op te lossen is door tijdelijke maatregelen, maar door fundamentele veranderingen aan de installatie.

Gezondheidsrisico’s

Niet alleen leidt geluidsoverlast tot hinder in het dagelijks leven, maar er zijn ook duidelijke verbanden tussen geluidsniveaus en gezondheidsproblemen. De uitspraak van het hof benadrukt dat de buren hun gezondheidsproblemen, zoals hoge bloeddruk, hartziekten en slaapproblemen, hebben onderbouwd met medische rapporten. Deze rapporten laten zien dat er een verband bestaat tussen het geluidniveau en de gezondheid van de betrokkene.

Bewijs voor gezondheidseffecten

Een rapport dat in de uitspraak wordt genoemd, geeft een duidelijke link tussen geluidsniveaus en gezondheidsproblemen. De tabel in het rapport toont aan dat:

40 dB leidt tot verminderde slaapkwaliteit.
42 dB leidt tot psychosociale effecten.
50 dB is gerelateerd aan een toename van coronaire hartziekten.

Deze informatie benadrukt de ernst van het probleem en legt de verantwoordelijkheid van de woningeigenaar op een duidelijke manier vast. Het is duidelijk dat het geluidsniveau niet willekeurig is, maar een reële en meetbare impact heeft op de gezondheid van de omgeving.

Oplossingen voor geluidsoverlast

Als woningeigenaar of buren van iemand die een warmtepomp heeft geïnstalleerd, zijn er meerdere maatregelen die genomen kunnen worden om geluidsoverlast te beperken. Deze oplossingen zijn zowel technisch als praktisch van aard.

Technische maatregelen

Buffervat installeren
Een buffervat helpt bij het opslaan van warmte, waardoor de warmtepomp minder vaak moet op vol vermogen draaien. Dit zorgt niet alleen voor een efficiënter systeem, maar ook voor minder geluid.
Nachtinstellingen gebruiken
Veel warmtepompen kunnen op een "nachtinstelling" worden ingesteld, waarbij de warmtepomp minder hard draait. Dit is een eenvoudige, maar effectieve maatregel om geluidsoverlast in de nacht te verminderen.
Vrije ruimte rond de warmtepomp
Het is belangrijk dat de buitenunit van de warmtepomp voldoende vrije ruimte heeft rondom. Beplanting kan helpen bij het dempen van geluid, terwijl schuttingen of muren juist geluid kunnen reflecteren en dus het probleem verergeren.
Isolatie verbeteren
In oudere woningen kan het verbeteren van de isolatie ervoor zorgen dat de warmtepomp minder hard hoeft te werken, wat leidt tot minder geluid. Dit is ook een efficiëntere manier om het huis te verduurzamen.

Praktische maatregelen

Aanpassing van de buitenunit
De locatie van de buitenunit is cruciaal. Het is verstandig om de unit zo ver mogelijk van buren te plaatsen, bij voorkeur in een richting die niet in het zicht of het gehoor van buren ligt.
Spreken met de buren
Soms is het mogelijk om het probleem op te lossen door met de buren in overleg te treden. Het delen van informatie over de geluidsniveaus en het voornemen om maatregelen te nemen kan het conflict verminderen.
Juridische advies zoeken
Als geluidsoverlast serieus en structureel is, kan het verstandig zijn om juridisch advies in te winnen. De uitspraak van het hof laat zien dat in sommige gevallen een woningeigenaar verplicht kan worden om de warmtepomp te stoppen of passende maatregelen te nemen.

Conclusie

Hoge temperatuur warmtepompen zijn een populaire keuze voor woningeigenaars die hun woning verduurzamen, vooral in combinatie met bestaande verwarmingssystemen. Echter, de technische en praktische kant van deze keuze is niet zonder complicaties. De efficiëntie is in oudere woningen vaak minder dan verwacht, en de kans op geluidsoverlast is aanzienlijk.

Geluidsoverlast kan niet alleen hinderlijk zijn, maar ook leiden tot juridische aansprakelijkheid, zoals duidelijk uit de uitspraak van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden. De gevolgen kunnen ernstig zijn, met mogelijke maatregelen zoals het stoppen van de warmtepomp in bepaalde uren totdat passende oplossingen zijn genomen.

Voor woningeigenaars is het daarom belangrijk om zowel technisch als juridisch goed geïnformeerd te zijn. Door passende maatregelen te nemen, zoals het installeren van een buffervat, het gebruiken van nachtinstellingen en het verbeteren van de isolatie, kan geluidsoverlast worden beperkt. Ook is het belangrijk om bewust om te gaan met de invloed van de warmtepomp op de omgeving, zowel in technische als in sociaal-juridisch opzicht.

De transitie naar duurzame energie is een noodzaak, maar moet worden gedaan op een manier die zowel efficiënt is als verdraagzaam voor de omgeving. Hoge temperatuur warmtepompen kunnen daarbij een rol spelen, maar alleen als de kwesties van efficiëntie, geluid en gezondheid adequaat worden aangepakt.

Bronnen

hoge
piep